روش عرضه استقلال و پرسپولیس تغییر می‌کند؟
بعد از چند سال خصوصی‌سازی دو باشگاه پرسپولیس و استقلال نتیجه‌بخش شد و قرار است تا چند هفته آینده در فرابورس عرضه شود. میثم فدایی، مدیرعامل فرابورس می‌گوید که به احتمال زیاد تا هفته آینده قیمت سهام سرخابی‌ها مشخص خواهد شد. بنابراین باید تا پایان سال منتظر عرضه دو باشگاه بود.
رییس سازمان خصوصی‌سازی درباره سرخابی‌ها توضیح می‌دهد: واگذاری باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال با افزایش سرمایه از طریق صرف سهام خواهد بود و پولی که مردم برای هر سهم می‌دهند به باشگاه‌ها می‌رسد. در این نوع عرضه اولیه، باشگاه‌ها با مشارکت مردم بورسی می‌شوند و پولی که می‌دهند مقداری تنفس برای باشگاه‌ها ایجاد می‌کند و روند این واگذاری نیازمند تشکیل مجمع است تا در صورت جلسه تصویب گردد و ارزشگذاری دو باشگاه در هیات واگذاری انجام شود.
حسین قربان‌زاده ادامه می‌دهد: این روند، با درج نماد در بازار پایه فرابورس امکان خرید سهام دو باشگاه را برای مردم فراهم می‌کند. ۱۰ تا ۲۰ درصد سهام سرخابی‌ها از طریق مشارکت در سرمایه عرضه می‌شود و البته ترکیب سهامداری دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در حال بررسی است.وی اظهار می‌کند: وزارت ورزش، دو باشگاه و وزارت اقتصاد در تعاملی مشترک این اتفاق را صورت خواهند داد تا بهترین ترکیب سهامداری شکل بگیرد.عرضه ۱۰ تا ۲۰ درصدی سهام باشگاه‌ها در نهایت تا پایان بهمن ماه عملیاتی خواهد شد.رییس کل سازمان خصوصی‌سازی درباره بقیه ترکیب سهامداری هم گفت: باید سهامداران بزرگ و عمده‌ای مانند شرکت‌های بورسی مشارکت کنند تا یک یا دو سبد از سهام باشگاه را در اختیار گیرند و در کنار آنها هم دیگر افراد همچون پیشکسوتان و بازیکنان و کارکنان وزارت هم امکان مشارکت در مالکیت سرخابی‌ها را خواهند داشت.
عرضه سهام در فرابورس طی هفته‌های آینده
میثم فدایی، مدیرعامل فرابورس می‌گوید: چهارشنبه (۱۳ بهمن‌ماه) جلسه‌ای با حضور رییس سازمان خصوصی‌سازی و مسوولان این دو باشگاه برای تعیین تکلیف عرضه سهام آنها در بازار فرابورس برگزار شد و آخرین وضعیت واگذاری سهام این دو باشگاه در فرابورس مورد بررسی قرار گرفت. در این جلسه برنامه زمان‌بندی فعالیت‌هایی که باید ارکان مختلف هر چه سریع‌تر برای واگذاری سهام این دو باشگاه انجام دهند ارایه شد.به گفته فدایی تا چند روز گذشته فرآیند عرضه سهام این دو باشگاه در انتظار حسابرسی صورت‌های مالی آنها بود، اما اکنون و متناسب با اقدامات صورت گرفته، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده دو باشگاه ارایه شده است.
مدیرعامل فرابورس ایران عنوان می‌کند: باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس برای عرضه سهام در بازار سرمایه بعد از حسابرسی صورت‌های مالی، باید مدارک لازم را نیز برای ثبت این شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ارایه کنند. اکنون بر اساس آخرین تصمیمات اتخاذ شده، قرار بر این است تا معامله سهام سرخابی‌ها از طریق بازار پایه فرابورس صورت گیرد.
فدایی درباره مدل عرضه سهام سرخابی‌ها در فرابورس نیز می‌گوید: مدل‌های مختلفی در این زمینه در حال بررسی است که در صورت نهایی شدن اطلاع‌رسانی خواهد شد. بعد از درج نماد سرخابی‌ها در فرابورس، مجوز افزایش سرمایه آنها از سازمان بورس اخذ می‌شود و منابع تجمیع شده از عرضه سهام این دو باشگاه برای تجدید ساختار مالی و نیز بهبود وضعیت باشگاه‌ها وارد حساب آنها می‌شود.
