روند ادامه‌دار آشفتگی بازار
گروه بازار سرمایه|
اغلب سهام موجود در بازار به ارزندگی خرید دارند، یعنی بخش عمده‌ای از این سهم‌ها به پایین‌ترین قیمت خود رسیده‌اند گاهی ارزندگی خود را کاهش دادند و نمی‌توان کاهش قیمتی بیش از این برای بورس دید، در مقابل نیز نمی‌توان انتظار رشد و بازگشت بورس را به این زودی‌ها داشت چراکه؛ کمبود نقدینگی و بی‌اعتمادی در بازار رخنه کرده است.
به‌هرحال مسوولان تمام توان خود را جمع کرده‌اند تا بورس را بیش از این نابود کنند. برای مثالی ساده می‌توان گفت که نرخ سود بین‌بانکی در تاریخ 4 آذرماه به محدوده 21.09 درصد رسیده، از اولین روز پاییز تاکنون در حدود 2 درصد رشد داشته که این رشد تاثیر بسزا و مستقیمی روی بازار سهام و معاملات آن دارد.
خب به‌هرحال پیش‌ازاین موضوع افزایش نرخ سود بین‌بانکی توسط «تعادل» و کارشناسان اقتصادی بررسی‌شده بود و بر همین اساس، دولت سیزدهم به‌درستی به وعده‌های اقتصادی خود عمل‌نکرده و نمی‌توان انتظار گشایش و حل مشکلاتی اقتصادی را داشت. دولت هنوز نتوانسته کسری بودجه سال 1400 را تأمین کند و باید به فکر تأمین بودجه سال 1401 باشد. این موضوع ضربه زیادی به اقتصاد وارد می‌کند و درنهایت این مشکلات به زیان مردم تمام می‌شود. با توجه به کسری بودجه دولت باید آن را جبران کند اما؛ این جبران باید واضح و شفاف باشد، نمی‌شود روز اول وزیر اقتصاد به‌صورت لفظی از بورس حمایت کند و پس از رویکرد ضد بورس پیش بگیرد.
بر اساس توییت‌های خاندوزی پیش از انتصاب به‌عنوان وزیر اقتصاد، بورس یک بازار پویا بوده و تاب‌وتوان مقابله با تورم را دارد ولی سیاست‌های دولت و مسئولین باعث شده که این بازار روند اصلاحی بگیرد. برای مثالی ساده روز گذشته شاخص نزدیک محدوده یک میلیون و 400 هزار واحد قرار گرفت اما؛ قیمت‌ها در محدوده شاخص یک‌میلیونی قرار داشت. خب یک سوال ساده از مسوولان مطرح می‌شود چرا وضعیت این‌چنین است؟ مگر قرار نبود از بازار سرمایه حمایت شود؟ این وضعیت حمایت است؟
نرخ دلار تأثیری روی بورس ندارد؟
دلار طی روزهای اخیر به محدوده 29 هزار تومان وارد شد و روز گذشته این ارز در بازار با نرخ 28 هزار و 800 تومان معامله می‌شد. بر اساس آمارها و داده‌ها چند وقتی می‌شود که نرخ دلار تقریباً در محدوده 27 الی 28 هزارتومانی تثبیت‌شده و به گفته بسیاری از کارشناسان این موضوع در حالت عادی و معقول بازار باید روی سهام دلار محور تاثیر مثبت بگذارد. علت اصلی عدم تأثیرگذاری را می‌توان سیاست‌های دولت و ترس مردم از معاملات دانست. در حال حاضر ورود نقدینگی سهامداران حقیقی و خرد به پایین‌ترین حد خود رسیده و انتظار نمی‌رود تا پایان سال نقدینگی و یا سرمایه آن‌چنان زیادی وارد بورس شود.
