واکنش بورس به برجام

۱۴۰۰/۱۲/۰۳ - ۰۱:۳۲:۱۹
کد خبر: ۱۸۷۱۵۴
واکنش بورس به برجام

بازار سرمایه طی چند روز در ادامه خبرهای مثبتی که روزهای گذشته از مذاکرات منتشر شد، کاملا رنگ و بوی توافق به خود گرفته بود و شاهد اقبال سرمایه‌گذاران به سمت صنایعی بود که اغلب آنها را با نام صنایع برجامی می‌شناسیم. گروه بانکی و خودرویی این روزها به تنهایی شاخص بورس را حفظ کردند و مانع از ریزش سنگین آن شدند درحالی که دیگر صنایع روندی متعادل و منفی را در پیش گرفته بودند. با وجود این اتفاقات اما همچنان تغییر فاحشی را در ارزش معاملات نداشتیم و خروج پول افراد حقیقی نیز نسبت به روزهای کاری گذشته افزایش یافت که نشان از عدم خوشبینی و احتیاط معامله‌گران دارد. داغ شدن بحث برجام و توافق برای فعالان بازار سرمایه یادآور دورانی است که بورس روزهای خوشی را پشت سر نگذاشت اما کمی صبر باعث شد که سهامداران گروه بانک و به خصوص خودرو با سود قابل توجهی مواجه شوند.

    بازارها توافق را جدی گرفتند

یکی از شدیدترین واکنش‌ها به خبرهای مثبت برجامی، واکنش دلار بود. دلار که روز یکشنبه کار خود را حوالی ۲۶۸۰۰ تومان شروع کرده بود، با انتشار این خبرها تا انتهای روز با سرعت بالایی به 25 تومان رسید و روز گذشته نیز دوباره روندی نزولی به خود گرفته و به مرز 24 هزار تومان نزدیک شده است. هرچند که امروز این قیمت کمی افزایش یافت و دوباره به انتهای روز پنجشنبه رسید اما همچنان فاصله زیادی با سقف خود دارد. این روند نزولی در قیمت دلار می‌تواند باعث ایجاد واکنش صنایع مختلف شود. انتظار می‌رود در صورت وجود یک معاملات منطقی در بازار، صنایع دلاری واکنش منفی و صنایع ریالی واکنش مثبت به این اتفاق نشان دهند. به‌طور کلی شرایط پیش آمده می‌تواند فرصت خوبی برای صنایع موسوم به صنایع برجامی مانند صنعت خودرو و بانک باشد. نزدیک شدن به توافق و کاهش قیمت دلار می‌تواند مسیر را برای صعود سهام این گروه‌ها هموار کند. بازار نفت نیز در آخرین روزهای هفته میلادی، با وجود افزایش تشدید میان روسیه و اوکراین و افزایش قیمت انس جهانی طلا، با نگاهی جدی به احتمال بازگشت نفت ایران، روندی نزولی به خود گرفت و از سقفی که ثبت کرده بود، عقب‌نشینی کرد. برآیند این دو اتفاق باعث شد که امروز سهامداران به سمت صنایع برجامی کوچ کنند و دیگر صنایع اقبال خاصی نداشته باشند به‌طوری که امروز شاخص گروه خودرویی ۲.۳۷ درصد و شاخص گروه بانک ۲.۵۱ درصد افزایش یابد درحالی که دیگر صنایع اکثرا با کاهش همراه بودند.