مدیرعامل فرابورس ایران خاطرنشان می‌کند: اکنون با توجه به حسابرسی صورت‌های مالی این باشگاه‌ها، باید قیمت سهام آنها در هیات واگذاری تعیین تکلیف شود؛ بر این اساس به احتمال زیاد تا هفته آینده قیمت سهام سرخابی‌ها مشخص خواهد شد.
وی با بیان اینکه سازمان بورس به صورت همزمان درخواست ارایه مدارک مورد نیاز را برای ثبت این دو باشگاه نزد سازمان مطرح کرده است، می‌گوید: اکنون مدارکی از باشگاه‌ها درخواست شده و آنها باید تا هفته آینده این مدارک را در اختیار سازمان بورس قرار دهند. بعد از ثبت مدارک، کمیته‌ای برای درج نماد آنها و نحوه فرایند واگذاری سهام تشکیل می‌شود.
مدیرعامل فرابورس ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه سهام سرخابی‌ها به صورت همزمان وارد بازار می‌شود یا خیر، توضیح می‌دهد: قرار بر این است تا سهام آنها به صورت همزمان وارد بازار فرابورس شوند.
فدایی با بیان اینکه زمان اعلام شده از سوی وزیر ورزش و جوانان و نیز رییس سازمان خصوصی‌سازی در خصوص عرضه سهام این دو باشگاه در فرابورس تا پایان بهمن‌ماه است، اعلام می‌کند: برای اجرای حتمی عرضه سهام سرخابی‌ها تا زمان اعلام شده باید مسوولان مربوطه به صورت لحظه‌ای مدارک را ارایه کنند و اقدامات لازم را انجام دهند تا بتوان برای پایان بهمن‌ماه این مهم را محقق کنیم. به صورت دقیق می‌توان زمان عرضه سهام سرخابی‌ها در فرابورس را بعد از طی فرآیند ثبت نزد سازمان، درج نماد معاملاتی در بازار پایه و صدور مجوز افزایش سرمایه آنها اعلام کرد.
واگذاری به سبک اسپانیایی
سفیر اسپانیا قول مساعد داده مقدمات برگزاری یک نشست مجازی برای تبادل اطلاعات بین مدیران باشگاه‌های اسپانیایی و سرخابی‌ها را فراهم کند.به‌دنبال پیشنهاد وزیرکار برای واگذاری سهام سرخابی‌ها به سبک اسپانیایی، مدیرکل امور بین‌الملل وزارت کار در جریان دیدار با سفیر اسپانیا از او خواست، مقدمات برگزاری نشست‌های مشترک میان روسای باشگاه‌های رئال مادرید و بارسلونا را با مدیران پرسپولیس و استقلال فراهم کند. همزمان با اعلام سازمان خصوصی‌سازی، برای واگذاری بخشی از سهام پرسپولیس و استقلال، تا پایان بهمن در فرابورس بحث درباره روش واگذاری این دو باشگاه به بحث روز رسانه‌ها تبدیل شده است. آن‌طور که رییس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده، تاکنون در مورد روش واگذاری سهام مدیریتی این دو باشگاه تصمیم قطعی گرفته نشده و فقط قرار است بخشی از سهام این دو باشگاه در فرابورس به عموم عرضه شود. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد تاکنون سه مدل، یعنی واگذاری سرخابی‌ها به دو شرکت رقیب در یک صنعت، خصوصی‌سازی به سبک تعاونی و پیمان مدیریتی، مطرح شده است که از این سه مدل روش پیمان مدیریتی بخت زیادی ندارد اما دو روش دیگر در حال پیگیری هستند. تازه‌ترین خبرها نشان می‌دهد در کنار طرح واگذاری سهام به دو شرکت رقیب صنعتی یا خدماتی، بخت و اقبال طرح فروش سهام این دو باشگاه در قالب تعاونی، به سبک باشگاه‌های بارسلونا و رئال مادرید اسپانیا، نسبت به قبل بیشتر شده است.دو هفته قبل حجت‌الله عبدالملکی، وزیر کار با انتشار توییتی نوشت: ماه گذشته در نامه‌ای به رییس‌جمهوری پیشنهاد دادم مدیریت سرخابی‌ها در قالب تعاونی به مردم واگذار شود؛ این نوع باشگاه‌داری در دو تیم بارسلونا و رئال‌مادرید تجربه شده و یک قاعده پذیرفته‌شده جهانی است.به‌دنبال این اظهارات، روز گذشته حامدفروزان، مدیرکل امور بین‌الملل وزارت کار در دیدار با آنخل لوسادو فرناندز، سفیر اسپانیا در ایران، خواستار برگزاری نشست‌هایی میان مدیران باشگاه‌های رئال مادرید، بارسلونا و پرسپولیس و استقلال شد. او تأکید می‌کند: باید از تجربیات اسپانیا برای اداره و هدایت این دو باشگاه در قالب تعاونی استفاده کنیم. ظاهرا بعد از این دیدار سفیر اسپانیا نیز قول مساعد داده یک نشست مجازی برای تبادل اطلاعات بین مدیران باشگاه‌ها برگزار کند. همزمان حسین قربان‌زاده، رییس سازمان خصوصی‌سازی در این باره می‌گوید: پیشنهادهای متعددی وجود دارد. ازجمله اینکه شرکت‌های بورسی و غیربورسی، معادل کسب یک یا دو کرسی از هیات‌مدیره این دو باشگاه، سهام آنها را خریداری کنند. درکنار آن مدل پیشنهادی وزارت رفاه درمورد تشکیل تعاونی سهامی عام نیز در دست بررسی است. این خبرها نشان می‌دهد طرح خصوصی‌سازی سرخابی‌ها با روش تعاونی هنوز از گزینه‌های روی میز به شمار می‌آید. به‌ویژه آنکه سید ابراهیم رییسی، طرح وزیر کار را برای بررسی و اجرا به وزرای ورزش و اقتصاد ارجاع داده است.