دلیل افزایش نرخ دلار و ورود آن به محدوده 29 هزارتومانی مهم است. هفته گذشته میزان تقاضای خرد برای دلار افزایشی شد، به‌گونه‌ای که از ابتدای هفته صف‌های پرشماری جلوی صرافی‌های دولتی و رسمی تشکیل شد. این صف‌ها در روز چهارشنبه به اوج خود رسید زیرا خریداران می‌توانستند با خرید ارز دولتی از فرصت‌های بیشتری استفاده کنند و با فروش ارز خریداری‌شده در صرافی‌های دولتی در بازار آزاد دست‌کم 4 میلیون تومان سود به دست بیاورند. هفته گذشته بانک مرکزی قیمت فروش ارز دولتی را در محدوده 26 هزارو 700 تومان تعیین کرده بود. خریداران می‌توانستند با ارائه کارت ملی 2 هزارو 200 دلار ارز دولتی دریافت کنند و آن را در بازار آزاد به قیمت بیش از 29 هزار تومان بفروشند. این شکاف قیمت بین ارز دولتی و آزاد به افزایش تقاضا برای خرید ارز منجر شده بود. در آخر هفته بانک مرکزی با افزایش قیمت ارز دولتی شکاف قیمت بین ارز دولتی و نرخ بازار آزاد را تا حدودی کم کرد و این موضوع به کاهش تقاضای خرد در بازار ارز منجر شد. انتظار می‌رود در صورت تداوم این سیاست و افزایش قیمت ارز دولتی سطح تقاضای خرد در بازار در هفته جاری با کاهش محسوسی مواجه شود و این موضوع به افت ارزش دلار منجر شود. هم‌اکنون 90 درصد ارز مبادلاتی از طریق حواله و فقط 10 درصد آن در قالب اسکناس انجام می‌شود؛ اما نکته قابل‌توجه این است که قیمت ارز بازار آزاد را همین تقاضای خرد 10 درصدی تعیین می‌کند و هر نوع مدیریت قیمت در این بازار می‌تواند به کاهش قیمت ارز منجر شود.البته یکی از عوامل تأثیرگذار روی نرخ ارز و عدم تأثیرگذاری روی بورس را می‌توان عدم تعادل میان میزان منابع و مصارف دانست. طبق اعلام بانک مرکزی منابع ارزی غیرنفتی به بازیگران بازار ارز اطمینان داد که میزان درآمدهای ارزی غیرنفتی رو به افزایش است و می‌تواند کفاف مصارف ارزی را بدهد.
همچنین بانک مرکزی اعلام کرده که حجم فروش ارز صادرکنندگان در سامانه نیما، در 8ماه سال، 69 درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش داشته است. مطابق این گزارش، حجم فروش ارز صادرکنندگان، در سامانه نیما در 8ماه پارسال، 10.7 میلیارد دلار بوده که این میزان در مدت مشابه امسال به 18.1 میلیارد دلار رسیده است. بانک مرکزی در تحلیل موضوع اعلام کرد: این آمار نشان می‌دهد روند بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد ایران بهبودیافته است. به گفته بانک مرکزی در آبان ماه نیز روند افزایش عرضه ارز در سامانه نیما تداوم داشته به‌گونه‌ای که عرضه ارز در این ماه نسبت به ماه قبل 20 درصد رشد داشته است. اکنون نیاز‌های ارزی کشور برای واردات مواد اولیه، کالاهای سرمایه‌ای و ضروری از طریق سامانه نیما تأمین می‌شود. نشان دادن این واقعیت که کشور با کمبود منابع ارزی برای واردات مواجه نیست، سیگنال مهمی برای بازار ارز محسوب می‌شود.
سیگنال جدید برای بازار
به گفته یکی از منابع طی روزهای اخیر در خصوص مذاکرات وین، با توجه به مواضع آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به نظر می‌رسد دوره سختی از مذاکرات در وین در پیش است و در سال 2021 اتفاق خاصی نخواهد افتاد و همه چشم‌ها به سال 2022 دوخته‌شده است.
همایون دارابی، کارشناس بازار سهام نیز چندی پیش در خصوص تاثیر این مذاکرات بر بورس، گفت: شرایط بازار سرمایه فعلاً داخلی است و نمی‌توان وزنه‌ای به مذاکرات داد.
وی با اشاره به اینکه مسائل خارجی سهم کمی در بازار فعلی دارد، تصریح کرد: سیاست دولت نیز در حال حاضر این است که اقتصاد را به سیاست گره نزند. به نظر من در حال حاضر مذاکرات تأثیری بر بازار نخواهد گذاشت.
دارابی افزود: اگر درنهایت مذاکرات به نتیجه برسد به دلیل کاهش هزینه‌های انتقال پول، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، دسترسی به بازارهای جدید و… تاثیر مثبتی بر کل اقتصاد خواهد گذاشت. این موضوع رشد اقتصادی را حاصل می‌شود که کل بازار از آن منتفع خواهد شد.
این کارشناس گفت: توپ در حال حاضر در زمین تهران است. این دولت است که تضمین‌کننده و راهگشای بازار سهام خواهد بود. در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل بازار سرمایه با دولت است.
