احیای برجام بدون توافق با آژانس ممکن نیست

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از دیدارش با رییس سازمان انرژی اتمی گفت: خوشحالم که دوباره در تهران هستم. ما در جلسه مان تبادل نظر فشرده مثمرثمری را داشتیم.

رافائل گروسی در کنفرانس‌خبری مشترک با محمد اسلامی گفت: از وقتی آقای اسلامی در این سمت اینجا آمدند ملاقات‌های مستمر داشتیم و سعی کردیم موضوعات مختلف را حل و فصل کنیم.

وی افزود: همانطور که آقای اسلامی‌گفتند چند موضوع خاص باقی مانده است که باید شفاف‌سازی می‌کردیم و هر دو طرف هم تلاش کردند اما تا پیش از این موفقیتی در این زمینه نداشتیم.

گروسی گفت: تلاش کردیم عملگرایانه پیش رویم و متخصصان ما نظام‌مند تبادل نظر کردند چون ما در پایان به یک موفقیت نیاز داریم.

مدیرکل آژانس افزود: این مساله از چند جهت مهم است؛ برکسی پوشیده نیست الان مذاکرات مرتبط درباره احتمال بازگشت ایران و کشورهای دیگر به برجام در جریان است و با توجه به اینکه مذاکرات ما موازی آن است این دو روند به هم متصل و وابسته است. در صورتی که ایران و آژانس درباره این مسائل پادمانی تفاهم نداشته باشند تصور اینکه یک توافق جامع مثل برجام محقق شود وجود ندارد.

گروسی گفت: مهم است به یک درک متقابل برای همکاری‌های فشرده در آینده برسیم تا متخصصان ما بتوانند درباره مسائل باقی مانده شفاف‌سازی کنند. نکته دوم که امیدوارم رو به جلو باشد این است که انرژی هسته‌ای قابلیت فراوان دارد و برای توسعه کشورها بسیارمهم است. با در نظر گرفتن همه وقایع از جمله گرمایش زمین، رکود اقتصادی ناشی از کرونا به این نتیجه می‌رسیم تولید انرژی متناسب با محیط زیست از جمله انرژی هسته‌ای بسیار مهم است. وی‌ ادامه داد: برای حرکت سریع به سمت آینده و همکاری میان دو طرف باید به آینده نگاه کنیم تا جامعه ایران از رفاه و پیشرفت در راستای استفاده از انرژی هسته‌ای استفاده کنند.  مدیرکل آژانس در پاسخ به اینکه چرا گزارش‌های آژانس قبل از انتشار رسمی از سوی برخی منتشر می‌شود؟ گفت: من هم بارها این سوال را از خودم پرسیدم. پاسخ من این است که برخی از اعضا به محرمانگی‌پروتکل‌ها توجه نمی‌کنند و قبل از اینکه گزارش رسمی‌منتشر شود آن را منتشر می‌کنند. وی افزود: در رابطه با این مساله و چگونگی ‌تقویت جلوگیری از انتشار گزارش‌ها و اسناد کارهایی را انجام دادیم از جمله وب سایت امن. اما وقتی کسی قصد دارد رازی را برملا کند متوقف کردنش سخت است.

گروسی درباره تهدیدات اسراییل نسبت به تاسیسات هسته‌ای ایران حتی اگر توافق حاصل شود؟ گفت: تمرکز آژانس بر روی همکاری با ایران است. در اینگونه موارد از جمله روابط ایران و اسراییل مخاطرات اجتناب ناپذیر است، اما آژانس فراتر از تعاملات سیاسی و با آرامش و حرفه‌ای‌گری کار خود را انجام می‌دهد.

گروسی در پاسخ به اینکه چرا باید اسناد جاسوسی از سوی رژیم اسراییل مورد بررسی قرار گیرد؟ گفت: آژانس و کارش توسط هیچ کشوری تحت تأثیر و کنترل قرار نمی‌گیرد. مبنای قضاوت‌های ما مستقل از نظرات کشورهاست.