باشگاه‌داری اسپانیایی چگونه است؟
در اسپانیا باشگاه‌های بارسلونا، رئال مادرید، اوساسونا و اتلتیک بیلبائو به‌صورت انجمن ثبت شده‌اند و مالکیت‌شان به شکل تعاونی است. یعنی سهام باشگاهی مثل رئال مادرید به هوادارانش تعلق دارد و آنها خود رییس باشگاه را هم انتخاب می‌کنند. هواداران با پرداخت حق عضویت سالانه اجازه شرکت در انتخابات هیات‌مدیره را دریافت می‌کنند. به‌گفته سفیر اسپانیا، 50هزار نفر در هریک از این باشگاه‌ها حق عضویت پرداخت می‌کنند.امیر علیزاده، کارشناس اقتصاد ورزش درباره این مدل اقتصادی می‌نویسد: برخلاف شرکت‌های سهامی، امکان خرید سهام این باشگاه‌ها وجود ندارد و فقط می‌توان در آنها عضو شد. اعضای رئال مادرید که به آنها سوسیوس می‌گویند، یک مجمع را تشکیل می‌دهند که بالاترین مرجع حاکم باشگاه محسوب می‌شود. مدل عضویت-مالکیت باشگاه‌های فوتبال در اسپانیا مورد توجه باشگاه‌های فوتبال در انگلستان نیز قرار گرفته است. تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد این روش، مسوولان باشگاه‌ها را مسوولیت‌پذیرتر و دخالت هواداران را در ساختار باشگاه‌ها دمکراتیک‌تر می‌کند. در یک پیمایش که چند سال پیش توسط کنفدراسیون شرکت‌های تعاونی انگلیس انجام شد، ۵۶درصد پاسخ‌‌دهندگان بر این عقیده بودند اگر باشگاه‌ها به شکل تعاونی اداره شوند، نحوه مدیریت‌شان بهبود پیدا می‌کند.تاکنون اطلاعات دقیقی درمورد تعداد هواداران پرسپولیس و استقلال منتشر نشده است اما چند سال پیش کنفدراسیون فوتبال آسیا در فهرستی پرسپولیس را بالاتر از الهلال عربستان و دالیان چین پرهوادارترین باشگاه آسیا معرفی کرد. برخی اطلاعات غیردقیق نیز حاکی است پرسپولیس با 51میلیون طرفدار در رده دهم جهان و استقلال با 24میلیون هوادار در رده 34دنیا ایستاده است. پیش‌تر نیز عادل فردوسی‌پور در مجله ورلدساکر نوشته بود: پرسپولیس با بیش از ۳۰میلیون هوادار به عنوان محبوب‌ترین باشگاه آسیا شناخته می‌شود. با وجود چنین آماری نمی‌توان به‌طور دقیق برآوردکرد خصوصی‌سازی از طریق تشکیل تعاونی‌ها تا چه حد می‌تواند به تزریق منابع مالی به این دو باشگاه منجر شود، اما برآوردهای همشهری نشان می‌دهد بسته به‌میزان افرادی که به مشارکت و پرداخت حق عضویت تمایل دارند، این دو باشگاه می‌توانند درصورت دریافت حق عضویت 10 تا 50هزار تومان به‌صورت تقریبی سالانه بین 10 تا 500میلیارد تومان منابع مالی جذب کنند.