سرمایه‌گذاری بلندمدت بورس
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: اکنون بازار در حالت نوسانی قرار دارد؛ بنابراین سهامداران باید برای سرمایه‌گذاری در بورس سهام EPS محور را انتخاب و با نگاه دوساله در این بازار حضور پیدا کند. اکنون شاهد حضور سهام بزرگ و بنیادی در بازار هستیم که می‌توانند سود خوبی را در اختیار سهامداران قرار دهند، سهامداران با خرید این سهام و نیز نگهداری بلندمدت آن قادر به کسب بازدهی معقول از این بازار خواهند بود و بازدهی بیشتری را نسبت به سایر بازارها کسب می‌کنند. متأسفانه اکثر افرادی که وارد بازار شده‌اند با تمرکز بر مثبت و منفی‌های تابلوی بورس اقدام به تصمیم فوری برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام یا خروج از این بازار می‌گیرند.
سهامداران باید نگاه خود به سرمایه‌گذاری در بورس را مشابه سرمایه‌گذاری در بازار مسکن کنند، سرمایه‌گذاری که اقدام به خرید مسکن می‌کند هرروز به دنبال بررسی قیمت آن نیست، درحالی‌که در مورد سهام هم باید این‌گونه برخورد کرد و در خرید سهام مانند خرید مسکن نگاه بلندمدت داشته باشند. شرکت‌ها همچنان در حال فروش و شناسایی سود هستند، این امر نشان‌دهنده آن است که بازار دوباره به روند صعودی بازمی‌گردد.
روند نزولی بازار ناشی از بنیاد شرکت‌ها نیست بلکه این امر تحت تاثیر کمبود نقدینگی در بازار سرمایه صورت گرفته است، ابهام موجود در بازار با انتشار گزارش ٩ ماه و یک‌ساله شرکت‌ها برطرف می‌شود و قیمت سهام شرکت‌ها به قیمت‌های ذاتی خود دست پیدا می‌کنند. اکنون قیمت فعلی سهام شرکت‌ها به دلیل اصلاحی که تجربه کرده است در بهترین فرصت برای خرید و نگهداری آن قرار دارد.
امید بازار به‌روزهای آینده
مریم رضایی، کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص بازار می‌گوید: در هر بازاری که معامله‌ای شکل بگیرد و گردش پول باشد یعنی افراد انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری دارند و اگر حجم معاملات را به‌عنوان یک شاخص معیار قرار بدهیم، به هر میزان که این حجم رشد پیدا کند پویایی بازار نیز افزایش می‌یابد. سرمایه‌گذاران زمانی انگیزه معامله به دست می‌آوردند که پیش‌بینی‌شان بر به دست آوری سود سرمایه‌ای (Capital Gain) باشد و از افزایش قیمت سهام سود ببرند.بازار سهام ما بازاری یک‌طرفه است و تنها با افزایش قیمت، سهامداران منتفع می‌شوند اما در بازارهای دوطرفه افت قیمت نیز می‌تواند برای فعالان آن سود ساز باشد. اگر ما فروش استقراضی داشتیم علاوه بر انگیزه بیشتر سهامداران به معامله؛ بازار در شرایط نزولی سریع‌تر به تعادل می‌رسید. به‌طورکلی زمانی حجم معاملات افزایش پیدا می‌کند که بتوانند از بازده قیمتی سهم‌ها استفاده کنند و این امر زمانی رقم می‌خورد که سرمایه‌گذار نسبت به آینده خوش‌بین باشند و انگیزه‌ای برای معامله پیدا کنند. البته بازار ما یک بازار تورم محور بوده و عمدتاً خوش‌بینی‌ها ناشی از افزایش قیمت سهام با تکیه‌بر اهرم تورم است. ذات تورم برای زندگی عموم افراد خوب نیست اما به‌هرحال قیمت سهام را بالا می‌برد.
در هشتم آذرماه مذاکرات برجامی در وین آغاز می‌شود و اگر توافقی شکل بگیرد و یا خبرهای خوبی از روند آن به گوش برسد، حجم معاملات در برخی از گروه‌ها افزایش پیدا می‌کند. برخی از گروه‌هایی که از تحریم‌ها متضرر شدند با توافق‌های برجامی، وضعیت بهتری پیدا خواهند کرد و در چنین شرایطی حجم معاملات در گروه‌هایی همچون بانکی‌ها، خودرویی‌ها، آی تی و غیره افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهم‌های خودرویی را خریداری می‌کنند که این اقدام آن‌ها نشان‌دهنده پیش‌بینی و احتمال آن‌ها از وقوع توافق و یا افزایش نرخ و آزادسازی محصولات در بازار آزاداست.