   ریزش دلار برای بورس خطرناک است؟

همان‌طور که افزایش شدید قیمت دلار تبعات جبران‌ناپذیری برای اقتصاد کشور دارد، ریزش شدید آن نیز می‌تواند مشکلات بسیاری را ایجاد کند. در اقتصاد چندین سال گذشته کشور که تحریم‌های بسیاری بر صنایع مختلف اعمال شده است، بسیاری از شرکت‌ها با بهبود روند عملیاتی همراه نبودند و حتی افزایش استهلاک ماشین‌آلات، باعث کاهش توانایی تولید آنها شده، اتفاقی که در صورت‌های مالی بسیاری از شرکت‌ها مشهود است. در این بین افزایش قیمت دلار باعث شد که سودآوری آنها صرفا به صورت ریالی افزایش یابد و یکی دیگر از عوامل مهم نیز کاهش قیمت محصولات ایرانی در بازارهای جهانی بود که تقاضا را برای آنها افزایش داده است. حال در صورت ایجاد یک توافق جدید و کاهش شدید قیمت دلار، این اهرم نیز از بین می‌رود و تقویت پول ملی باعث می‌شود که آن تقاضا برای محصولات در بازارهای جهانی کاهش یابد. بنابراین در صورتی که سیاست‌گذاران پولی پس از دستیابی به منابع ارزی و صرفا به هدف سرکوب قیمت دلار همچون سال‌های ۹۴ و ۹۵ شروع به ارزپاشی و پایین نگه‌داشتن قیمت دلار کنند درحالی که تورم به واسطه مشکلات داخلی اقتصاد همچنان پابرجاست، ممکن است بخش صادراتی کشور با مشکلات زیادی برای فروش محصولات خود در بازارهای جهانی مواجه شود. با وجود افزایش خوبی که گروه‌های ذکر شده در بازار امروز داشتند اما همچنان ردپای احتیاط بسیار به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد این روزها فعالان بازار بیش از هر زمانی منتظر وقوع اتفاقی مهم هستند که شرایط عدم اطمینان چند سال گذشته را رفع کند و سرمایه‌گذاران با خیالی آسوده‌تر نسبت به آینده اقدام به فعالیت کنند.

