خانه‌هایی برای ارواح

عباس اکبرپور

آغاز طرح نهضت ملی مسکن، طی روزهای اخیر دامنه وسیعی از موافقت‌ها و مخالفت‌ها را در محافل اقتصادی و رسانه‌ای کشور شکل داده است. این انتقادات، زمانی حادتر شد که خبر رسید قرار است از توان فنی و مهندسی کشور چین در ساخت خانه‌های مورد نظر ذیل این طرح استفاده شود. واقع آن است که ایران یکی از صادرکنندگان توان فنی و مهندسی به کشورهای همسایه و جهان است. از سوی دیگر، هر سال دامنه وسیعی از نیروهای انسانی و متخصص کشورمان در بخش مهندسی و معماری و... به دلیل مشکل اشتغال، رکود در ساخت وساز، فقدان حمایت و... از کشور مهاجرت می‌کنند.ضمن اینکه تعداد دیگری از جوانان متخصص ایرانی در سازمان نظام مهندسی کشورمان ثبت‌نام کرده‌اند و سوابق جالب توجهی از فعالیت در بخش‌های عمرانی کسب کرده‌اند که به دلیل رکود در پروژه عمرانی بیکار مانده‌اند.با یک چنین ظرفیت‌هایی ضروری است وزارت راه و شهرسازی از این پتانسیل‌های انسانی بهره برده و در جریان پروژه نهضت ملی مسکن به جای توجه به کشور چین از این توانایی‌ها استفاده کند. از این طریق هم ایجاد اشتغال می‌شود، هم از فرایند مهاجرت این متخصصان، جلوگیری خواهد شد و هم اینکه برای آینده کشور، برنامه‌ریزی‌های معقولی صورت می‌گیرد. اما دولت به جای استفاده از توان نظام مهندسی کشور در حال اشتغالزایی برای جوانان، مهندسان و کارگران چینی است. این در حالی است که پیش از این کارنامه تیره و تاری از حضور شرکت‌های چینی در پروژه‌های عمرانی کشورمان ثبت شده است. مردم هنوز فراموش نکرده‌اند که چینی‌ها در جریان پروژه آزادراه تهران-شمال و سایر پروژه‌هایی از این دست چه کرده‌اند؟ چه اندازه از نظر کیفی و کمی، سرمایه‌های کشور اتلاف و در نهایت هم به دلیل عدم بررسی‌های تخصصی، پروژه با نشست و فروپاشی مواجه شدند. من شخصا با ورود دولت به روند اجرای پروژه‌های عمرانی مخالفم و معتقدم این امر باید به عهده تعاونی‌هایی سپرده شود که ظرفیت لازم برای اجرای این نوع پروژه‌ها را دارند. در واقع دولت باید زمینه‌ای را فراهم کند که شرکت‌های کوچک مهندسی در هم ادغام شوند و از دل آنها کارتل‌های بزرگ بخش خصوصی شکل بگیرند و اقدام به اجرای این پروژه‌ها کنند. در همه جای دنیا حرف نهایی در خصوص پروژه‌های عمرانی و اجرایی را انجمن‌های علمی و صنف متخصص می‌زنند. از طریق توانایی این ظرفیت‌های علمی و تخصصی است که می‌توان روند اجرای پروژه‌های عمرانی را تسریع بخشید از انحراف آنها جلوگیری کرد. به عنوان مثال، من شخصا دو دوره است که دبیر انجمن مهندسان راه و ساختمان ایران هستم؛ این انجمن بزرگ‌ترین انجمن علمی کشور در حوزه صنعت ساخت و ساز محسوب می‌شود، اما واقع ان است که تا به امروز حتی یک‌بار هم در جریان اجرای پروژه‌های عمرانی کشور از این ظرفیت‌های علمی و تخصصی استفاده نشده است. دامنه وسیعی از اساتید دانشگاهی، مهندسان، معماران و...در این انجمن حضور دارند که می‌توان از علم، تخصص و توانایی‌های آنان در مسیر بهبود پروژه‌های عمرانی کشور بهره برد، اما به جای استفاده از این ظرفیت‌ها، دولت تلاش می‌کند تا جای پای شرکت‌های چینی را در پروژه‌های ساخت مسکن کشور محکم کند. اساسا وقتی دولت می‌خواهد پروژه‌هایی در سطح مسکن مهر یا نهضت ملی مسکن را آغاز کند باید از اساتید دانشگاهی و نهادهای علمی استفاده کند و نظر تخصصی آنها را جویا شود. باید آگاهی پیدا کند که جوان ایرانی امروز برای بهره‌مندی از مسکن چه نیازها و ضرورت‌هایی دارند؟ چه نوع معماری باید برای آنها به کارگرفته شود. نحوه سکنی، امنیت، آموزش و...در این مدل‌های سکونتی جدید چگونه باشد. تجربه تلخ مسکن مهر نشان داد که عدم توجه به ضرورت‌های میدانی، تفریحی، انتظامی و...تا چه اندازه می‌تواند، سرمایه‌گذاری‌های کشور را در مسیر اتلاف قرار دهد. دامنه وسیعی از دلارهای نفتی کشور که سال‌های 84 تا 92 به دست آمده صرف اجرای پروژه مسکن مهری شد که نهایتا گرهی از هزار توی مشکل مسکن مردم کشور باز نکرد. نباید فراموش کرد که شرکت‌های چینی برخی پروژه‌های عمرانی را در بخش مسکن این کشور اجرایی کرده‌اند که امروز به شهر ارواح معروف شده است و هیچ فرد و خانواده‌ای حاضر به زندگی در این کلونی‌های پر از مشکل نیست. با یک چنین سابقه‌ای متاسفانه دولت سیزدهم به دنبال همکاری با شرکت‌های چینی است تا پروژه را که می‌تواند تحرک مطلوبی در صنعت ساخت و ساز کشور ایجاد کند، اشتغالزایی کند، توان فنی مهندسی کشور را ارتقا دهد را دربست در اختیار آنها قرار دهد. شک نکنید در صورت این اقدام روند مهاجرت مهندسان و معماران و نیروهای متخصص کشور به سایر کشورها به شدت فزونی خواهد گرفت. ضمن اینکه مشکلی از مسکن اقشار محروم جامعه نیز دوا نخواهد شد.