خطر کرونا هنوز رفع نشده؛ بی‌خیال دستورالعمل‌ها نشویم

با شتاب واکسیناسیون عمومی و زنده شدن امیدها برای غلبه بر ویروس کرونا، نشانه‌هایی از عادی‌انگاری مردم و برخی مسوولان درباره این ویروس خطرناک و پیامدهایش مشاهده می‌شود؛ اما آیا با واکسیناسیون، بحران کرونا پایان می‌یابد؟ براساس آمارهای وزارت بهداشت، تاکنون نزدیک به ۵۰ میلیون نفر دوز اول واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند و بیش از ۲۴ میلیون نفر نیز هر دو دوز را دریافت کرده‌اند. با توجه به آمار حدودا ۸۴ میلیونی جمعیت کشور و تزریق واکسن به برخی از رده‌های سنی کمتر از ۱۸ سال، به نظر می‌رسد هنوز تا ایمنی جمعی پایدار و موثر فاصله داریم. طبق نظر متخصصان حوزه بیماری‌ها با دامنه همه‌گیری، ایمنی زمانی حاصل خواهد شد که بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد جمعیت هدف کشور هر دو دوز واکسن را دریافت کرده باشند که با توجه به آمار کنونی هنوز فاصله زیادی تا این رقم داریم.

     خطر کاملا رفع نشده

از منظری دیگر، تجربه برخی کشورهای توسعه یافته که در ماه‌های گذشته برنامه واکسیناسیون خود را تکمیل کرده بودند، نشان می‌دهد خطر ویروس کرونا هنوز کاملا رفع نشده است؛ به‌ویژه که رفتار ناشناس سویه‌های جدید این ویروس مزید بر علت است و به راحتی می‌تواند پیش‌بینی‌های اولیه را ناکام بگذارد. به چند مثال از دیگر کشورها توجه کنیم؛ تابستان امسال در اسپانیا تنها سه ماه پس از لغو وضعیت اضطراری کرونایی، دولتمردان مجبور شدند برخی از مقررات از جمله منع رفت و آمد و ایجاد محدودیت‌های جدی در زندگی و معاشرت‌های شبانه را بار دیگر برقرار کنند تا بتوانند از همه‌گیری جدید در امان بمانند. در برخی دیگر از کشورهای اروپایی همچون فرانسه و آلمان که سویه آلفای کرونا را تجربه کرده بودند و همه‌گیری قبلی آنها را غافلگیر کرده بود، تجربه سویه دلتا را جدی گرفتند و برخی محدودیت‌ها را دوباره اجرا کردند. استدلال کارشناسان این بود که سویه جدید دلتا روند همه‌گیری و پیش‌بینی‌های گذشته را تغییر داده و لازم است ضمن حفظ و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، میزان واکسیناسیون دو دوز تا ۹۰ درصد جمعیت بزرگسال گسترش یابد.

     تجربه موج پنجم و شیوع گونه دلتا

توجه داشته باشیم موج پنجم همه‌گیری کرونا در کشورمان نیز (که از امواج قبلی سهمگین‌تر و پرتلفات‌تر بود)، به واسطه حضور و شیوع گونه دلتا شدت گرفت و هزینه انسانی، جانی، مالی، روانی و بهداشتی-درمانی فوق‌العاده‌ای برای گذشتن از آن صرف کردیم. از اواسط مردادماه گذشته و همزمان با نخستین روزهای تحقق واکسیناسیون سریع وهمراه با پوشش گسترده‌تر برنامه ملی واکسن، همه کارشناسان درباره خطرات آسان‌گیری و عادی‌انگاری هشدار داده‌اند. این هشدارها تاکنون نه تنها از سوی مسوولان ستادی وزارت بهداشت، ستاد ملی مقابله با کرونا و کارشناسان مستقل بلکه به تناوب از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی شهرها و استان‌های مختلف از جنوب تا شمال و از غرب تا شرق کشور تکرار شده است. به دنبال آن، از اواسط شهریورماه گذشته تاکنون، شدت هشدارهای کارشناسان درباره موج ششم در آبان‌ماه و تذکرات آنها فزونی گرفته است؛ از جمله رییس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا ضمن تشریح وضعیت کرونا و توصیه به شکل‌گیری نظام پایش و مراقبت کرونا در مدارس، گفته: واکسیناسیون به ویژه بر کاهش موارد مرگ و بستری موثر است اما به تنهایی کافی نیست و با اینکه پوشش واکسیناسیون درحال افزایش است اما احتمال شکل‌گیری موج ششم در آبان‌ماه منتفی نیست. درواقع آنچه باعث نگرانی متخصصان برای یکی، دو هفته آینده و احتمال موج ششم شده، ناظر به چند واقعیت و تجربه گذشته است.

      حضور در مکان‌های سربسته و شیوع موجی دیگر

دلیل این نگرانی آن است که با کاهش دما در آبان‌ماه و حضور بیشتر افراد در مکان‌های سربسته و کم‌تهویه و نیز امکان زیست بیشتر ویروس در دماهای پایین‌تر، ممکن است باعث شیوع دوباره ویروس شده و افراد بیشتری را درگیر بیماری کند. مساله مهم دیگر، مرتبط با بروز سویه‌های جدید کرونا در کشور است؛ به ویژه که برخی از آنها همچون «لامبدا» و «مو» در کشورهای همسایه رویت شده و احتمالا در ایران نیز وجود دارند اما به گفته کارشناسان هنوز میزان آنها آنقدر نیست که تصور کنیم سویه (واریانت) غالب هستند. تجربه دردناک سویه دلتا در موج پنجم همه ما را باید نگران و هشیار کند تا نگذاریم تراژدی تابستان امسال تکرار شود.

      واکسیناسیون ایمنی را تضمین نمی‌کند

برخی از افراد جامعه به اشتباه تصور می‌کنند که چون واکسن زده‌اند، ایمن شده و به همین دلیل جامعه نیز ایمنی لازم را کسب کرده و دیگر نیازی به احتیاط و مراعات نیست! این استدلال آنچنان سست و بی‌بنیان است که خوشبین‌ترین دانشمندان و ویروس‌شناسان نیز آن را به‌شدت رد می‌کنند. برخی از افراد جامعه به اشتباه تصور می‌کنند که چون واکسن زده‌اند، ایمن شده و به همین دلیل جامعه نیز ایمنی لازم را کسب کرده و دیگر نیازی به احتیاط و مراعات نیست! این استدلال آنچنان سست و بی‌بنیان است که خوشبین‌ترین دانشمندان و ویروس‌شناسان نیز آن را به‌شدت رد می‌کنند.