تغییر زمین بازی در وین با ابتکار عمل ایران
واقعیت غیرقابل کتمان این است که دیپلماسی فعال و بازیگری هوشمند جمهوری اسلامی ایران موجب رفع نگرانی‌های واقعی و تصنعی در مورد احتمال شکست مذاکرات وین به دلیل درخواست جدید مسکو شد و نقش واقعی کشورهای حاضر در مذاکرات را در معرض نگاه افکار عمومی قرار داد. نورنیوز نوشت: از حدود ده روز پیش با مطرح شدن درخواست روسیه برای گرفتن ضمانت از امریکا در خصوص مستثنی شدن مناسبات اقتصادی تهران-مسکو از تحریم پس از توافق احتمالی در وین، مقامات و رسانه‌های غرب تلاش کردند با توجه به تنفس اعلام شده در مذاکرات درخواست روسیه را به عنوان مانع اصلی در روند گفت‌وگوها القاء کند. از سویی؛ به دلیل بروز برخی اختلافات در اظهارات «میخاییل اولیانوف» نماینده روس‌ها در مذاکرات وین با گفته‌های «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه به ویژه در گفت‌وگوی تلفنی با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان، خبر مربوط به قصد روسیه برای اخذ ضمانت ابعاد گسترده‌تری پیدا کرد. بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که آماده است تا نقطه نظرات روسیه را در این خصوص به تفصیل شنیده و مورد بررسی قرار دهد. در این میان امریکایی‌ها که به دلیل ناتوانی و بی‌ارادگی در اتخاذ تصمیم سیاسی به مهم‌ترین مانع اتمام مذاکرات و دستیابی به توافق قوی در وین تبدیل شده‌اند، با بزرگ‌نمایی این موضوع تلاش کردند زمین بازی رسانه‌ای را تغییر داده و بی‌عملی خود را به این بهانه مخفی کنند. این مساله گرچه با همراهی رسانه‌های معاند جمهوری اسلامی و برخی جریان‌های داخلی جوی منفی را در داخل کشور ایجاد کرد، اما به دلیل تفاوت ماهوی رویکرد دولت سیزدهم در مواجهه با مسائل دیپلماتیک و حوزه سیاست خارجی که مبتنی بر متوازن‌سازی روابط با کشورهای مختلف است عملا به فرصتی برای ایفای نقش فعال تهران تبدیل شد. در همین راستا و پس از آنکه «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی موضع دقیق کشورمان درباره ادامه مذاکرات در وین با ترکیب فعلی و استفاده از تمام ظرفیت‌ها برای دستیابی به توافق قوی را تبیین کرد، سفر به‌هنگام وزیر امور خارجه به مسکو نیز فضای مناسبی را برای حرکت کشور در مسیر تحقق حداکثری منافع ملی ایجاد نمود. چنانچه «نورنیوز» پیش از این در یادداشتی به ابعاد بسیار مهم سفر امیرعبداللهیان به روسیه پرداخت، این در سفر در میانه روند مذاکرات وین و تحولات اوکراین، عملا به برگ برنده‌ای برای کشور تبدیل شد تا شرایط لازم برای پیگیری دیپلماسی فعال و به دست‌گیری ابتکار عمل به موقع فراهم شده و ضمن بر هم زدن عملیات روانی امریکا، موضع صریح و شفاف مسکو نیز در این خصوص اعلام شود. علاوه بر این با توجه به درخواست اوکراینی‌ها از ایران برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در روابط تهران-مسکو برای تاثیرگذاری بر کاهش تنش‌ها میان روسیه و اوکراین، عملا فرصتی فراهم شد تا کشورمان در قامت یک میانجی نیز میان روسیه و اوکراین ایفای نقش کند. از آن سو؛ تحولات اخیر به روشنی نشان می‌دهد که روسیه بر خلاف امریکا کشوری است که برای تعامل دوستانه و راهبردی با دیگران از جمله ایران احترام قائل است و به همین دلیل می‌توان در چنین شرایطی از موضع برابر و البته دوستانه موضوعات را در فضایی سازنده پیگیری و سوءتفاهم‌ها را برطرف کرد. