بازار مهندسی‌شده خودرو
تعادل| فرشته فریادرس |
قیمت جدید کارخانه خودروهای پرتیراژ اعلام شد. پس از نزدیک به یکماه انتظار برای تصمیم‌گیری درباره اعلام قیمت خودرو، سرانجام روز گذشته دوخودروساز بزرگ مجوز افزایش قیمت محصولات‌شان را دریافت کردند. به موجب این تصمیم، قیمت جدید محصولات بر مبنای تورم بخشی، ۱۸ درصد اعلام شد. این درحالی است که ۱۸ آبان‌ماه سال جاری دو خودروساز بزرگ -ایران‌خودرو و سایپا - بنا به تصویب شورای هماهنگی سران قوا در ۲۸ مهرماه و تصمیم وزارت صمت به عنوان متولی جدید قیمت‌گذاری خودرو، برای خروج از قیمت‌گذاری دستوری، اقدام به افزایش قیمت برخی از محصولات خود کردند، اما به فاصله 48 ساعت از این تصمیم یعنی۲۰ آبان‌ماه، رییس‌جمهور به موضوع افزایش قیمت خودروها ورود کرد و به دنبال آن، وزیر صمت هم به خودروسازان دستور بازگشت به قیمت‌های قبلی را داد و اعلام شد که پس از بررسی‌های همه‌جانبه، قیمت‌های جدید خودرو اعلام خواهد شد. حال با گذشت یکماه از این خبر، روزگذشته دو مجوز افزایش قیمت صادر و نرخهای جدید خودروهای پرتیراژ اعلام شد. گفته می‌شود این قیمتها به تایید ستاد تنظیم بازار نیز رسیده است. اما یک کارشناس خودرو معتقد است، پس از لغو دستور رییس‌جمهور برای افزایش قیمتها، خودروسازان تمایل چندانی به عرضه خودرو به شیوه فروش فوق‌العاده با قیمت‌های قبل را نداشته و همین مساله بر التهابات بازار خودرو اثر مضاعف گذاشته است؛ موضوعی که نشان می‌دهد، انتظار مدیریت وتأمین به موقع و مستمر بازار از سوی خودروسازان منطقی نیست و شائبه مهندسی بازار به واسطه سهم بالای ایران خودرو و سایپا در تأمین بازار بیراه نیست.
نرخ جدید اعلام شد
هجدهم آبان‌ماه سال جاری و پس از اتمام دوره 6 ماهه از آخرین قیمت‌گذاری شورای رقابت برای محصولات خودروسازان، تورم قیمت جدید محصولات ایران خودرو و سایپا مشمول افزایش قیمت و بر این اساس قیمت‌های جدید برای نیمه دوم سال جاری اعلام شد. اما 48 ساعت از این تصمیم نگذشت که با دستور رییس دولت سیزدهم و باتوجه به اینکه اعلام شد، ستاد تنظیم بازار برای افزایش قیمت خودرو مصوبه‌ای نداشته، وزارت صمت از خودروسازان خواست تا قیمت محصولات خود را که طی آن دو روز مشمول افزایش قیمت شده بودند، به قیمت‌های قبل بازگردانند و بر این اساس افزایش قیمت خودروهای داخلی منتفی شد. بعد از آن سید رضا فاطمی امین، وزیر صمت نیز از واگذاری قیمت‌گذاری خودرو به ستاد تنظیم بازار خبر داد و در اظهاراتی عنوان کرد که بررسی قیمت‌گذاری خودروها به ستاد تنظیم بازار سپرده شده و این ستاد درباره این موضوع تصمیم‌گیری خواهد کرد. در این راستا، سازوکاری که برای قیمت‌گذاری خودرو اتخاذ شده، این است که قیمت خودروهایی که از محل افزایش تولید خودروسازان به بازار عرضه خواهد شد، با احتساب قیمت تمام شده و سود قانونی که به تأیید نهاد ناظر خواهد رسید، محاسبه خواهد شد. افزایش قیمت از محل تورم بخشی که بانک مرکزی اعلام کرده، اعمال می‌شود. با این حال، نشست ستاد تنظیم بازار که قرار بود، قیمت‌های جدید را اعلام کند، برای چندمین بار به تعویق افتاد تا در نهایت روز گذشته، نرخهای جدید مصوب این ستاد اعلام شد. از این رو، خودروسازان نیز در پی این دریافت این مجوز، نرخ جدید محصولات خود را اعلام کردند.
