فواید و مضرات دورکاری

مصطفی اقلیما

با گذشت دو سال از همه‌گیری کرونا در دنیا بسیاری از مشاغل که در این دوران دورکاری را برای اولین‌بار تجربه می‌کردند، حتی بعد از بازگشایی‌ها هم ترجیح داده‌اند که به همان روش دورکاری به فعالیت‌های خود ادامه دهند. البته این روش کار در کشورهای اروپایی و امریکایی سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در ایران چند سالی می‌شد که اندک افرادی به این روش شروع به کار کرده بودند و به اصطلاح (فری لنسر) خوانده می‌شدند، یعنی کسانی که در منزل و به صورت پروژه‌ای و از راه دور کار می‌کنند. اما حالا مساله دورکار ماندن زنانی که فرزند خردسال زیر 6 سال دارند، یکی دیگر از اتفاقاتی است که باعث می‌شود، زنان هم بتوانند در گردش چرخ اقتصاد خانواده نقش بسزایی داشته باشند و هم بتوانند کانون خانواده را گرم نگاه دارند. البته این روش کار کردن هم معایب خاص خودش را دارد، همانطور که در طول این مدت بودند افرادی که از نداشتن ساعت کاری گلایه می‌کردند، چرا که کارفرما احساس می‌کرد چون فرد از داخل منزل مشغول به کار است هر ساعتی از شبانه روز می‌تواند در اختیار او باشد و دستوراتش را عمل کند. در حالی که دور کاری هم قوانین خودش را دارد و در درجه اول هیچ تغییری در ساعت کاری که از ابتدا با کارمند توافق شده اتفاق نمی‌افتد. از سوی دیگر در برخی از مشاغل خصوصی این دور کاری به نفع کارفرما تمام شده است، از جمله اینکه بسیاری از این افراد دیگر مجبور نیستند خرج‌های جانبی حضور کارمندان در دفتر کار را پرداخت کنند، هزینه‌هایی مانند پول آب و برق، هزینه اینترنت، هزینه‌های جاری مثل خرید قند و چای و... را پرداخت کنند، بسیاری از آنها حتی دفتر کاری را که اجاره کرده بودند به مالک پس داده و شرکت را از راه دور و درون خانه خود کنترل می‌کنند و به این ترتیب در بسیاری از هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده‌اند، به همین خاطر است که این احتمال وجود دارد که حتی بعد از کرونا هم برخی از مشاغل به این دور کاری ادامه بدهند و دیگر نیازی به صرف هزینه‌های اضافی نداشته باشند. 

اما از سوی دیگر اگر بخواهیم از بعد روان‌شناسی و جامعه‌شناسی به ماجرا نگاه کنیم، این مساله می‌تواند برای افراد خانواده چندان هم خوشایند نباشد. چرا که وقتی قرار است تمام افراد در خانه کار کنند، اصطکاک بین آنها بالا می‌رود. از سوی دیگر باز زنان در این زمینه مورد ظلم واقع می‌شوند، چون مرد فکر می‌کند خانم باید تمام طول روز همان خدماتی را که بعد از آمدن از سر کار به او ارایه می‌داد ارایه دهد و به این مساله توجه ندارد که همسر او هم باید از داخل خانه کار کند و تمام ساعات روز را نمی‌تواند به او سرویس بدهد، همین مساله می‌شود عاملی برای جرو بحث و اغتشاش در محیط خانه. از سوی دیگر فرزندان هم فکر می‌کنند حالا که مادرشان در خانه حضور دارد، می‌تواند تمام وقت خود را به آنها اختصاص دهد و به این ترتیب خانم هم باید کارهای بیرون را سرو سامان ببخشد و هم کارهای خانه را انجام دهد این دو همزمان می‌تواند بسیار طاقت فرسا باشد.  با تمام این اوصاف یک برنامه‌ریزی بسیار راحت می‌تواند مانع از بروز هر نوع تنشی در خانه و بین اعضای خانواده شود، اینکه هر کدام از اعضا به این واقعیت واقف شوند که کار کردن زن از داخل منزل به معنی کار کردن همزمان و پیشبردن تمام نیازهای و احتیاجات آنها نیست. این باور اگر شکل بگیرد دورکاری می‌تواند بسیار هم دلچسب و پر مزیت باشد، ضمن اینکه از همه مهم‌تر سفرهای  درون شهری را به‌شدت کاهش می‌دهد.