بحران کمبود جایگاه سوخت در آینده نزدیک

رییس انجمن صنفی سی‌ان‌جی کشور با اشاره به کمبود جایگاه‌های بنزین و سی‌ان‌‌جی در کشور و نبود زمین برای ایجاد جایگاه‌های جدید، گفت: با وجود لازم‌الاجرا بودن مصوبه‌های شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، مصوبه این شورا مبنی بر افزایش کارمزد جایگاه‌های سوخت سی‌ان‌جی اجرا نشده و این انجمن قصد دارد این مساله را از طریق دیوان عدالت اداری پیگیری کند. 

اردشیر دادرس، رییس انجمن صنفی سی‌ان‌جی کشور درباره میزان استفاده از سی‌ان‌جی در ناوگان حمل و نقل و جایگاه‌های عرضه این سوخت در کشور، توضیح داد: ما حدود 28 میلیون وسیله نقلیه موتوری شامل 22 میلیون خودرو سبک و سنگین و 6 میلیون موتورسیکلت داریم. در حال حاضر 4 هزار پمپ‌بنزین و 2500 جایگاه سی‌ان‌جی در کشور داریم که این تعداد جایگاه، از نُرم استاندارد پایین‌تر است. بر اساس استاندارد، به ازای هر 1000 خودرو باید یک جایگاه سی‌ان‌جی داشته باشیم، بنابراین ما باید 4500 جایگاه داشته باشیم. یعنی 2 هزار جایگاه کم داریم، این کمبود به ویژه در کلان‌شهرها بیشتر به چشم می‌آید. در مورد بنزین هم برای 22 میلیون خودرو که همگی مصرف بنزین دارند، حدود 8 تا 10 هزار جایگاه سوخت باید در کشور داشته باشیم، یعنی تعداد جایگاه‌های سوخت فعلی تقریبا باید 2 برابر شود تا در وضعیت استاندارد باشیم. 

وی با بیان اینکه در تهران 160 جایگاه کم داریم، افزود: البته برای ایجاد و راه‌اندازی جایگاه سوخت جدید مشکل زمین هم وجود دارد. سالانه یک میلیون و 200 هزار خودرو به تعداد خودروهای موجود در کشور اضافه می‌شود و آمار خودروهای کشور در چند سال آینده به مرز 40 میلیون خودرو نزدیک می‌شود. نه تنها خیابان‌ها ظرفیت این تعداد خودرو را ندارند بلکه جایگاه سوخت کافی هم برای این خودروها در شهرها نخواهیم داشت و با بحران شدیدی در زمینه مجاری عرضه سوخت روبرو خواهیم شد.

رییس انجمن صنفی سی‌ان‌جی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان با برقی کردن خودروها، نیاز به سوخت و جایگاه سوخت را کاهش داد؟ گفت: برقی کردن خودروها در ایران، اما و اگرهایی دارد. اولا ما در برق با کمبود مواجه هستیم و گاز را به برق تبدیل می‌کنیم و نمی‌توانیم دوباره این برق را به خودروها بدهیم. از سوی دیگر قیمت خودرو برقی در ایران بسیار بالاست و تکنولوژی آن را هم نداریم. خودروهای برقی بیشتر مناسب کشورهایی هستند که گاز ندارند. ضریب نفوذ گاز در کشور ما 98 درصد بوده و ایران دومین کشور دارنده مخازن گازی در جهان است. به زودی به رکورد تولید هزار میلیون متر مکعب گاز در روز می‌رسیم، البته از این به بعد، این رقم نزولی می‌شود زیرا ما تا چند سال دیگر، برداشتی از پارس جنوبی نخواهیم داشت. از سوی دیگر، 10 تا 12 درصد رشد مصرف گاز در کشور داریم، بنابراین باید سوختی مانند ال‌پی‌جی را اضافه کنیم تا پاسخگوی نیازهای ما باشد. 

