از کوچ شهروندان تا تراکم تشویقی
گروه راه و شهرسازی|
در شرایطی که علیرضا زاکانی در نخستین روزهای فعالیت خود در شهرداری تهران اعلام کرده بود، بازسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران را با به‌کار‌گیری یک «الگوی جدید» انجام خواهد داد، دیروز در صحن علنی شورای شهر از احیای روش قدیمی بازسازی بافت فرسوده و تشویق این روش از طریق از ارایه مجوز ساخت یک طبقه تشویقی به متقاضیان ساخت املاک تجمیعی خبر داد.
به گزارش «تعادل»، زاکانی در تاریخ 20 مرداد سال گذشته اعلام کرده بود که بازسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران را با به‌کار‌گیری یک «الگوی جدید» انجام دهد. الگویی که بر اساس آن، یک محله کاملا تخلیه می‌شود و ساکنان آن کوچ داده می‌شوند و کل آن محله تخریب شده و دوباره ساخته می‌شود و پس از نوسازی، ساکنان قبلی به محله خود باز خواهند گشت.
این در حالی بود که بازسازی بافت‌های فرسوده شهری به صورت پلاک به پلاک یا از طریق تجمیع دو یا چند پلاک کنار هم و نه تخریب کامل یک محله، صورت می‌گرفت. مساله‌ای که منجر به کندی بازسازی بافت‌های فرسوده شده و زمان زیادی را می‌برد. در طرح تجمیع، دولت و شهرداری، صرفا تسهیلاتی را برای سازندگان و مالکان در نظر می‌گرفتند و این اقدامات با سرمایه اشخاص یا مشارکت بخش خصوصی صورت می‌گرفت. اما الگوی مورد نظر زاکانی، نیازمند منابع مالی بسیار زیادی از سوی شهرداری یا دولت برای اسکان ساکنان در مکان جدید، تخریب و تسطیح محله و ساخت مجتمع‌های مسکونی است و از این لحاظ، انجام چنین پروژه‌هایی سخت و بعید به نظر می‌رسند، چرا که در حال حاضر، تامین منابع مالی برای پروژه‌ها یکی از دشوارترین بخش‌های تولیدی اقتصاد به شمار می‌رود.
او در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها تصریح کرده بود: می‌خواهیم یک محله را با یک الگوی جدیدی بسازیم و این نیاز به کوچ دارد. قبل از کوچ نیاز به بلوک‌بندی خاصی داریم که باید برویم و بسازیم، مانند همان ایده‌ای که قبلا برای اکباتان و آپادانا بود. در این ایده باید مردم محله را کوچ بدهیم، جای آنها را بسازیم و مردم را سرجای سکونت خود برگردانیم.
معایب نوسازی پلاک به پلاک؟
به گزارش «تعادل»، روند کند بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری دلایل مختلفی از جمله نبود یک طرح جامع و کامل شهری و کشوری برای بازسازی، عدم حمایت دولت از سازندگان و مالکان با ارایه بسته‌های تشویقی، نبود انگیزه لازم در میان صاحبان واحدهای مسکونی و... دارد. افزون بر این، شیوه بازسازی بافت‌های فرسوده هم نادرست بوده است، درحالی که کارشناسان ساختمان و انبوه‌سازان معتقدند که طرح پلاک به پلاک بدترین شیوه برای بازسازی بافت فرسوده است. زیرا با درجاسازی ساختمان‌ها، هیچ از یک مشکلات کنونی بافت‌های فرسوده حل نمی‌شود و مشکلات پابرجا می‌مانند. کارشناسان معتقدند، باید طرحی جامع برای بازسازی بافت‌های فرسوده هر شهر تدوین شود و براساس تراکم جمعیت و فشردگی ساختمان‌ها درباره ارتفاع ساختمان‌ها تصمیم‌گیری شود. در این میان ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه در مناطقی که عرض خیابان‌ها کم بوده و فشردگی ساختمان‌ها بسیار است بهترین گزینه است زیرا فضا را برای ارایه خدمات شهری آزاد می‌کند. کارشناسان شهری و عمران معتقدند، باید طرحی جامع و کلی برای احیای بافت‌های فرسوده درنظر گرفته شود و حتی اگر امکان نوسازی محله به محله امکان پذیر نشد و تنها تعدادی از مالکان پلاک‌ها با نوسازی موافقت کردند با تجمیع همان تعداد پلاک اقدام به نوسازی کنند.
