بورس عاقبت‌بخیر می‌شود؟

گروه بازار سرمایه|

بورس در روزهای گذشته روند نزولی را تجربه کرد. اغلب در نیمه دوم بازار صف‌های فروش افزایش می‌یافت و پس از کمی عرضه‌ها کاهش پیدا می‌کرد و در نهایت شاخص با افت و نوسان کمتری بسته می‌شد. 

ارزش معاملات خرد سهام دوباره پس از چندین روز به زیر کانال سه همتی بازگشت و عدد 2550 میلیارد تومانی را به ثبت رساند و همچون رزوهای گذشته شاهد خروج سرمایه افراد حقیقی از بازار بودیم که با ثبت خروج 353 میلیارد تومانی، نسبت به روز گذشته نیز افزایش یافت.به‌طور کلی شاخص طی دو هفته اخیر نوسان نزولی داشت. تنها با کمک حقوقی‌ها مدت کوتاهی در محدوده یک میلیون و 300 هزار واحدی حفظ شد. اما پس از آن در معاملات روزانه نزول کرد. برخی از کارشناسان عقیده دارند که شاخص کل به واسطه دستکاری مسوولان در محدوده بیش از یک میلیون و 250 واحدی قرار دارد. اگر مسوولان دست حمایت نمادین خود را از روی بورس بردارند احتمالا شاخص بیش از این سقوط کند. از سوی دیگر یک عده از کارشناسان عقیده دارند که شاخص واقعی است و بازار نیاز به خریدار واقعی دارد تا رشد کند.به نظر می‌رسد که سهامداران در معاملات این هفته در انتظار بودند. انتظار برای مشخص شدن پارامترها و اتفاقاتی مهم که هرکدام می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر روند معاملاتی صنایع مختلف بگذارد و به همین دلیل شاهد خریداران و فروشندگان پرقدرتی نبودیم. البته بحث مذاکرات نیز یکی از این موارد است که «تعادل» در گزارش‌های پیشین خود به تاثیر مذاکرات روی بورس اشاره کرده است. اما از نکات جالب بازار امروز می‌توان به خرید سنگین حقوقی‌ها در اکثر سهام بزرگ بازار اشاره کرد. اتفاقی که دو فرضیه متفاوت را در ذهن فعالان بازار ایجاد می‌کند.

    اقتصاد ایزوله به کمک بورس می‌آید؟

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های این روزها در بازارهای مالی دنیا، دوراهی سخت بین سقوط و صعود است. از زمان تلاش کشورها برای کنترل شیوع ویروس کرونا در دنیا و اثراتی بر وضعیت اقتصاد و اشتغال آنها گذاشت، پیش بینی می‌شد که کمک‌های مالی دولت‌ها باعث ایجاد تورم شود. از این رو بود که پس از به چرخش درآمد دوباره چرخ اقتصاد و همچنین ایجاد انتظارات تورمی، کامودیتی‌ها و اکثر بازارهای مالی رالی صعودی جدید و قدرتمندی را شروع کردند که تا به امروز نیز ادامه داشته است.این روزها اما بحث تورم در دنیا و به خصوص امریکا، بیش از پیش خودنمایی می‌کند. تورم امریکا در ماه ژانویه به 7.5 درصد رسید که بیشترین مقدار از 40 سال گذشته بوده است. این اتفاق که زنگ خطری مهم برای اقتصاد این کشور است، فدرال رزرو را قانع کرده که به سمت افزایش نرخ بهره حرکت کند. اتفاقی که می‌تواند بازارهای مالی را با چالش بسیار بزرگی روبرو کند و شروعی بر پایان روزهای خوش باشد.اما وضعیت پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. روسیه در مرز اوکراین خود را برای شروع یک جنگ تمام عیار آماده می‌کند و همین عامل باعث شده است که کامودیتی‌ها حرکت صعودی خود را متوقف نکنند به‌طوری که در آخرین روز هفته میلادی شاهد نفت 95 دلاری و مس بیش از 10هزار دلاری بودیم. دو کالایی که برای بورس ما همواره بااهمیت بوده است.به هرحال فردا بازارهای جهانی دوباره بازگشایی می‌شوند و باید منتظر واکنش آن به آخرین خبرها باشیم اما کارشناسان اعتقاد دارند در صورتی که جنگی بین روسیه و اوکراین شکل نگیرد، به احتمال زیادی شاهد کاهش قیمت کامودیتی‌ها با توجه به سیاست‌های پولی فدرال رزرو خواهیم بود.البته کشور ما به دلیل اقتصاد ایزوله‌ای که دارد معمولا از این بحران‌ها جان سالم به در می‌برد اما با کاهش قیمت کامودیتی‌ها، وضعیت فروش و سودآوری بسیاری از شرکت‌های بزرگ کشور با کاهش زیادی همراه خواهند شد.

