سازندگان در تله تورم مصالح ساختمانی

گروه راه و شهرسازی|

مدیران و فعالان ساختمانی در تازه‌ترین نظرسنجی، وضعیت فعالیت‌های ساختمانی در آذر را نسبت به آبان به اندازه 2 واحد تعدیل کردند. با این حال، ساخت و ساز همچنان در «رکود» است. در عین حال، مولفه‌های فرعی شامخ ساختمان در آذر 1400 حاکی از رشد حدود 7 درصدی قیمت مواد اولیه ساخت و ساز است و بازگشت تورم به این صنعت است. در این میان، رشد انتظار بهبود فعالیت‌های مربوط به تولید ساختمان در دی ماه قابل توجه است و نشان می‌دهد، مدیران ساختمانی انتظار دارند در دی ماه کسب وکارشان رونق گیرد.

به گزارش «تعادل»، با افت 14 واحدی شامخ ساختمان در آبان، «رشد شکننده ساخت و ساز مهر» به «رکود» فعالیت‌های ساختمانی تبدیل شده بود. اما آغاز ثبت نام از متقاضیان بزرگ‌ترین پروژه ساخت مسکن دولتی در ایران از 28 مهرماه سال جاری این انتظار را در میان فعالان ساختمانی ایجاد کرده بود که فعالیت‌های ساختمانی در کشور افزایش خواهد یافت، اما دستکم تا پایان آذر ماه سال جاری اینگونه نشده است و مدیران فعال در حوزه ساختمان در نظر سنجی شامخ ساختمان هیچ گونه نشانه‌ای از دریافت و تزریق این مبالغ یا سایر تحرکات دولتی ارایه نکرده‌اند.

آنگونه که اتاق تعاون ایران با استناد به مجموع اظهارات فعالان ساختمانی 108 شرکت بزرگ در گروه‌های ساخت بنا، مهندسی عمران و فعالیت‌های ساخت و ساز تخصصی ساختمان گزارش کرده است، عدد شامخ کل ساختمان در آذر 43.98 به ثبت رسید. بنابراین همچنان وضعیت این صنعت در آذرماه 1400 مانند ماه قبل در حالت رکود قرار دارد، چرا که عدد شاخص کل زیر 50 است.

به گزارش «تعادل» به نقل از اتاق تعاون ایران، در آذرماه سال جاری، مولفه‌های «سرعت انجام سفارشات»، «موجودی مواد اولیه خریداری شده»، میزان سفارشات جدید مشتریان» و نیز «قیمت محصولات تولید شده (خدمات ارایه شده) » نسبت به ماه قبل با تغییری جزیی وضعیت مشابهی را تجربه کردند.

با این حال، شاخص «میزان قیمت مواد اولیه» با ثبت عدد 75.46 نسبت به ماه قبل افزایش چشمگیری (حدود 7 درصد) داشت که نشان‌دهنده توقف روند ثابت قیمت‌ها در چند ماه گذشته و تورم قیمت مصالح پایه در این صنعت است. عدد این شاخص در آبان سال جاری 68.49 بود. همزمان، «قیمت محصولات تولید شده (یا خدمات ارایه شده) » نسبت به ماه قبل افزایش نسبی داشت که این دومین ماه متوالی افزایش شاخص این مولفه است.شاخص «میزان فروش» نیز با ثبت عدد 43.98 نسبت به ماه قبل افزایش نسبی داشته است.

به گزارش «تعادل»، طی ماه‌های خرداد و تیر، رشد سرسام آور مصالح ساختمانی باعث گلایه و شکایت انبوه‌سازان شده بود و آن را مهم‌ترین مانع برای آغاز و انجام پروژه‌های ساختمانی اعلام کرده بودند. در نخستین روزهای تابستان، با اوج‌گیری مصرف برق در کشور، دولت با هدف کاهش خاموشی‌ها، به تعطیلی کارخانجات مختلف از جمله تولیدکنندگان مصالح ساختمانی رای داد و به همین دلیل، قیمت مصالح از جمله سیمان به‌شدت افزایش یافت. به نظر می‌رسید، با عبور از پیک مصرف و بازگشایی کارخانجات و همچنین انجام برخی تمهیدات دولتی برای مهار قیمت مصالح ساختمانی، این مانع موقت بر سر راه ساخت وساز طی دو ماه نخست پاییز 1400 برداشته شد. اما، در این روزها، با توجه به کمبود و افت فشار گاز در سرمای آخرین ماه پاییز و همچنین وارونگی و آلودگی هوا، احتمالا تکرار تجربه تابستان در تعطیلی کارخانجات تولید مصالح ساختمانی روی قیمت مصالح ساختمانی اثر گذاشته است. البته نباید فراموش کرد که نرخ دلار در آذرماه به حدود 30 هزار تومان رسید و به همین واسطه روی نرخ مصالح ساختمانی اثر گذاشته است. اگر چه اغلب مصالح ساختمانی در داخل کشور تولید می‌شوند اما از آنجا که برخی اغلب مصالح ساختمانی مانند سیمان و فولاد و... دارای نرخ‌های جهانی نیز هستند، با رشد نرخ دلار در داخل کشور، قیمت‌های داخلی این محصولات نیز به سرعت دستخوش تغییر می‌شوند. 

