بدون چشم‌انداز روشن، با امریکا مذاکره نمی‌کنیم
وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه در مجموع نسبت به مذاکرات خوشبین هستیم، تاکید کرد: معتقدیم تا به نقطه خوب نرسیم و تا از در دسترس بودن یک توافق خوب اطمینان حاصل نکنیم، مذاکرات باید ادامه پیدا کند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با نشریه انگلیسی فایننشال تایمز گفت: ما در دولت جدید چند هفته‌ای است که گفت‌وگوها را شروع کرده‌ایم. آنچه که برای ما در مذاکرات وین مهم است لغو تحریم‌های
یک جانبه امریکا و بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات برجامی خود است. من فکر می‌کنم یک تفاوت اساسی بین هیات جمهوری اسلامی ایران و طرف‌های غربی وجود دارد و آن این است که هیات جمهوری اسلامی ایران با ابتکار عمل و جدیت و با یک برنامه مدون از ابتدای مذاکرات اخیر وین در میز مذاکره حضور پیدا کرد.
وزیر خارجه ادامه داد: طرف امریکایی بارها به ما اعلام کرد که رییس‌جمهور امریکا حسن نیت دارد و همچنین اینکه آنها به دنبال یک توافق هستند و برای رسیدن به این توافق وقت زیادی هم ندارند. ما هم به آنها گفتیم و این جمله را باز هم تکرار می‌کنیم که ما هم به دنبال یک توافق خوب هستیم. ما هم از توافق خوب در کوتاه‌ترین زمان استقبال می‌کنیم اما این توافق باید دربردارنده حقوق مردم ایران باشد.
به گفته وی، این توافق خوب از نظر ما باید همه تحریم‌هایی که در سال ۲۰۱۵ برای برداشته شدن آنها توافق صورت گرفت و به JCPOA موسوم شد را شامل شود. امروز که ما داریم با هم صحبت می‌کنیم پیشرفت‌هایی در مذاکرات حاصل شده اما همه آنچه را که باید ذیل برجام به آن برسیم محقق نشده است. امیرعبداللهیان افزود: آن بخشی که مربوط به تعهدات طرف ایرانی است، مثل یک فرمول ریاضی روشن است. کاملا مشخص هست که ما چه اقداماتی را باید انجام دهیم و چگونه این اقدامات ما راستی‌آزمایی خواهد شد. این امر از طریق IAEA خواهد بود لذا طرف مقابل می‌تواند نگرانی نداشته باشد ولی ما همچنان نگرانیم. اول از همه نگران تضمین هستیم. طرف امریکایی هنوز تضمین محکمی را به ما ارایه نمی‌دهد. حتی بر خلاف حقوق بین‌الملل آقای راب مالی اعلام می‌کند که ما نمی‌توانیم متعهد شویم که دولت بعدی امریکا بر تعهداتی که ما خود را ملزم به اجرای آن می‌دانیم، باقی بماند. شما می‌دانید این خلاف حقوق بین‌الملل است. این مغایر با حقوق مسلم درج شده در متون شناخته شده حقوقی بین‌المللی است.