    حال بازار زیاد خوب نیست

حمیدرضا محمودی، کارشناس بازارسرمایه در خصوص وضعیت بازار می‌گوید: با توجه به اینکه نزدیک به تحقق توافق هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای و احیای برجام هستیم مسلما اثری که توافق می‌تواند داشته باشد در ابتدا روی نرخ ارز است و بعد از آن هم تاثیر کاهشی روی نرخ نفت خواهد گذاشت، در نتیجه اگر منابع ارزی در اختیار دولت قرار بگیرد، احتمال کاهش نرخ ارز در میان‌مدت وجود دارد و نهایتا چشم‌انداز رشدی برای ارز دیده نخواهد شد. از طرف دیگر آمار تورم امریکا طبق آخرین گزارش‌ها بالای ۷‌درصد بوده است و احتمال اتخاذ سیاست‌های انقباضی شدید و بالا بردن نرخ بهره، نه‌تنها در امریکا بلکه توسط بانک مرکزی اروپا هم وجود دارد. کامودیتی‌ها هم رشدی نداشته‌ و شاخص VIX بالای بیست واحد قرار گرفته است، در نتیجه با توجه به خروج منابع از تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌ای و اینکه پولی در بازار نیست و همچنین بالا بودن نرخ سود، وضعیت کلی بازار خوب نیست. وی ادامه می‌دهد: از طرفی، پایان سال ‌هم نزدیک است و احتمالا فشار فروش اعتباری‌ها و تسویه کار‌گزاری‌ها را هم در پیش داریم، اما برای آن دسته از سهامدارانی که می‌خواهند در بازار حضور داشته باشند یا به بازار ورود کنند، صنایع بانکی، خودرویی و همچنین حمل‌ونقل که ریال‌محور هستند و با توجه به پول محدودی که در بازار وجود دارد امکان رشد تحت‌تاثیر اخبار مذاکرات وجود دارد، اما درباره سایر بازار اینکه می‌گوییم اخبار پیش‌خور شده‌اند و احتمال رشد روی سایر صنایع کمرنگ‌‌‌‌‌‌‌‌تر است. رضا جعفری، کارشناس بورسی نیز می‌گوید: مذاکرات هسته‌ای فعلا به این سمت رفته است که به نتیجه خواهد رسید‌ و در نتیجه آن قیمت دلار افت کرده است و همچنین قیمت خیلی از سهم‌ها در این مقطع روند نزولی داشته‌اند، بنابراین تا حدودی با فرض اینکه مذاکرات بین‌المللی احیای برجام به نتیجه خواهد رسید، بازار سهام و قیمت دلار خودشان را تطبیق داده‌اند. اگر مذاکرات به نتیجه برسد شاید دلار تا‌ درصدی محدود بازهم افت کند و شاید نوسان مقطعی هم در بازار داشته باشیم اما عمده بحث روی این مساله است که مذاکرات بین‌المللی احیای برجام به نتیجه می‌رسد و افت دلار روی این موضوع تا الان هم در بازارها لحاظ شده است، اما این ابهام بازهم بر بازار سنگینی می‌کند و سرمایه‌گذاران فعلا ترجیح می‌دهند چه در خرید و چه در ورود به بازار صبر کنند تا به‌طور مشخص و قطعی نتیجه مذاکرات بین‌المللی احیای برجام کاملا مشخص شود. وی توضیح می‌دهد: فارغ از بحث مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای از جمله ابهامات دیگر که جزو دغدغه و نگرانی‌هایی است که در مشارکت سرمایه‌گذاران و ورود منابع به بازار تاثیرگذار است، قیمت‌های جهانی است. درخصوص چشم‌انداز سال‌جدید میلادی که نرخ بهره را بانک‌های مرکزی دنیا از قرار معلوم طی چند مرحله افزایش خواهند داد، این هم گزینه‌ای است که روی بازار ما سنگینی می‌کند. در نهایت این عوامل باعث می‌شود که تا به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای و رفع دیگر ابهامات، سرمایه‌گذاران جانب احتیاط را رعایت کنند و در کل بازار ما فعلا در وضعیت خنثایی قرار دارد و انتظار می‌رود در همین محدوده فعلی نوسانات خیلی جزئی داشته باشد و شاهد روند مثبت رو به بالا یا رو به پایین نباشیم. در نهایت رضا محمدی، کارشناس بازارهای مالی نوشت: در حالی این روزها اخبار پیرامون احیای برجام قوت گرفته که سرنوشت تمام بازارهای سرمایه‌گذاری به نوعی با نتایج این مذاکرات گره خورده بازار سرمایه نیز از آن مستثنی نیست. در چنین شرایطی سوال مهم این است که آیا دستیابی به توافق هسته‌‌ای و احیای برجام به نفع بازار سرمایه و بورس تهران خواهد بود یا به این بازار لطمه می‌‌زند؟ اخبار و سیگنال‌‌های برآمده از هر دور مذاکرات رسمی بین ایران و غرب، منجر به تصمیم‌گیری‌‌های سرمایه‌‌گذاری مجزا و جدیدی در بورس تهران شده و امید و انتظارات متفاوت سهامداران از نتایج مذاکرات و به‌‌تبع آن اثرات محتمل توافق یا عدم توافق بر اقتصاد و صنایع مختلف کشور، همواره باعث شده است معاملات سهام در این دوره‌های زمانی با هیجانات خاص خود همراه باشد. هم‌‌اکنون با ادامه یافتن مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ موسوم به مذاکرات احیای برجام، اخباری مبنی بر مثبت بودن روند مذاکرات و توافق احتمالی به بازارهای مالی تزریق شده است. در این میان برخی از فعالان بازار معتقدند در صورت تحقق برجام با توجه به کاهش انتظارات تورمی و احتمال افت نرخ دلار، بازارهای مالی وارد رکود می‌شوند و بازار سرمایه نیز افت محسوسی خواهد داشت. در سمت مقابل نیز گروهی از فعالان بازار سرمایه معتقدند بازگشت مجدد به برجام به نفع بازار سرمایه بوده و با توجه به تجارب و اتفاقات سال‌های گذشته می‌توان گفت اثر این رویداد سیاسی بر وضعیت مالی، فروش و سود‌سازی صنایع، برای برخی با سرعت زیاد و برای صنایع دیگر با سرعت کمتر نمایان خواهد شد. اما نکته مهم درباره مذاکرات احیای برجام، کیفیت توافقی است که حاصل خواهد شد؛ چنانچه این توافق با عمر محدود باشد، اثرات مثبتی که انتظارات بر آن شکل گرفته، رخ نخواهد داد. این در حالی است که با اجرای توافق جامع و پایدار و با طول عمر زیاد، می‌توان به ورود بسیاری از سرمایه‌‌گذاران خارجی به کشور و توجه آنان به صنایع پر‌پتانسیل امیدوار بود و درنتیجه، بسیاری از صنایع کشور ازجمله پتروشیمی، فلزات، برق و خودرو که نیازمند سرمایه‌‌گذاری مجدد و توجه هستند؛ با این رویداد، در وضعیت بهتری قرار گیرند. اما کارشناسان اقتصادی در بررسی وضعیت تمامی بازارهای سرمایه‌گذاری عقیده دارند، درصورت تحقق توافق در مذاکرات برجام، بازار سهام نسبت به بازارهای رقیب خود بیشترین بهره و سود را در بلندمدت خواهد برد. همچنین تاکید دارند که به‌طور کلی تاثیر رفع تحریم‌ها در اقتصاد باعث کاهش تورم، افزایش اشتغال، افزایش صادرات، بهبود بازار سرمایه، کاهش نوسانات نرخ ارز و بهبود تراز تجاری و تراز سرمایه در اقتصاد کشور خواهد شد.