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که بر خلاف آنچه برخی جریان‌های غربگرای داخلی بدنبال القاء آن هستند مشخص شد که مناسبات ایران و روسیه به سطحی از درک مشترک و همکاری بر اساس منافع دوجانبه رسیده که در چارچوب این رابطه می‌توان با پیگیری دیپلماسی فعال، برای موضوعات پیچیده نیز به راه‌حل مشترک رسید. در همین حال؛ امریکایی‌ها با فهم دقیق این مساله نه تنها به درخواست روسیه در ارایه تضامین مورد نظر تن دادند بلکه با تغییر زمین بازی از سوی ایران، عملا در شرایط پاسخگویی در قبال چرایی معطل کردن مذاکرات و عدم اتخاذ تصمیمات سیاسی قرار گرفتند. به بیان دقیق‌تر می‌توان اینگونه بیان کرد که؛ غرب به ویژه امریکا متوجه تغییر ماهوی ترمینولوژی مذاکرات با ایران شده و به درستی می‌دانند که تهران نه تنها حاضر به عقب‌نشینی از خطوط قرمز خود در مذاکرات نیست، بلکه با استفاده بهینه از تمام ظرفیت‌های خود در دو عرصه «دیپلماسی» و «میدان» به بازیگری موثر تبدیل شده که می‌تواند هم‌زمان مسائل پیرامونی خود را به بهترین شکل مدیریت کند. به‌طور قطع در صورت لزوم، توضیح در مورد تغییر یا عدم تغییر ماهیت درخواست اخذ ضمانت باید از سوی روس‌ها ارایه شود اما واقعیت غیر قابل کتمان این است که دیپلماسی فعال و بازیگری هوشمند جمهوری اسلامی ایران، موجب رفع نگرانی‌های واقعی و تصنعی در مورد احتمال شکست مذاکرات وین به دلیل درخواست جدید مسکو شد و شرایط جدیدی را شکل داد که نقش واقعی کشورهای حاضر در مذاکرات، خارج از فضا‌سازی‌های رسانه‌ای به روشنی در معرض نگاه افکار عمومی قرار بگیرد.
به نتیجه رسیدن برجام در دستان امریکا
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش با رد کردن هرگونه گمانه‌زنی درباره نقش روسیه در مذاکرات وین، گفت به نتیجه رسیدن توافق در مذاکرات وین به کشورهای دیگر مذاکرات به ویژه امریکا بستگی دارد.
میخاییل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش درباره گزارش‌های اخیر راجع به موضع روسیه در مذاکرات وین نوشت: فاجعه است! از گمانه‌زنی‌ها درباره موضع روسیه در مرحله آخر مذاکرات وین خسته شده‌ام. سوءتفاهم‌ها، سوءتعبیرها و تحریف واقعیت. لب مطلب اینکه، به نتیجه رسیدن توافق[در مذاکرات وین] به روسیه بستگی ندارد، به بقیه بستگی دارد، به ویژه امریکا. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز روز گذشته در این باره در یک کنفرانس خبری مشترک پس از دیدارش با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در مسکو، گفت که اظهارات امریکا مبنی بر اینکه مسکو در حال مانع تراشی بر سر راه تلاش‌ها در راستای احیای توافق هسته‌ای است، صحت ندارد. لاوروف همچنین در دیدار با امیرعبداللهیان گفته بود روسیه بر خلاف ادعای امریکا مانع دستیابی به توافق در وین‌نخواهد بود و تا انتها رویکرد سازنده خود در مساعی جمعی در این راستا را حفظ خواهد نمود. با ایجاد تغییراتی در مناسبات سیاسی بین‌المللی در پی حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه مسکو، دور هشتم مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای با پیچیدگی‌هایی مواجه شده است. این مذاکرات چند روز پیش در حالی به دنبال تحولات اخیر با وقفه مواجه شد که به گفته طرفین، پیشرفت‌های چشم‌گیری در آن ایجاد شده بود. بخشی از این تحولات، کشمکش‌هایی است که در روابط واشنگتن-مسکو در زمینه درخواست روسیه مبنی بر دریافت ضمانت کتبی از امریکا جهت مصون ماندن روابط اقتصادی-تجاری‌اش با ایران از تحریم‌ها ایجاد شده است. دولت امریکا موضوع تحریم‌های روسیه را که در پی حمله آن به اوکراین اعمال شده‌اند به روند مذاکرات وین بی‌ربط می‌دانست و با هرگونه صدور معافیت یا ارایه تضمین در این زمینه، مخالفت کرد.
با این وجود، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا شب گذشته با اشاره به اینکه واشنگتن شراکت مسکو در پروژه‌های هسته‌ای ایران ذیل برجام را تحریم نخواهد کرد، مدعی شد که این کشور به روسیه اجازه نخواهد داد از توافق هسته‌ای به عنوان راه گریزی از تحریم‌های مرتبط با اوکراین استفاده کند.
