نگاهی به آخرین عوامل موثر بر بورس

رباب وفایی

در اسفند 1400، حمله روسیه به اوکراین باعث افزایش قیمت کامودیتی‌ها، نفت و مشتقات نفتی شد.

هرچند در روزهای اخیر روند معاملات در بازار بهتر و رو به رشد شده، اما سهامداران بیشتر به نظاره‌گر و منتظر بودن شباهت دارند و طبق معمول رشد در شاخص بیشتر از سبد سهام به چشم می‌خورد. به‌طوری که شاخص کل از ابتدای هفته رشد به مراتب بیشتری از سبد دارایی سهامداران داشته باشند. در این یادداشت، بخشی از عوامل مهم که می‌تواند آخرین روزهای بازار 1400 و ماه ابتدایی 1401 را تحت تأثیر قرار بدهد مورد بررسی قرار گرفته است.

1- از اواخر ماه فوریه (اوایل اسفند) به دلیل افزایش سطح تنش میان روسیه و اوکراین و وقوع جنگ میان این دو همسایه، شاهد افزایش چشمگیر افت‌وخیزها در بازارهای جهانی بودیم. پس از جهش نفت، مس، روی، پالادیوم رکورد جدیدی را ثبت کرد و اونس جهانی طلا با رسیدن به 1995 دلار به بالاترین سطح از سپتامبر 2020 رسید.

نفت برنت 128 دلار، آلومینیوم 3800 دلار، روی 4120 دلار، مس 10700 دلار و حتی رقم‌های بالاتر را هم به خود دیدند.

2- حذف ارز 4200 برای صنایع داخلی در مجلس رقم خورد، هر چند که این موضوع هنوز با ابهاماتی روبرو است و گفته می‌شود روش پرداخت ارز ترجیحی تغییر می‌کند. این مهم می‌تواند بخشی از سهام غذایی، زراعتی و دارویی را تحت تاثیر قرار بدهد.

3- اما و اگرهای برجامی تمامی ندارد؛ درست در زمانی که به نظر می‌رسد ایران و طرف‌های مذاکره‌کننده در آستانه رسیدن به توافق قرار دارند و دلار در حال کاهش نرخ در بازار آزاد است، تنش میان اوکراین و روسیه مشکلاتی را در روند مذاکرات به وجود می‌آورد و از سرعت پیشرفت آن می‌کاهد.

4- با توجه به اهمیت روسیه و اوکراین برای بازارهای غلات و سهم 12 درصدی این دو کشور از گندم دنیا، عدم اطمینان در مورد چشم‌انداز عرضه به این معنی است که قیمت غلات و دانه‌های روغنی بالا و نوسان باقی خواهند ماند. این در حالی است که نرخ گندم به بالاترین سطح از مارس 2008 رسیده است.

5- اتفاقات مهمی در بورس انرژی در حال رخ دادن است؛ از جمله شروع معاملات قراردادهای آتی «متانول» و «نفتای سبک» و پذیرش گاز طبیعی در بورس انرژی.

6- در مقطع کنونی، رشد قیمت‌های جهانی محرک اصلی بازار به حساب می‌آیند و بازار با رشد ارزش معاملات خرد روبرو است. چهار صنعت «محصولات شیمیایی»، «استخراج کانه‌های فلزی»، »فلزات اساسی»، «فرآورده‌های نفتی» با استقبال خریداران روبروست. کرک‌اسپرد پالایش نفت ایران در بالاترین نرخ‌هاست و متوسط فصل پاییز 14 دلار بود که  در این شرایط، سودآوری پالایشی‌ها در زمستان بهتر از پاییز خواهد بود. نرخ فروش محصولات در بورس کالا طی هفته اخیر افزایش یافته است. نفت بالای 100 دلار است و افزایش درآمدهای ارزی دولت و روشن‌تر شدن چشم‌انداز درآمدی برای دولت نیز عامل مثبتی محسوب می‌شوند. در بانکی‌ها، بحث تسعیر ارز معادل 90 درصد از متوسط شش ماهه نرخ سامانه نیما، در کنار الزام بانک‌ها به واگذاری املاک و زیرمجموعه‌ها مهم است. به صورت موردی می‌توان به بانک ملت اشاره کرد که حداقل 2 میلیارد دلار تسعیر ارز خواهد داشت. بالاترین سود تسعیر ارز متعلق به این بانک بوده که امسال با نرخ مالیاتی صفر شناسایی می‌شود. تمامی این فاکتورها، بازاری متعادل و رو به بالایی را نوید می‌دهد. امید است برجام هم با خبرهای خوب به پایان راه برسد تا شاید شروع راه بهتری برای بازار سرمایه شود.