عقب‌نشینی تاکتیکی چین و امریکا
تعادل|دیدار مجازی سران امریکا و چین دیروز در شرایطی انجام شد که فضای اقتصاد جهان بیش از هر زمان دیگری نیازمند آرامش و تعامل و همکاری دولت‌های بزرگ است. تولید، توزیع و تزریق گسترده واکسن کرونا در کشورهای پیشرفته در کنار تولید داروی (قرص) مقابله با کرونا در امریکا و ژاپن، بیش از هر زمان دیگری در دو سال گذشته، شرایط خیز اقتصاد جهان را فراهم آورده است. حالا پس از قریب به دو سال، قرنطینه و رکود فعالیت‌های اقتصادی به نظر می‌رسد، اقتصاد کشورهای پیشرفته در آستانه خروج کامل از شرایط پاندمی هستند و از همین رو، آرامش سیاسی در میان این کشورها را (به ویژه در پی تنش‌های نظامی میان امریکا و چین در نیمه نخست مهرماه سال جاری) می‌توان در حکم «مکمل» واکسن و داروی کرونا به شمار رود. در چنین شرایطی است که کارشناسان روابط بین‌الملل و اقتصاد بین‌الملل کارکرد دیدار مجازی دیروز جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا و شی جین پینگ، رییس‌جمهور چین که به ظاهر فاقد نتیجه قابل ملاحظه‌ای نیز بود را برای بازارهای جهانی حیاتی می‌دانند اما تاکید می‌کنند که این دیدار به معنی حل و فصل همه مسائل میان دو کشور و به ویژه جنگ تجاری میان آن دو نیست.
خبرگزاری رویترز ملاقات مجازی سران امریکا و چین را که به مدت سه ساعت به طول انجامید و دو طرف در آن درباره مسائل جهانی به گفت‌وگو پرداختند، فاقد نتیجه قابل ملاحظه توصیف کرد.
به گزارش ایرنا، رویترز در این باره نوشت: روسای جمهوری چین و امریکا به مدت سه ساعت و نیم به گفت‌وگو پرداختند، اما به نظر می‌رسد این گفت‌وگو تاثیر چندانی در کاستن از اختلاف مواضع این دو قدرت جهانی نداشته است.
این رسانه انگلیسی در ادامه نوشت: در حالی که رسانه دولتی چین این ملاقات را سازنده، صادقانه و مثمر ثمر دانست، یک مقام ارشد امریکایی گفت این مذاکره بیش از حد انتظار به طول انجامید و هر دو طرف درباره موارد عدیده‌ای از مساله تایوان تا تجارت، کره شمالی، افغانستان و ایران به گفت‌وگو پرداختند.
رویترز نوشت: در این ملاقات نشانه‌ای از انعطاف در مواضع دو قدرت اقتصادی جهان بر سر مساله تایوان دیده نشد.
«اسکات کندی» کارشناس امور چین از اندیشکده «مطالعات بین‌الملل» از «مرکز راهبردی واشنگتن» درباره این ملاقات به رویترز گفت: بعید به نظر می‌رسد که این ملاقات تاثیری عمیق داشته باشد؛ به ظاهر آنها در هر موردی به تبادل نظر پرداختند اما هیچ تصمیم و اقدام سیاسی گرفته نشد.
رویترز افزود: یک مقام ارشد امریکایی (در این گزارش اشاره‌ای به نام وی نشد) پس از اتمام این ملاقات گفت که این مذاکرات به کاهش تنش‌ها بین دو طرف کمکی نکرد و نتیجه قطعی هم نداشت. رویترز نوشت: «پل هائنل» مدیر مرکز «کارنگی - سینگهوا» در این باره گفت؛ «درحالی که این ملاقات در کوتاه‌مدت موجب تثبیت روابط است اما چالش‌های ساختاری دراز مدت را در روابط امریکا و چین را حل نکرد.
این رسانه انگلیسی درادامه نوشت: «وو شین‌بو» مدیر مطالعات امریکا در دانشگاه «فودان» شانگهای نیز درباره این دیدار گفت: «به نظر دو طرف توجه خود را بر افزایش همکاری و مدیریت موثرتر اختلافات معطوف خواهند کرد تا تأثیر منفی اختلاف‌ها بر روابط دوجانبه به حداقل برسد.»
به گزارش ایرنا، جو بایدن رییس‌جمهوری امریکا در ملاقات مجازی با همتای چینی خود گفت، امریکا خود را به «چین واحد» متعهد می‌داند.
