نه اردوغان کوتاه می‌آید نه لیر!
لیر با تصمیم جدید بانک مرکزی ترکیه دوباره ریزش کرد. این در حالی است که رییس‌جمهور ترکیه نرخ بهره بالا را علت اصلی مشکلات می‌داند. بانک مرکزی ترکیه بار دیگر نرخ بهره را کاهش داد که این مساله مجددا واکنش شدید بازار ارز را در پی داشت. تنها یک روز پس از آنکه اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه نرخ بهره بالا را علت اصلی مشکلات و خلاف دستورات دینی خواند، بانک مرکزی این کشور نرخ بهره را مجددا یک درصد کاهش داد و به ۱۵ درصد رساند. اردوغان در خط و نشان دیروز خود گفته بود: من نه می‌خواهم و نه می‌توانم کنار طرفداران نرخ بهره بالا قرار گیرم. دومینوی ریزشی لیر ترکیه کماکان ادامه دارد و حتی اخبار خوبی نظیر کاهش نرخ بیکاری نیز کماکان نتوانسته است جو روانی ایجاد شده را از بین ببرد. دور جدید سقوط لیر پس از آن آغاز شد که بانک مرکزی با نادیده گرفتن حساسیت شدید بازار، نرخ بهره را کاهش داد آن هم دو درصد کاهش که بسیار بیشتر از انتظارات بازار بود.
رسیدن نرخ تورم ترکیه به بالاترین سطح سه سال اخیر بیش از پیش تمایل شهروندان این کشور را برای نگهداری دلار به منظور حفظ ارزش پول خود افزایش داده است. پول ملی ترکیه در ادامه روند نزولی خود حالا محدوده برابری ۱۰ لیری به ازای هر دلار را نیز از دست داده است و از دست رفتن این مقاومت روانی مهم در صورتی که روند بازار در روزهای اخیر تغییری نکند می‌تواند روزهای سخت‌تری را برای این ارز رقم بزند. لیر که هفته پیش به پایین‌ترین سطح چند سال اخیر خود رسیده بود، بار دیگر روندی نزولی را تجربه کرد و به پایین‌ترین نرخ برابری خود مقابل دلار در طول تاریخ معاصر خود رسید؛ تا جایی که نرخ برابری دلار در کانال ۱۱.۱ تثبیت شد. در آخرین دور از معاملات ارزی استانبول، هر دلار با ۶.۱۴ درصد افزایش به ۱۱.۱۱۸ لیر رسید. در برابر دیگر ارزهای مهم، نرخ برابری هر یورو معادل ۱۲.۶۲۵ لیر و هر پوند معادل ۱۴.۹۹۴ لیر اعلام شد.
ارزش لیر ترکیه به‌دنبال تصمیم بانک مرکزی این کشور برای کاهش بیشتر نرخ بهره، پایین آمده و به ۱۱،۳۱۱۸ در برابر دلار امریکا رسیده است. به‌دنبال تصمیم بانک مرکزی ترکیه برای پایین آوردن هزینه وام‌گیری برای سومین ماه پیاپی، ارزش لیر ترکیه بازهم به پایین‌ترین رقم رسید. این اقدام بیش‌از پیش به ثبات قیمت در ترکیه آسیب‌رسانده و اطمینان سرمایه‌گذاران به سیاست‌گذاران کشور را از بین می‌برد. ارزش لیر 6 درصد پایین آمده و به 11،3118 در برابر دلار امریکا رسیده است، یعنی بیشترین کاهش طی هشت‌ماهه گذشته. مقامات ترکیه نرخ بهره رپو (نرخ بهره تأمین منابع پولی توسط بانک‌های داخلی از بانک مرکزی) را 100 واحد پایین آورده و به 15 درصد رسانده‌اند و اعلام کردند در ماه آینده در مورد توقف روند کاهش نرخ بهره تصمیم‌گیری می‌کنند. این اقدام در شرایطی صورت‌گرفته که تورم مصرف‌کننده در ترکیه در ماه اکتبر تا 20 درصد افزایش یافته است. چنین نرخ تورمی 3 سال پیش در بحبوحه بحران ارزی در ترکیه دیده‌شده بود. بانک مرکزی این کشور تحت فشار رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه، نرخ بهره را 400 واحد از ابتدای سپتامبر پایین آورده است.
این تصمیم بانک مرکزی بر خلاف رویکردی است که همتایان ترکیه در بازارهای نوظهور در پیش گرفته‌اند. آفریقای جنوبی شاخص نرخ بهره خود را برای اولین‌بار طی سه‌ساله گذشته در روز سه‌شنبه افزایش داد. مکزیک هم هفته پیش همین کار را انجام داده بود. پایین آوردن نرخ بهره در ترکیه ارز این کشور را در برابر افزایش ارزش دلار امریکا آسیب‌پذیرتر می‌کند. ارزش دلار امریکا بیشترین افزایش را طی یک سال گذشته در برابر سایر ارزهای بزرگ دنیا داشته و به‌این‌ترتیب به ارز بازارهای نوظهور که از تسهیل سیاست‌های مالی در دنیای پیشرفته سود می‌بردند آسیب رسانده است. لیر ترکیه یک‌سوم از ارزش خود را طی یک‌سال گذشته از دست داده و برای نهمین ماه پیاپی سقوط کرده است. لیر از زمان کاهش نرخ بهره بانک مرکزی در ماه سپتامبر، 20 درصد از ارزش خود را از دست داده است که بیشترین کاهش در بین بازارهای نوظهور را نشان می‌دهد. رییس بزرگ‌ترین گروه تجاری ترکیه (توسیاد) قبل‌از گرفته شدن این تصمیم گفته بود بانک مرکزی نباید هدف اصلی خود را که کنترل تورم است فراموش کند. وی نسبت به ضعف بیشتر ارز ترکیه و تاثیر آن بر ثبات اقتصاد هشدار داد و تاکید کرد ترکیه 446 میلیارد دلار بدهی خالص خارجی دارد. شرکت‌های ترکیه و دولت این کشور باید 13 میلیارد دلار از بدهی ارز خارجی خود را در 2 ماه پایانی سال جاری میلادی پرداخت کنند که سررسید بیش‌از نیمی از آن، یعنی 8 میلیارد دلار در نوامبر خواهد بود.
