مذاکره برای بدل شدن به هاب جهانی غذا

محسن امینی

بر اساس تعریفی که سازمان ملل متحد در خصوص امنیت غذایی ارایه کرده، امنیت غذایی در واقع دسترسی مجموعه انسان‌ها به غذای کافی، سالم و ارزان برای داشتن یک جسم سالم است. طبق این تعریف دسترسی جوامع مختلف به غذا، موجود بودن غذا و پایداری در دریافت غذا 3 رکن اصلی امنیت غذایی است. مطابق این تعریف که در سال 86 میلادی ارایه شده، سازمان ملل متحد برنامه‌ریزی برای دریافت غذا را یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در مسیر بهبود شاخص‌های رشد جوامع معرفی می‌کند. مطابق این دستور کار نهادهای مهم بین‌المللی به دنبال ایجاد هاب‌هایی بین‌المللی در حوزه محصولات کشاورزی و غذا هستند تا از طریق آنها بتوان سطح امنیت غذایی را به ‌طور جامع در مناطق مختلف جهان ارتقا داد. در این میان همزمان با 8 آذرماه که موعد رسمی آغاز مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای 1+4 و امریکا محسوب می‌شود، کشورمان در آستانه یکی دیگر از رخدادهای مهم و سرنوشت‌ساز اقتصادی قرار دارد که در صورت وقوع، ایران را بدل به یکی از 10 هاب مهم بین‌المللی کشاورزی و غذا در سطح جهان می‌سازد. ایده‌ای که می‌تواند ایران را به کانون تحولات مرتبط با تولید، تجارت و صادرات طیف وسیعی از محصولات کشاورزی، صنایع غذایی و... بدل سازد. مانند سازمان ملل متحد که ساختاری برای بررسی مباحث سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و... مرتبط با دولت‌ها است، فعالان اقتصادی بخش خصوصی در سطح بین‌المللی از ساختاری برخوردارند که مجموعه تحولات مرتبط با موضوعات تجاری و اقتصادی را در سطح بین‌الملل ساماندهی می‌کند. icc (اتاق بازرگانی بین‌المللی) ساختار جهانی مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی فعالان بخش خصوصی در سطح جهان است که بیش از 45 میلیون شرکت، کارتل و واحد اقتصادی عظیم با آن در ارتباط هستند.  

از شرکت‌های بزرگ بیمه، بانک‌ها و... گرفته تا کارتل‌های عظیم صنعتی، فناورانه و... عضو این سازمان مهم بین‌المللی هستند. همان ‌طور که مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد برای کشورها و دولت‌ها لازم الاجرا است، مجموعه تصمیم‌سازی‌های ICC نیز برای مجموعه فعالان اقتصادی و شرکت‌ها در جای جای جهان، لازم‌الاجرا است. 

این سازمان طی ماه‌های اخیر و بعد از بحث و تبادل نظر با زیرمجموعه‌های مرتبط با سازمان ملل متحد (فائو و...) فراخوانی را به کشورهای عضو ارسال کرده تا به زعم خود، 10 هاب جهانی را برای توسعه کشاورزی و صنایع غذایی در سطح جهان ایجاد کند. 

کشورهایی چون آلمان، روسیه، استرالیا، اتریش و... از جمله کشورهایی هستند که در پاسخ به این فراخوان، برای معرفی به عنوان هاب غذا اعلام آمادگی کرده‌اند، اما خوشبختانه درخواست مقدماتی ایران در این زمینه با توجه به سابقه، ظرفیت و توانایی‌های کشورمان مورد موافقت قرار گرفته است. 

واقع آن است در شرایطی که دشمنان ایران دامنه وسیعی از تلاش‌ها را برای انزوای کشورمان در دستور کار قرار داده‌اند، قرار گرفتن نام ایران به عنوان یکی از 10 هاب مهم بین‌المللی در حوزه محصولات کشاورزی و صنایع غذایی نشان‌دهنده این واقعیت روشن است که ایران با استفاده از ظرفیت‌های درونی خود می‌تواند گام‌های ارزشمندی برای رشد اقتصادی و توسعه مناسبات ارتباطی و اقتصادی خود بردارد. ویژگی انتخاب ایران به عنوان یکی از هاب‌های بین‌المللی غذا، می‌تواند ظرفیت‌های صادراتی ویژه‌ای را در اختیار ایران قرار بدهد. 

ضمن اینکه زمینه ورود فناوری‌های نوین در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی را در کشورمان ایجاد می‌کند. ایران از این ظرفیت برخوردار است که برای بیش از 350 میلیون نفر از کشورهای منطقه، محصولات مرتبط با بخش کشاورزی تولید کرده و به این کشورها صادر بکند. این ظرفیتی است که ایران به صورت بالقوه در حوزه تمدنی خود از آن بهره‌مند است و باید از طریق هم‌افزایی مجموعه داشته‌های کشور آن را بالفعل کند. واقع آن است که ایران از چنان ظرفیت‌هایی در حوزه کشاورزی و صنایع وابسته به آن برخوردار است که وابستگی کشور به درآمدهای نفتی را تا حد قابل قبولی کاهش بدهد. اهمیت بدل شدن ایران به هاب بین‌المللی کشاورزی و صنایع غذایی آن است که نفوذ گسترده‌ای را برای کشور در سطح منطقه و جهان فراهم می‌کند. 

طبق آمار سازمان جهانی فائو، ایران در تولید ۲۲ محصول کلیدی در حوزه کشاورزی در میان ۷ کشور برتر قرار دارد. 

ایران رتبه نخست تولید پسته، زعفران و زرشک دنیا را به خود اختصاص داده، ضمن اینکه در تولید خرما رتبه دوم و در تولید سیب رتبه چهارم را در اختیار دارد. 

از سوی دیگر ایران یکی از کشورهای برتر در زمینه تولید محصولاتی چون گندم، برنج، غلات، چغندرقند، میوه، آجیل، پنبه و تنباکو محسوب می‌شود. اهمیت این آمار زمانی برجسته‌تر می‌شود که بدانیم این توانایی‌ها تنها بخش محدودی از ظرفیت‌های کشورمان در حوزه کشاورزی است و در صورت برنامه‌ریزی مناسب و ارایه راهکارهای مطلوب می‌توان، جهشی در تولید و صادرات محصولات کشاورزی و صنایع وابسته به آن ایجاد کرد.