بحران آب، نتیجه القای مدیران

ما نظامی در مدیریت منابع آب را به وجود آوردیم که باید نام آن را نظام طلب‌کاری از سرزمین گذاشت. مدیرانِ کشور اینگونه القا کردند که کشور ما ثروتمند است، همه‌چیز داریم و خودمان همه‌چیز را تولید می‌کنیم، اما چنین چیزی برای کشوری مانند ما با منابع آبی محدود امکان پذیر نیست. 

عباس محمدی، کارشناس محیط زیست در این باره گفت: اینکه آب کم شد در درجه اول این است که جمعیت ما زیاد شد و سرانه آب کاهش پیدا کرد، اما دلیل مهم‌تر اینکه ما انبوهی از مشکلات را با هم تلفیق کردیم، اگر یک سیاست غلط با سیاست غلط دیگر ادغام شود اثرات منفی آن از جمع جبری آنها بیشتر می‌شود و ما مجموعه‌ای از سیاست‌های غلط داشتیم.

او ادامه داد: آب در ایران به یک نظام پیچیده از مسائل تبدیل شده که این مساله نتیجه سوءمدیریت چهل ساله در این حوزه است. در این مدت مدیریت کشور فقط به فکر مصرف آب بوده است. «لستر براون» از فعالان بین‌المللی اقتصاد و محیط زیست معتقد است که رفتار ما با محیط زیست رفتار «پونزی» بوده است، پونزی فردی بوده که یک کسب‌وکار را با روش جدید طراحی می‌کند و امروز ما در ایران به آن سبک هرمی می‌گوییم. او از تعداد زیادی آدم پول می‌گرفت و با بهره خوبی میان آنها پخش می‌کرد، درحالی که او فقط از سرمایه دیگران استفاده می‌کرد و در نهایت هم پول مردم را برداشت و رفت.

    بذل و بخشش آب

محمدی در تطبیق نظام مدیریت منابع آب ایران با نگاه «پونزی» به اقتصاد و محیط زیست گفت: «دقیقاً کاری که در ایران درباره مدیریت منابع آب انجام شده همین‌طور است. علیرغم تمام هشدارهایی که داده شد مدیران بخش آب به همین بخشش از منابع عمومی کشور ادامه دادند، یعنی مثلاً از خوزستان آب گرفتند و فرستادند اصفهان، از اصفهان آب گرفتند و فرستادند یزد، این بذل و بخشش آب از منابعِ دیگران همین نتیجه‌ای را دارد که امروز می‌بینیم، مثلاً به شکل اعتراض در خوزستان و اصفهان خودش را نشان می‌دهد. با این وجود در شرایط کنونی آقای محرابیان همان سیاست غلط گذشته را همچنان ادامه می‌دهد و می‌خواهد با تقسیم منابع آب مشکل آب کشور را حل کند. درصورتی که چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.» این کارشناس محیط زیست، با تاکید مجدد بر نظام پیچیده مدیریت منابع آب، چنین نظامی را حاصل دور شدن نخبگان از مدیریت عنوان کرد: امروز مساله آب را پیچیده کرده‌اند، مدیریت یک نظام پیچیده خیلی مشکل است آن‌هم در شرایطی که ما داریم دایماً افراد باهوش را از دست می‌دهیم. الان در وزارتخانه‌ها اشخاصی هستند که دیگر هوشمندی افراد قبلی را ندارند ضمن اینکه خود آن‌ قبلی‌ها هم پر اشتباه بودند، اگر اردکانیان گفت مدیریت آب در ایران اشتباه بوده است اما آقای محرابیان حتی همین را هم نمی‌گوید. اگر به افکار جدید میدان داده نشود کشور با یک بحران پیچیده سراسری در همه ابعاد، اقتصادی، اجتماعی  وسیاسی روبه رو خواهد شد چراکه وقتی کشاورزی لطمه می‌خورد نان گران می‌شود، وقتی نان گران شود دیگر کسی نمی‌تواند جلوی اعتراض را بگیرد.

     طلب‌کاری از سرزمین

او تصریح کرد: یک نظام مدیریت منابع را به وجود آوردیم که من نام آن را نظام طلب‌کاری از سرزمین گذاشتم. مدیرانِ کشور اینگونه القا کردند که کشور ما ثروتمند است، همه‌چیز داریم و خودمان همه‌چیز را تولید می‌کنیم، خودکفایی را مطرح کردند و اخیراً یکی از نمایندگان مجلس گفت ما برای ۷۵۰ میلیون نفر می‌توانیم غذا تولید کنیم، درحالی که ما با جمعیت ۸۰ میلیونی حدود ۱۸۰ میلیارد متر مکعب آب در سال لازم داریم که زندگی متوسط داشته باشیم، اما چنین چیزی برای کشوری مانند ما با منابع آبی محدود امکان‌پذیر نیست، اساساً سیاست غلطی که مدیران القا کردند این بود که ما همه کار می‌توانیم انجام دهیم درحالی که هیچ کشوری در دنیا چنین کاری نمی‌تواند انجام دهد نتیجه‌اش این شد که ما با یک مجموعه از مشکلات پیچیده مواجه هستیم.