دادرس درباره نقش شهرداری‌ها یا نهادهای مختلف برای افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه جایگاه‌های سوخت، توضیح داد: موضوع سرمایه‌گذاری در زمینه جایگاه‌های سوخت، از دغدغه‌های مهم ماست. شهرداری‌ها و وزارت نفت باید در یک طرح ملی و ضربتی، جایگاه‌های سوخت را توسعه دهند، زیرا در حال حاضر به تراز منفی در زمینه نسبت خودروها و جایگاه‌های سوخت رسیده‌ایم. از سوی دیگر در زمینه هدفمندی یارانه‌ها در بخش انرژی داریم به هدرمندی یارانه‌ها می‌رسیم و باید هدفمندی را به‌طور اصولی اعمال کنیم. برای مثال در ترکیه، حدود 16 میلیون خودرو و 14 هزار جایگاه سوخت وجود دارد که 6 هزار جایگاه، ویژه ال‌پی‌جی و بیش از 9 هزار جایگاه مربوط به بنزین است. در کشور ما متاسفانه بیش از 5500 جایگاه سی‌ان‌جی و بنزین وجود ندارد. در حالی که با توجه به مصرف بیش از 90 میلیون لیتر بنزین روزانه در کشور، نیاز داریم در این زمینه حرکتی ملی انجام شود که فقط بر عهده شهرداری نیست، بلکه سه قوه باید در این زمینه نقش موثر ایفا کنند و باید این مساله در شورای امنیت ملی مورد توجه و بررسی قرار گیرد.

وی با اشاره به جایگاه ایران در تولید سی‌ان‌جی و تجهیزات این حوزه، بیان کرد: 22 میلیون خودرو گازسوز در دنیا داریم که 4.5 میلیون آن متعلق به ایران است، یعنی بیشترین تعداد خودروهای گازسوز دنیا را داریم و از این نظر در دنیا پرچمدار هستیم. همچنین 4 کارخانه بزرگ تولید مخازن سی‌ان‌جی در کشور فعالند. 

رییس انجمن صنفی سی‌ان‌جی درباره علت منفجر شدن بعضی از خودروها هنگام گاز زدن، توضیح داد: در 20 سالی که سوخت سی‌ان‌جی رایج شده، در مجموع حدود 30 خودرو در زمان گاز زدن منفجر شده‌اند که مخزن همه آنها توسط قاچاقچی‌ها یا افراد ناشی دستکاری شده بوده‌اند. استفاده از سوخت سی‌ان‌جی هیچ ترسی ندارد و در دنیا مثل استفاده از بنزین و گازوییل رایج است.

دادرس درباره اظهاراتش مبنی‌بر اینکه ایران اجازه استخراج گاز از میدان‌های مشترک با روسیه در دریای خزر را ندارد، توضیح داد: حدود 3 ماه پیش در کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی بحثی در زمینه اس‌ان‌جی مطرح بود که تکنولوژی جدیدی است و در آن ال‌پی‌جی را رقیق می‌کنند و می‌توان از آن برای جبران کمبود گاز صنایع و بحران‌هایی مانند پیک زمستانه استفاده کرد. در حال توضیح دادن این موضوع بودم و جمعی حدود 150 نفره متشکل از معاونان فعلی و پیشین وزارت نفت، کارشناسان داخلی و کارشناسانی از کشورهای دیگر به‌طور زنده این بحث را دنبال می‌کردند. یکی از معاونان سابق وزیر نفت سوال کرد مگر در زمینه گاز طبیعی، ما کمبودی داریم یا خواهیم داشت؟ چون بحث به اینجا کشید من ناچار شدم درباره این خبر توضیح دهم. قبل از آن بگویم که یک سایت معتبر خارجی به نام oil price داریم که منبع و آژانس اطلاع‌رسانی انرژی در دنیاست و همه صاحبنظران انرژی دنیا هر روز این سایت را چک می‌کنند و میزان عرضه، قیمت‌ها را در آن رصد می‌کنند. این سایت 29 مرداد امسال خبر داده بود که ایران 8 حلقه از چاه‌های مشترک سردار جنگل در چالوس را به روسیه واگذار کرده است. خبرگزاری تسنیم و تجارت‌نیوز هم که سایت‌های معتبری هستند این خبر را بازنشر و روی آن کار کرده بودند. من در جلسه اتاق بازرگانی به این خبر اشاره کردم و گفتم طبق خبر oil price ایران طی قرارداد 20 ساله با سه شرط می‌تواند از این میادین بهره‌برداری کند، اینکه اعلام کند به چه کسی می‌خواهد بفروشد، به کجا می‌خواهد انتقال دهد و به چه بهایی می‌خواهد بفروشد. بعد از این نشست، یکی از خبرنگاران حاضر در جلسه با من تماس گرفت و درباره صحت این خبر پرسید که من تایید کردم و گفتم حتما ایران مزیت‌هایی در این کار دیده است و ما نمی‌توانیم در بازی بزرگان دخالت کنیم. این خبر را کار کرده بودند و شب دیدم شبکه‌های داخلی و خارجی دارند این موضوع را تحلیل می‌کنند.