رییس سازمان انرژی اتمی پس از دیدار با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: مسائل باقی مانده که در سفرهای گذشته ایشان و در وین گفت‌وگو شده بود را مرور و جمع‌بندی کردیم. محمد اسلامی در نشست خبری با رافائل گروسی در ادامه گفت: قرار شد تا مبادله مدارکی که باید بین آژانس و ایران شود حداکثر تا خرداد ماه انجام و برای روز «باز اجرا» که از مفروضات مذاکرات وین است اینها حل و فصل شود و همانطور که در ۲۰۱۵ تصمیم‌گیری شده بود این مسائل هم بسته شوند.

وی ادامه داد: ترتیباتی پیش بینی کردیم تا حداکثر تا خرداد توافقات برای مبادله اسناد در چارچوب حل‌ و فصل مسائل باقی مانده اجرا شود. وی افزود: مهم برای ما این است و تاکید ما این است که مسائل در روال طبیعی و در چارچوب مقرارت انجام شود و لابی‌گری سیاسی در این مساله شاهد نباشیم و در یک مسیر حرفه‌ای باشد. اسلامی گفت: امیدواریم این نفوذ‌هایی که بر سر راه کشور ما ایجاد کردند و نمونه بارزش اقدامات تروریستی و ترور دانشمندان هسته‌ای بوده است را دیگر شاهد نباشیم. امیدواریم در رفتار و تعامل جدید آقای گروسی تلاش کنند برنامه توسعه اتمی ایران سرعت یابد به ویژه که ایران برای فعالیت هسته‌ای خود برنامه بلندمدت دارد.  وی تاکید کرد: آژانس باید از ظرفیت و تکالیف قانونی خود برای کمک به توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران استفاده کند و امیدواریم روند همکاری طبیعی و به دور از سیاسی کاری باشد. وی در پاسخ به سوالی درباره تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ایران گفت: رژیم جعلی اسراییل مرتب ایران را تهدید می‌کند و تاکنون نتیجه نگرفته و در آینده هم نخواهد گرفت. رییس سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود و بیش از این مزاحمت برای مردم ایران ایجاد نکند. براساس توافقی که بین ما و آژانس حاصل شده و امروز بیانیه‌ای صادر می‌شود تا خرداد این را انجام می‌دهیم و اگر کسی مزاحمتی سر راه ما ایجاد کند اختیار داریم از ابزار خود استفاده کنیم.

بیانیه مشترک آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران

محمد اسلامی، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت شفاف‌سازی در خصوص مسائل مطرح شده در سند GOV/2021/52 به تاریخ ۲۶ آبان۱۴۰۰ (۱۷ نوامبر ۲۰۲۱) روی بیانیه مشترک زیر به توافق رسیدند. سازمان و آژانس با هدف حل و فصل موضوعات توافق کردند، در ادامه همکاری خود همان‌طوری که در بیانیه مشترک مورخ ۵ شهریور ۱۳۹۹ (۲۶ آگوست ۲۰۲۰) بیان شده است، همکاری‌ها و گفت‌وگوهای بین خود را سرعت بخشیده و تقویت کنند.

در این زمینه، سازمان و آژانس در خصوص موارد زیر توافق کردند: 

۱- سازمان حداکثر تا ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ (۲۰مارس ۲۰۲۲) توضیحات کتبی مرتبط با آن دسته از سوالات مطرح شده توسط آژانس در خصوص موضوعات مربوط به سه مکان که ایران به آنها نپرداخته است را به همراه اسناد پشتیبان مربوطه به آژانس ارایه خواهد کرد.

۲- ظرف دو هفته پس از دریافت توضیحات کتبی سازمان و اسناد پشتیبان مرتبط با آن، آژانس این اطلاعات را مرور کرده و هر سوالی در مورد این اطلاعات دریافت شده را به سازمان ارایه می‌کند.

۳- ظرف یک هفته پس از ارایه اطلاعات به سازمان توسط آژانس در خصوص هر سوال دیگر در مورد این اطلاعات، آژانس و سازمان برای بررسی سوالات در تهران تشکیل جلسه خواهند داد. برای هر مکان جلسات جداگانه‌ای برگزار خواهد شد.

مدیرکل در نظر دارد با انجام فعالیت‌های مندرج در بندهای ۱ تا ۳ بالا و به دنبال ارزیابی مربوطه توسط آژانس، نتیجه‌گیری خود را پیش از برگزاری شورای حکام در خرداد ۱۴۰۱ (ژوئن ۲۰۲۲) گزارش کند.