رییس‌جمهوری چین نیز در این ملاقات گفت، تایوان خط قرمز پکن است و بایدن هم با تاکید بر تعهد واشنگتن به سیاست «چین واحد» تلویحا گفت که امریکا از استقلال تایوان حمایت نمی‌کند.
بنابراین گزارش، شی جین پینگ با اشاره به موضوع تایوان، به طور تلویحی خطاب به واشنگتن گفته است «هر کسی که با آتش بازی کند، خواهد سوخت.»
تنش در تنگه تایوان
به گزارش «تعادل» در دو هفته نخست مهر ماه سال جاری، تحولات در شرق آسیا به گونه‌ای پیش رفت که احتمال جنگ و درگیری نظامی را به شدت افزایش داد. در دوره مورد نظر، جنگنده‌های چینی به شکل گسترده بر فراز تایوان به پرواز در آمدند و یک زیردریایی هسته‌ای امریکا با شیئی ناشناخته برخورد کرد. هدف چین از انجام چنین مانورهایی، تلاش برای اجرای سیاست الحاق تایوان به سرزمین مادری بود و امریکا نیز با کمک به نیروهای تایوان به دنبال محدود کردن قدرت روزافزون چین بود، به گونه‌ای که رسانه‌ها و منابع مطلع امریکایی اعلام کردند نیروهای ارتش ایالات متحده وظیفه آموزش نظامی به ارتش تایوان را بر عهده گرفته‌اند. حتی یک مقام امریکایی اعلام کرد: سربازان ایالات متحده از حدود یک سال پیش بی‌سر و صدا ارتش تایوان را برای بالا بردن توان دفاعی در برابر تهدید‌های احتمالی چین آموزش می‌دهند.
این در حالی است که چین از دیر باز تایوان را جزیی از خاک خود و به عنوان یک جزیره جدایی‌طلب دانسته و احتمال استفاده از زور و نیروی نظامی برای باز پس‌گیری آن را رد نکرده است.
«سو تسنگ چانگ» نخست‌وزیر تایوان نیز در خصوص بالا گرفتن تنش با پکن گفته بود: «یک هدف درست و عادلانه همیشه حمایت‌های زیادی را به خود جلب می‌کند.»
چانگ در ادامه یادآور شده بود: «ما تمام تلاش خود را مصروف دفاع از حاکمیت ملی، مردم و حفظ صلح در منطقه خواهیم کرد. ما در این زمینه تمام تلاش خود را خواهیم کرد و از همکاری با کشورهایی که به ارزش‌های ما احترام بگذارند، استقبال می‌کنیم.»
اقتصاد جهانی از ژانویه سال 2018 شاهد وقوع جنگ تجاری بین چین و امریکا بوده که ماهیت پیچیده و گسترده‌ای دارد و اکنون با تحریم شرکت‌های هوآوی و ZTE به جنگ فناوری تبدیل شده است. جنگ تجاری ایالات متحده با چین یک بازی با حاصل جمع صفر است که هیچ برنده‌ای ندارد و به شدت به هر دو طرف آسیب می‌رساند.
بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است که به چه دلایلی امریکا جنگ تجاری علیه چین را آغاز کرده و پیامدهای این جنگ تجاری چیست؟ کسری تجاری امریکا با چین و رقابت برای تسلط بر اقتصاد جهانی از دلایل جنگ تجاری است که در صورت تداوم و تشدید، کاهش رشد تجارت جهانی و ایجاد دو بلوک اقتصادی با محوریت امریکا و چین از پیامدهای آن است. هدف مقاله این است که نشان دهد رشد چین طی سال‌های اخیر مخصوصا بعد از عضویت در سازمان تجارت جهانی باعث شده است که دولت دونالد ترامپ در سند استراتژی امنیت ملی خود از چین به عنوان رقیب استراتژیک یاد کند و آن را تهدیدی برای تسلط امریکا بر اقتصاد جهانی بداند؛ بنابراین با جنگ تجاری علیه این کشور درصدد مهار رشد چین است. در چنین شرایطی بود که ترامپ تعرفه واردات کالاهای چینی به امریکا را از 10 درصد به 25 درصد افزایش داد. از این رو، امریکا و چین همچنان بر سر میزان تعرفه واردات کالاهای طرف مقابل و همچنین حجم این کالاها به خاک کشور خود دچار اختلاف هستند. در سال‌های قبل از آغاز جنگ تجاری، امریکا همواره چین را به «جنگ ارزی» متهم می‌کرد و بر این باور بود که چین عامدانه ارزش «یوان» واحد پول ملی خود در برابر دلار امریکا را پایین نگه می‌دارد تا به این وسیله صادرات خود به امریکا را تقویت کند.