او درباره ماجرای مطرح شدن مشکل سوخت کشور به سازمان ملل هم توضیح داد: زمانی که رستم قاسمی وزیر نفت بود، بحرانی در زمینه سوخت ایجاد شده و 150 جایگاه سوخت تعطیل شده بود. تاکسی‌ها اعتراض کرده بودند. سوخت سی‌ان‌جی نبود و به همین دلیل جایگاه‌های بنزین هم بیش از حد شلوغ شده بود. وزیر شبانه من را خواست و وقتی به وزارت رفتم دیدم جلسه‌‌ای با حضور مسوولان است و تعداد زیادی خبرنگار آنجا حضور دارند. حدود 55 دقیقه در نشست با وزیر و چند نفر از معاونان او، مشکلات و موارد را توضیح دادم. وزیر تازه به این وزارتخانه آمده بود و چندان آشنایی با مباحث نداشت. به من گفت باید موضوع را بررسی کنم و با مقامات بالاتر صبحت کنم. به او گفتم از شما مقامی بالاتر در این زمینه نیست، با چه کسی می‌خواهید صحبت کنید؟! گفتم من با همه مقامات در این زمینه نامه‌نگاری کرده‌ام و 85 نامه در این ماه زده‌ام. این مساله‌ای نیست که بتوان درباره آن صبر کرد. از جلسه که بیرون آمدم خبرنگاران من را سوال‌پیچ کردند که پاسخی ندادم، در نهایت یکی از خبرنگاران سماجت کرد و پرسید اگر اتفاق مثبتی نیفتد، چه کار باید کرد؟ من به شوخی گفتم اگر نشد، به دبیرکل سازمان ملل نامه می‌زنیم تا آقای بان‌کی‌مون بیاید و مشکل را حل کند. روز بعد تیترهایی زده بودند با این مضمون که مشکل سوخت کشور به دبیرکل سازمان ملل ارجاع شد، حتی نماینده سازمان ملل در ایران مدعی شده بود که چرا بدون اطلاع من، چنین نامه‌ای به سازمان ملل ارسال شده است. رییس انجمن صنفی سی‌ان‌جی درباره اینکه چطور می‌توان مجلس و دولت را برای حل مشکل کمبود جایگاه‌های سی‌ان‌جی بسیج کرد، اظهار کرد: باید کمیسیون انرژی مجلس، گروه انرژی سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت دست به دست هم دهند و تامین جایگاه‌های سوخت را در اولویت بگذارند. 18 سال است هیچ بسته پیشنهادی برای حمایت از جایگاه‌های سوخت اجرا نشده است. حتی مصوبه شورای گفت‌وگوی دولت با بخش خصوصی در زمینه افزایش کارمزد جایگاه‌های سوخت سی‌ان‌جی هم اجرا نشده است، در حالی که نمایندگان سه قوه در این شورا حضور دارند و مصوبه‌های آن، لازم‌الاجراست و در صورتی که اجرا نشود، می‌توان به دیوان عدالت اداری شکایت کرد. البته دولت‌ها هم چون بودجه ندارند، در این زمینه اقدامی نمی‌کنند.

دادرس با اشاره به تصمیم برای شکایت به دیوان عدالت اداری بیان کرد: ما منتظر بودیم تا ببینیم تکلیفمان با دولت جدید چه می‌شود و اگر این دولت هم کمکی به اجرای مصوبه شورای گفت‌وگو نکرد، به دیوان شکایت کنیم. به این جمع‌بندی رسیده‌ایم که بعد از عید، موضوع را در دیوان عدالت اداری پیگیری کنیم، چون بحث منافع ملی در میان است.