عقب‌نشینی خودروسازان از فروش فوق‌العاده بازار را ملتهب کرد
با اعلام نرخهای جدید از خودروسازان، مرتضی شجاعی کارشناس خودرو درباره افزایش قیمت اخیر خودرو گفته است که آخرین افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو به اردیبهشت سال جاری بر می‌گردد. در کنار افزایش نسبی قیمت به دلیل افزایش هزینه تمام شده تولید، بازنگری در فرمول قیمت‌گذاری ضروری است؛ البته به نظر قیمت‌های جدید نیز ادامه دستورالعمل شورای رقابت است. اما به گفته او، مهم‌ترین ایراد در فرمول قبلی شورای رقابت برقرار نبودن نسبت و تناسب بین قیمت‌های کارخانه‌ای است. بدیهی است، هزینه تمام شده برای تولید انواع مدل‌های سمند و پژو پارس بیشتر از محصولاتی نظیر ساینا و کوییک است ولی در قیمت‌های کارخانه‌ای این موضوع وارونه لحاظ شده است. شجاعی در عین حال به «خبرگزاری تسنیم» گفته است که برای همه مردم روشن بود، در ماه‌های اخیر خودروسازان تمایل چندانی به عرضه خودرو به روش فروش فوق‌العاده با قیمت‌های قبل نداشتند و همین مساله بر التهابات بازار خودرو اثر مضاعف داشت. موضوعی که نشان می‌دهد، انتظار مدیریت و تأمین به موقع و مستمر بازار از سوی خودروسازان منطقی نیست و شائبه مهندسی بازار به واسطه سهم بالای ایران خودرو و سایپا در تأمین بازار بیراه نیست.
این کارشناس خودرو افزود: عدم تمایل خودروسازان برای فروش فوق‌العاده در فاصله زمانی لغو افزایش قیمت خودرو توسط رییس‌جمهور در 20 آبان‌ماه تا مجوز جدید افزایش قیمت، یکی از دلایل التهاب بازار در هفته‌های اخیر است. با وجود تأکید مدیران عامل 2 خودروساز بر فروش فوق‌العاده در هر هفته، لغو افزایش قیمت موجب انصراف خودروسازان از سیاست عرضه مستمر شد و صرفاً به پیش فروش با قیمت روز تحویل ادامه دادند. به گفته این کارشناس خودرو، قاعدتاً، بعد از افزایش قیمت اخیر، خودروسازان دست به کار می‌شوند و طرح‌های فروش فوق‌العاده متعددی برگزار خواهند کرد. بنابراین، تولید خودرو داشته‌ایم، اما میلی به عرضه آن وجود نداشته و همین سیاست‌ها، بر رفاه مصرف‌کننده در بازار و توان خریدش اثرگذار است. شجاعی معتقد است، سیاست‌گذار باید با آگاهی از اثر هرگونه تصمیم‌گیری در حوزه خودرو بر تحولات بازار، هوشمندانه عمل کند و در مواقع این‌چنینی با جلوگیری از رفت و برگشت مصوبات افزایشی، زمینه را برای سودجویی واسطه‌ها از اخبار منفی حوزه خودرو به حداقل برساند. او تاکید کرده که کاهش هزینه‌ها در شرکت‌های خودروساز از مسیر اصلاح ساختار پیچیده شرکت‌ها، شفافیت عملکرد مالی و کنار گذاشتن فعالیت‌های غیرمرتبط با حوزه خودرو نیز می‌تواند زیان خودروساز را به‌طور چشمگیری کاهش داده و به یکی از زمینه‌های افزایش تولید خودرو و کاهش قیمتها تبدیل شود.
نرخ جدید محصولات ایران خودرو
حال آن‌طورکه معاون بازاریابی و فروش گروه صنعتی ایران‌خودرو گفته، در پی اصلاح قیمتها، میزان افزایش قیمت محصولات این گروه خودروسازی حدود ۱۸ درصد بر مبنای تورم بخشی اعلام شده است. براساس تصمیم جدید، در گروه محصولات ایران‌خودرو، در خانواده پژوها، «پژو ۲۰۶ tu۳» با افزایش ۱۹ میلیون و ۸۸۱ هزار تومان به ۱۳۰ میلیون و ۳۳۲ هزار تومان رسیده است.
«پژو i 207 » نیز با افزایش ۲۷ میلیون و ۶۶۶ هزار تومان) به ۱۸۱ میلیون و ۳۷۲ هزار تومان مواجه شده است. در همین حال، «پژو ۲۰۷i فرمان برقی» نیز با افزایش ۲۸ میلیون و ۵۶۷ هزار تومان به ۱۸۷ میلیون و ۲۷۹ هزار تومان قیمت خورده است. « پژو ۲۰۷ i پانورما» هم ۲۰۵ میلیون و ۴۳۴ هزار تومان اعلام شده، که نشان از افزایش با افزایش ۱۵ میلیون و ۳۹۳ هزار تومانی دارد. در همین حال، «پژو پارس XU ۷» هم با افزایش ۲۱ میلیون و ۹۹۴ هزار تومانی روبرو شده و قیمت نهایی آن ۱۴۴ میلیون و ۱۸۸ هزار تومان اعلام شده است. از دیگر خودروهایی این گروه که برچسب افزایش قیمت خوردند، «پژو پارس TU۵» است که 150میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام شده که افزایش ۲۲ میلیون و ۸۸۲ هزار تومانی را تجربه کرده است. «پژو پارس دوگانه‌سوز » با افزایش ۲۲ میلیون و ۸۵۶ هزار و ۴۴۲ تومان به ۱۴۹ میلیون و ۸۳۶ هزار تومان و «پژو ۴۰۵ دوگانه‌سوز XU۷» نیز با افزایش ۱۹ میلیون و ۳۸۹ هزار تومانی به ۱۲۷ میلیون و ۱۰۵ هزار تومان رسیده‌اند.