وی گفت: بر مبنای حقوق بین‌الملل حتی اگر در یک کشور یک دولت شورشی یا کودتا بر سر کار بیاید، آن دولت موظف است به تعهدات بین‌المللی دولت و دولت‌های قبلی آن کشور پایبند باشد. لذا اصلاً برای ما قابل قبول نیست که طرف امریکایی بگوید توافقی با شما می‌کنیم که اعتبار آن حداکثر تا پایان کار این دولت است. آنها می‌گویند حتی برای اعتبار آن تا پایان کار این دولت هم یک‌سری شروط، حاشیه‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد. اما با همه اینها ما در میز مذاکره پیشرفت‌هایی داشته‌ایم و امیدوار هستم این پیشرفت‌ها منجر به یک توافق خوب شود. برای رسیدن به این توافق خوب، واقع‌بینی طرف غربی می‌تواند تعیین‌کننده باشد. امیرعبداللهیان در ادامه گفت: ما حتماً علاقه‌مند هستیم که مذاکراتمان منجر به لغو کامل تحریم‌ها شود اما در یک نگاه واقع بینانه چارچوب تحریم‌هایی که در این دور از مذاکرات، موسوم به مذاکرات وین، برای لغو هدفگذاری شده و کشورهای ۱+۴ و نماینده اتحادیه اروپا بر آن تمرکز و تاکید دارند این است که تحریم‌هایی که در برجام و سند برجامی سال ۲۰۱۵ باید لغو می‌شد، همگی از میان برداشته شود. ضمنا تمام تحریم‌هایی که به صورت یک جانبه در دوره ترامپ علیه اشخاص و نهادهایی در جمهوری اسلامی ایران وضع شده است نیز باید از میان برداشته شود.
وی ادامه داد: در مذاکراتی که تا الآن با طرف‌های مقابل در وین داشتیم، آنها در مورد تحریم‌های دوران ترامپ فقط لغو آن بخش از تحریم‌ها را می‌پذیرند که نفع اقتصادی ما را از برجام با مشکل مواجه می‌کند. این همه آن چیزی نیست که ما به دنبالش هستیم. اینکه ترامپ ذیل برخی ادعاها مثل برنامه موشکی ایران، مباحث منطقه‌ای یا بحث‌های حقوق بشری به‌طور یکجانبه، ظالمانه و نادرست، اشخاص حقیقی و حقوقی را در ایران مورد تحریم قرار داده قابل قبول نیست و طبیعی است وقتی که ما در تعهدات هسته‌ای خودمان در مورد هر آنچه به تولید اضافی اورانیوم غنی شده و دستگاه‌های سانتریفیوژ مربوط است توافق می‌کنیم که با آن چه کنیم، انتظار داریم که تکلیف زیاده روی‌های دولت امریکا در دوره ترامپ هم روشن شود. این هم یکی از چالش‌هایی است که الان در میز مذاکرات وین وجود دارد.
وی تضمین را یکی از بحث‌ها و چالش‌های جدی ایران در میز مذاکره عنوان کرد و گفت: ما معتقد هستیم که طرف‌های مقابل باید چند تضمین را به ما بدهند. این تضمین‌ها را باید طرف امریکایی و سه کشور اروپایی به صورت قوی در مقابل جمهوری اسلامی ایران به نمایش بگذارند. سطح اول تضمین‌ها تضمین سیاسی است. به ما گفته می‌شود که اظهاراتی که آقای جو بایدن در اجلاس اخیر G7 داشته و تعهد خود را در آنجا اعلام کرده است، می‌تواند یک تضمین سیاسی قوی باشد. وزیر خارجه کشورمان افزود: اساسا در افکار عمومی ملت ایران به دلیل خروج امریکایی‌ها از برجام و بدقولی طرف‌های غربی سخن رییس یک کشور آن هم ایالات متحده امریکا به عنوان تضمین، پذیرفتنی نیست. من هفته گذشته در پارلمان حدود دو ساعت و نیم راجع به مذاکرات وین در مقابل نمایندگان مردم باید پاسخ می‌دادم. در آنجا نمایندگان مردم به من می‌گفتند که اصلا تعهد آقای جو بایدن که همچنان روش‌های نادرست ترامپ را درخصوص اعمال تحریم‌ها علیه ملت ایران دنبال می‌کند، نمی‌تواند یک تعهد قوی باشد اما به هرحال تضمین سیاسی یک سطح از تضمینی است که طرف امریکایی باید بدهد و راجع به جزییات آن گفت‌وگوها در وین به عمل آمده است. وی افزود: تضمین حقوقی و قانونی نیز برای ما مهم است. طرف امریکایی از طریق واسطه اتحادیه اروپا به ما در non-paperها و پیام‌هایی که ارسال می‌کند، تأکید می‌کند که به هیچ‌وجه قادر نیست این توافق را در کنگره به تصویب برساند. برای ما تضمین قانونی طرف امریکایی و طرف غربی هم مهم است. من حتی به همکارم آقای دکتر باقری گفتم در مذاکرات می‌توانند به طرف‌های غربی بگویند اگر نمی‌توانید به صورت قانون در مجلس خود این توافق را به تصویب برسانید، حداقل پارلمان کشورتان یا رییس پارلمان‌های کشور‌هایی که طرف مذاکرات برجامی ما هستند می‌توانند در یک بیانیه سیاسی پایبندی خود را به این توافق و به بازگشت به اجرای توافق برجام اعلام کنند.
