تعمیق بازار متشکل و سامانه نیما مانع جهش‌های نرخ ارز
علی ابراهیمی
شواهد نشان می‌دهد که دیگر خبری از جهش‌های یک‌باره نرخ ارز در اقتصاد نیست که این موضوع نتیجه عمق‌بخشی و تقویت سامانه نیما و بازار متشکل ارزی است.عرضه ارز همواره باید تقاضای بازار را پاسخ دهد، ارز نیمایی و بازار متشکل ارزی، مطمئن‌ترین راه برای تامین نیاز ارزی کشور است.طبیعتا هر زمان این روند تداوم نداشته باشد، شاهد افزایش قیمت ارز و ایجاد نگرانی خواهیم بود، با توجه به اینکه در هفته‌ها و ماه‌های اخیر اولا تجارت غیررسمی و تجارت کالاهای غیرنفتی کشورمان به‌طور نسبی افزایش داشته است و ثانیا در اثر نظارت‌های قانونی، روند بازگشت ارزهای صادراتی به چرخه اقتصادی کشور تقویت شده است، شاهد هستیم که این رویه به افزایش حجم عرضه ارز در سامانه نیما منجر شده است. بنابراین در این شرایط، نیاز ارزی کشورمان در زمینه واردات و صادرات، در بستر سامانه نیما به عنوان ارز تجاری به خوبی در حال تامین شدن است و از این بابت نگرانی وجود ندارد.هرچقدر عرضه ارز در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی، روان و به اندازه کافی صورت بگیرد، می‌تواند برای تعدیل و تثبیت قیمت‌ها کمک موثری داشته باشد، با توجه به اینکه ارز نیمایی همواره از طریق صادرکنندگان تامین می‌شود، در نتیجه از آن می‌توان به عنوان یک مرجع اصلی و قابل اتکا برای تعیین شاخص ارزی در اقتصاد یاد کرد که باید مورد توجه فعالان اقتصادی قرار داشته باشد. بنابراین هرچه قدر شاهد تسهیل صادرات و بازگشت ارزهای حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی و سامانه نیما باشیم، این روند می‌تواند به تقویت عرضه ارز در بازار ثانویه و تعدیل نرخ ارز کمک کند.در سال‌های اخیر تحت تاثیر تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی، شاهد هستیم که فضای بازار آزاد ارز تحت تاثیر اخبار منفی و مثبت سیاسی و غیراقتصادی قرار داشته و دارد و همین مساله باعث شده است که با وجود اینکه نیاز اصلی تجارت کشور از طریق بازار ثانویه ارزی تامین می‌شود، در زمان‌های مختلف تاثیر اخبار سیاسی منفی را در بازار آزاد ارز شاهد باشیم. ممکن است که در شرایط کنونی بهای ارز به ویژه دلار با افزایش‌های نسبی مواجه باشد، اما این نکته را باید در نظر گرفت که دیگر خبری از جهش‌های یک‌باره نرخ ارز در اقتصاد نیست؛ موضوعی که به نظر می‌رسد نتیجه عمق بخشی و تقویت سامانه نیما و بازار متشکل ارزی است.با توجه به اینکه صادرات نفت و محصولات نفتی و پتروشیمی مشمول تحریم‌های امریکاست و برای فروش و ارزآوری از این ناحیه مشکلات متعددی وجود دارد، بایستی به صادرات غیرنفتی در اقتصاد توجه جدی شود؛ موضوعی که با توجه به تقویت آن در ماه‌های اخیر، شاهد اثرگذاری آن بر رشد عرضه در سامانه نیما هستیم. زیرا اگر ارزآوری و بازگشت ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به چرخه اقتصادی و سامانه نیما نبود، امروز با جهش‌های یک‌باره نرخ ارز مواجه بودیم که خوشبختانه با مدیریت بانک مرکزی و نظارت بر بازگشت منابع ارزی به کشور، این اتفاق محقق نشده و با توجه به تقویت عرضه در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی، تعدیل نرخ ارز در روزها و هفته‌های آتی انتظار می‌رود.از سوی دیگر مردم نیز باید به ریسک بسیار بالا برای سرمایه‌گذاری در بازار ارز توجه داشته باشند، زیرا از یک سو فضای موجود به گونه‌ای است که تحت تاثیر اخبار سیاسی و بین‌المللی هر زمان ممکن است شاخص ارزی با کاهش مواجه شود و از سوی دیگر با توجه به نکات فوق، شاهد تقویت روز افزون بازار متشکل ارزی و افزایش عرضه در سامانه نیما به عنوان ارز تجاری کشور هستیم؛ روندی که به تثبیت قیمت‌ها منجر خواهد شد.