اما در گروه سمندها چقدر افزایش قیمت رخ داده است؟ بنابر اعلام این گروه خودروسازی، «سمند گازسوز EF۷» با افزایش ۲۱ میلیون و ۸۸۱ هزار و ۱۴۳ تومان به ۱۴۳ میلیون و ۴۴۳ هزار تومان رسیده است. در همین حال، «سمند بنزینی EF۷» نیز با افزایش ۲۰ میلیون و ۷۷۷ هزار تومان، ۱۳۶ میلیون و ۲۱۰هزارتومان قیمت خورده است. اما قیمت جدید «سمند XU۷» ۱۳۵ میلیون و ۹۵۱ هزار تومان اعلام شده، که با افزایش ۲۰ میلیون و ۷۳۸ هزار تومانی روبرو بوده است. «سورن پلاس» نیز با افزایش ۳۲ میلیون و ۲۷۷ هزار تومانی به ۲۱۱ میلیون و ۵۹۹ هزار تومان رسیده است. در خانواده راناها نیز، «رانا پلاس TU۵» با افزایش ۲۸ میلیون و ۴۴۲ هزار تومانی به ۱۸۶ میلیون و ۴۵۵ هزار تومان و «راناپلاس پانوراما TU۵P» با افزایش ۳۰ میلیون و ۵۳۶ هزار تومان به۲۰۰ میلیون و ۱۸۴ هزارتومان تعیین قیمت شده‌اند. از سوی دیگر، دنا معمولی با افزایش ۲۷ میلیون و ۲۴۷ هزار تومان، ۱۷۸ میلیون و ۶۲۴ هزار تومان قیمت خورده است. «دنا پلاس» نیز با افزایش ۳۰ میلیون و ۲۳۳ هزارتومان به ۱۹۸ میلیون و ۱۹۵ هزار تومان و «دنا پلاس توروبوشارژر» با افزایش ۴۵ میلیون و ۳۱۸ هزا تومان به ۲۹۷ میلیون و ۸۸ هزار تومان و «مدل اتواتیک آن» با افزایش سه میلیون و ۴۶۲ هزار تومان به ۳۴۸ میلیون و ۶۵۹ هزار و ۶۰۳ تومان اصلاح قیمت شده‌اند.
سایپا چقدر افزایش قیمت داده است؟
پس از اخذ مجوز افزایش قیمت محصولات گروه خودروسازی سایپا، این خودروساز نیز قیمت جدید محصولات خود را اعلام کرد. در این گروه خودروسازی پراید وانت (سایپا ۱۵۱) که تنها بازمانده محصولات خانواده پرایدهاست، با افزایش قیمت ۲۰ میلیون و ۹۲ هزار تومان به ۱۳۱ میلیون و ۷۱۵ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است. در خانواده تیباها، «تیبا» افزایش ۱۵ میلیون و ۶۲۳ هزارتومان به ۱۰۲ میلیون و ۴۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان و «تیبا ۲» با افزایش ۱۶ میلیون وتومان به ۱۰۸ میلیون و ۶۲۵ هزار تومان، افزایش قیمت یافته‌اند.
در محصولات ساینا نیز، ساینا دستی با افزایش ۱۶میلیون و ۲۶۹ هزار تومان به ۱۰۶ میلیون و ۶۵۶ هزار تومان و «ساینا S» با افزایش ۲۲ میلیون و ۳۵۸ هزار تومانی به ۱۴۶ میلیون و ۵۷۲ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. همچنین «کوییک» با افزایش ۲۲ میلیون و ۱۲۱ هزار تومان به ۱۴۵ میلیون و ۱۸ هزار تومان، «کوییک S » با افزایش ۲۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومانی به ۱۵۹ میلیون و ۶۹۸ هزار تومان و «کوییک اتوماتیک پلاس» هم با افزایش ۳۶ میلیون و ۹۴۳ هزار تومان به ۲۴۲ میلیون و ۱۵۸ هزار رسیده‌اند. در نهایت محصول جدید گروه خودروسازی سایپا که با نام تجاری «شاهین» عرضه می‌شود، مشمول افزایش قیمت ۴۶ میلیون و ۳۵۸ هزار تومانی شده و در اصلاح قیمتها، ۳۰۳ میلیون و ۹۰۷ هزار تومان افزایش قیمت یافته است.