وی با بیان اینکه به هر حال در موضوع تضمین حقوقی هم طرف‌های مقابل و امریکا و سه کشور اروپایی ابتکار مشخصی را ندارند، افزود: در خصوص تضمین اقتصادی هم آنها می‌گویند اگر دولت بعدی روی کار بیاید ما تضمینی را در این رابطه نداریم. ما امیدوار هستیم که واقع‌بینانه برخورد کنند. چراکه ما به سطح جدی از تضمین‌ها نیاز داریم.
امیرعبداللهیان در بخش دیگری از این گفت‌وگو تصریح کرد: امریکایی‌ها پیام‌های زیادی را به ما می‌دهند برای اینکه با ما مستقیماً گفت‌وگو کنند. آخرین پاسخ ما به امریکایی‌ها و واسطه‌هایی که آمده بودند این بود که هرگونه گفت‌وگو، تماس و مذاکره با امریکا برای دولت من هزینه بسیار سنگینی خواهد داشت. ما حاضر نیستیم بدون اینکه یک چشم‌انداز روشن و قوی برای رسیدن به یک توافق خوب با تضمین پایدار در مقابل مان قرار داشته باشد، وارد پروسه مذاکره مستقیم با امریکا شویم. ما از طریق واسطه‌ها به امریکایی‌ها گفتیم که اگر نیت واقعی دارید، قبل از هرگونه گفت‌وگو و تماسی می‌بایست چند اقدام عملی بر روی زمین انجام دهید آن هم چند ابتکار عملی و محسوس. مثلا بخشی از پول‌های بلوکه شده ما نزد بانک‌های خارجی، آزاد شود یا اینکه بخش‌هایی از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال می‌شود، با یک فرمان اجرایی رییس‌جمهور صرفاً به نشانه حسن نیت لغو شود تا ما باور کنیم که حرف‌هایی که امریکایی‌ها می‌زنند قابلیت اجرا دارد و آنها برای اجرای آن اراده جدی دارند. وی ادامه داد: ضمنا این میز مذاکره است که مشخص می‌کند تصمیمات بعدی ما چه سمت و سویی را داشته باشد. اما در مجموع ما خوشبین هستیم. طرف‌های مقابل تلاش می‌کنند با وارد کردن شوک و با دیپلماسی بازی با زمان ما را محدود کنند و بگویند شما در حال از دست دادن زمان هستید و باید هر چه زودتر به توافق برسید ولی ما معتقدیم که تا به نقطه خوب نرسیم و تا از در دسترس بودن یک توافق خوب اطمینان حاصل نکنیم، مذاکرات باید ادامه پیدا کند. به گفته وی، اینکه چه زمانی به این توافق خوب خواهیم رسید، بستگی به طرف مقابل دارد. این امریکا است که مسوول اصلی این فضای تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران است و امریکا باید در عمل نشان دهد که آیا واقعاً به دنبال رسیدن به یک توافق خوب و مرضی‌الطرفین که منافع جمهوری اسلامی ایران را از برجام به‌طور کامل تأمین کند هست یا خیر.