    افزایش انتظار بهبود تولید در دی‌ماه 

به گزارش «تعادل»، عدد شاخص «انتظار بهبود فعالیت‌های کسب و کار» در بین فعالان بخش ساختمان در دی ماه نسبت به آذرماه به مقدار 51.85 رسید. این شاخص در ماه پیش 39.38 بود، از این رو، افزایش حدود 12 واحدی این شاخص در آذرماه به معنی انتظار بهتر شدن وضعیت فعالیت‌های ساختمانی در دی ماه نسبت به ماه گذشته است.

    آمادگی برای کار در انبوه‌سازی دولتی

آنگونه که اتاق تعاون ایران گزارش کرده است، با توجه به افزایش شاخص «انتظارات در ارتباط با فعالیت‌های شرکت در ماه آینده» و افزایش عدد شاخص «میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی» همچنین کاهش شاخص «موجودی محصول نهایی در انبار یا کارهای معوق و ناتمام» شرکت‌های ساختمانی طبق پیش بینی که از ماه‌های آینده وضعیت فعالیت‌شان دارند، برای شروع فعالیتی گسترده در طرح جهش تولید آماده ومنتظر تصمیمات سیاستگذاران کلان بخش مسکن هستند؛ به شکلی که اگر اقدامی از طرف دولت در این زمینه صورت نگیرد، صنعت ساختمان با تداوم رکود تورمی رو به رو خواهد شد. ضمن اینکه پیش بینی می‌شود، افزایش شاخص «قیمت مواد اولیه (مصالح ساختمانی) » برنامه‌های طرح جهش تولید مسکن را که با هدف تامین مسکن ارزان قیمت شروع شده است، در آینده با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

براساس این گزارش، در طرح شامخ، از پاسخ‌دهندگان خواسته می‌شود به 12 پرسش مطرح شده در قالب سه معیار وضعیت نسبت به ماه پیش (بهتر شده، بدتر شده یا تغییری نکرده است) پاسخ دهند. در صورت انتخاب گزینه بیشتر از ماه قبل: عدد 1، گزینه بدون تغییر: عدد 0.5 و گزینه کمتر از ماه قبل: عدد صفر برای آن پرسش ثبت می‌شود. مجموع حاصل ضرب درصد پاسخگویان به هر یک از گزینه‌های در عدد همان گزینه، مبین عدد شامخ درآن پرسش است. در نهایت، معیار سنجش این شاخص عددی بین صفر و 100 است که به ترتیب به معنای آن است که 100 درصد پاسخگویان گزینه «بدتر شده است» و «بهتر شده است» را انتخاب کرده‌اند. عدد 50 نشان‌دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه قبل، بالای 50 نشانه بهبود وضعیت نسبت به ماه قبل و زیر 50 به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل است.

    افت جذابیت فعالیت‌های تولیدی 

بررسی‌های «تعادل» از روند بازار مسکن در دوران جهش قیمت مسکن و تعمیق شرایط «رکود تورمی» حاکی از این است که به میزان قابل توجهی از جذابیت بازار ساخت و ساز برای سرمایه‌گذاران کاسته شده است. از این رو، به نظر می‌رسد، دستکم این افت قدرت جذب تا پایان برطرف شدن شرایط مه آلود در فضای اقتصاد و سیاست خارجی ایران تداوم داشته باشد. در واقع، در شرایطی که انتظارات تورمی تحت تاثیر افزایش احتمال برگزاری مذاکرات هسته‌ای و رفع یا لغو تحریم‌ها و همچنین برخی تغییرات جزیی در کیفیت رشد پایه پولی و تورم، کاهش یافته است، بازیگران بازار ساخت و ساز نیز از فعالیت‌های غیرضروری در این بازار اجتناب می‌کنند تا با برگشت ثبات، دوباره فعالیت‌های خود را رونق دهند.