    بودجه سال آتی و بورس

لایحه بودجه 1401 و بندهای آن نیز از چند ماه قبل همواره مورد بحث و گفت‌وگو بین کارشناسان بوده است. به هرحال این لایحه همراه با اصلاحیه کمیسیون تلفیق، از ابتدای اسفندماه به صحن علنی مجلس خواهد رفت و درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود تا اینکه به قانون بودجه سال آینده تبدیل شود. طبق تجربیات سال‎‌های قبل، احتمال ایجاد تغییر و تحولات زیادی در آن وجود دارد.سه بحث مهم در بودجه سال آینده برای بورس و شرکت‌ها وجود دارد. شاید بتوان مهم‌ترین آن را ارز ترجیحی یا همان دلار 4200 تومانی دانست. طبق آخرین اظهارنظرها، حذف یا عدم حذف این ارز به دولت محول شده است. بدین شکل که کمیسیون تلفیق مبالغی را برای کالاهای اساسی اعم از دارو و گندم و... در نظر گرفته اما چگونگی تخصیص آن را به دولت محول کرده است.موضوع بعدی که تقریبا ریسکش از پیش پای بازار رفع شده، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و نرخ سوخت صنایع بزرگ همچون پتروشیمی‌ها، پالایشی‌ها و فولادی‌هاست که طبق ابلاغیه وزارت نفت، دولت به قول خود عمل کرد و برای آنها سقف 5هزار و 2هزار تومانی را ثبت نمود.اما موضوع بعدی که همچنان حل نشده باقی مانده است، بحث اعمال مالیات بر روی صادرات مواد خام و نیمه‌خامی است که در ابتدا قرار نبود متانول، اوره و پلی‌اتیلن را شامل شود اما در اصلاحیه کمیسیون تلفیق این محصولات نیز که عمده تولیدات شرکت‌های پتروشیمی را به خود اختصاص می‌دهند، به این لیست اضافه شدند. این اتفاق که حاشیه سود پتروشیمی‌های صادرات محور را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه و این صنعت قرار گرفت و باید منتظر باشیم و ببینیم تصمیم نهایی در راین رابطه چه خواهد بود.

    حقوقی‌ها خریدند اما بالا نبردند

یکی از نکات قابل توجه معاملات امروز، خرید سنگین حقوقی‌ها در بیشتر بازار به خصوص برخی سهام بزرگ بود. اتفاقی که طی دو هفته گذشته به شکل دیگری در سهام فولاد و فملی با سفارش‌های غیرمعمول شاهد بودیم.اگر نگاهی به معاملات برخی سهام بزرگ امروز بیندازیم، مشاهده خواهیم کرد که درصد بالایی از سهام خریداری شده توسط حقوقی‌ها بوده است. برای مثال 70 درصد خریدها در فملی توسط حقوقی انجام شده یا 89 درصد خریدهای فولاد، 88 درصد خریدهای فارس، 60 درصد خریدهای شبندر و امثال این سهام.این اتفاق باعث می‌شود که دو فرضیه کاملا مخالف ایجاد شود. در نگاه اول با توجه به بحث‌ها و صحبت‌های حمایتی دولت طی چند وقت اخیر، انتظار می‌رود که این خریدها صرفا جنبه حمایتی از بازار را داشته باشد که شاهد ریزش‌های سنگین بیشتری نباشیم اما از طرف دیگر این حمایت‌ها موجب برگشت سهام به محدوده مثبت نمی‌شوند و صرفا در قیمت‌های منفی دامنه نوسان روزانه انجام می‌شوند به همین دلیل فرضیه دوم بحث فرصت طلبی حقوقی‌ها برای خرید سهام ارزنده در قیمت‌های پایین‌تر است.

به هرحال نمی‌توان دلیل این موضوع را به‌طور دقیق مشخص کرد زیرا اطلاعاتی از اتفاقات پشت پرده به بیرون منتشر نمی‎‌شود و صرفا معاملات روی تابلوی برای ما قابل رویت است اما ممکن است هردو فرضیه نیز هم‌زمان در حال رخ دادن باشد. دولت به حقوقی‌ها دستور خرید بدهد که بازار ریزش نداشته باشد و شاخص که به درست یا غلط نشان‌دهنده وضعیت بازار است تغییر چندانی نکند و همچنین حقوقی‌ها نیز صرفا در منفی‌ها خریدار باشند که زیانی را نیز متحمل نشوند و سهام را نیز با قیمت‌های پایین‌تر بخرند و به این شکل هم دولت به قول خود برای حفظ بازار عمل کرده و هم حقوقی‌ها و این وسط سهامدارانند که روز به روز ارزش سرمایه خود را از دست می‌دهند بدون آنکه نماگر شاخص بورس چنین چیزی را نشان دهد!