بر این اساس، درطرح نوسازی پلاک به پلاک، تغییری درفضای بافت فرسوده رخ نمی‌دهد و تنها ممکن است ساختمان نوسازی شده یک تا دو مترعقب‌نشینی داشته باشد. اجرای این شیوه موجب می‌شود که مهندسان این ساختمان‌ها از سوی جامعه مهندسان برای ساخت و ساز چنین واحدهایی مورد سوال قرار بگیرند زیرا اینگونه ساخت و ساز موجب می‌شود که 5 تا 10 سال دیگر این بافت دوباره تبدیل به بافت فرسوده شود. به باور کارشناسان، در نوسازی پلاک به پلاک مشکل اصلی درجاسازی ساختمان‌هاست و طرح کلی و جامعی برای این شیوه ساخت وساز وجود ندارد، درحالی که در یک طرح مناسب شهرسازی برای نوسازی بافت فرسوده علاوه بر احیای ساختمان‌ها باید مکان فضاهای عمومی و ورزشی هم مشخص شود و هم‌اکنون در بافت‌های فرسوده تهران و سایر شهرها، امکانات زیرساختی و همچنین فضاهای ورزشی و فرهنگی مناسبی وجود ندارد و با بازسازی پلاک به پلاک و درجاسازی، شرایط ساختمان‌ها در همان شرایط قبلی باقی می‌ماند. افزون بر این، ساخت و ساز به شیوه پلاک به پلاک موجب می‌شود هم تراکم جمعیت درشهرها افزوده شود و هم اینکه زیرساخت‌های کنونی از جمله تاسیسات برق، آب و... به همان صورت باقی بماند، در حالی که در نوسازی بافت فرسوده، هم روسازی و هم زیرساخت‌ها باید نوسازی شود یعنی علاوه بر تاسیسات آب، برق و... باید مطابق با شرایط محله ساخت و ساز مدارس، مراکز خرید و... در دستور کار قرار گیرد.
بازگشت به طرح پلاک به پلاک
دیروز اما زاکانی در صحن علنی شورای شهر تهران با اعلام اینکه 93 درصد از بودجه سال 1400 محقق شده است، عنوان کرد: طی یک دوره‌ای از سال ۱۳۹۳ به بعد، صدور پروانه ساخت کاهش یافت اما در سال ۱۳۹۷ جهش پیدا کرد و دوباره مجدد روند نزولی به خود گرفت. سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۷ هزار پروانه ساخت صادر شد؛ سال گذشته نیز حدود ۵ هزار و ۳۰۰ پروانه صادر شد.
شهردار تهران تأکید کرد: شهرداری به دنبال این است تا تسهیلاتی برای ساخت مسکن ایجاد کند؛ این اقدام شامل تراکم نمی‌شود. این طرح شهرداری در بافت فرسوده است تا از طریق کمیسیون ماده پنج و شورای شهرسازی، ما به ازای تجمیع املاک، مجوز طبقه تشویقی ارایه شود تا برای شهروندان ساخت و ساز به صرفه باشد.
زاکانی با بیان اینکه طی برآورد صورت گرفته در تجمیع املاک فرسوده، ارایه مجوز یک طبقه تشویقی برابر با ارایه ۷۰ درصد مشوق به متقاضیان خواهد بود، گفت: این اقدام در سال‌های گذشته هم اجرا می‌شد اما شهرداری در سال ۱۳۹۸ مانع اجرای این طرح تشویقی شد، همین امر سبب شد تا شهر به سمت فرسودگی و ناپایداری حرکت کند.
به گفته وی، عوارض ساخت به پنج دسته تقسیم‌بندی شده‌اند و این دسته‌بندی شامل عدم دریافت عوارض تا افزایش۲۳ درصدی عوارض به صورت میانگین است. این افزایش امکانی را برای شهرداری فراهم می‌کند تا ساخت و ساز در شهر رونق پیدا کند.
شهردار تهران بیان کرد: علاوه بر این، مجموعه‌های مختلفی در شهرداری وجود دارد که با انضباط مالی سبب رشد درآمدی مدیریت شهری شده‌اند. این درآمد در گذشته وجود داشته اما در جای درستی محاسبه نمی‌شده است، برای مثال درآمد حوزه زیباسازی از زمان ورود مدیریت شهری جدید سه برابر شده است.
درآمد طلای کثیف در جیب مردم
زاکانی با بیان اینکه شهرداری در مسیری قدم گذاشته تا ظرفیت‌های هزینه بر مجموعه مدیریتی را تبدیل به فرصت‌های درآمدزا کند، گفت: برای مثال چرخه مالی پسماند در شهر تهران حداقل ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است، هزار میلیارد تومان هم هزینه می‌شود تا درآمد حاصل از این طلای کثیف به جیب مردم برود.
وی همچنین اعلام کرد که حداقل بودجه تحققی شهرداری تهران در سال ۱۴۰۱ برابر با ۶۲ هزار میلیارد تومان بسته شده است.
شهردار تهران در مورد بودجه شهرداری بیان داشت: تحقق بودجه سال ۱۴۰۰ نسبت به سال‌های گذشته بی‌نظیر بود و بیش از ۹۳ درصد بودجه محقق شد. طی سال‌های اخیر حدودا ۷۰ الی ۸۰ درصد بودجه تحقق می‌یافت. بودجه در ابتدای سال گذشته ۴۸ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان تصویب شده بود اما در امتداد مسیر، بودجه سال ۱۴۰۰ اصلاح شد و به ۳۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تغییر یافت.
شهردار تهران با بیان اینکه ۱۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان نقد و غیرنقد از بودجه ۱۴۰۰ در شش ماهه نخست محقق شده بود، افزود: رقم تحققی نشان از این داشت که دوره مدیریتی گذشته بودجه را فضایی و رویایی بسته بود. اما به لطف الهی در نیمه دوم سال ۱۴۰۰، حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان به صورت نقد و غیرنقد از بودجه محقق شد. این عدد نشان از این دارد که تلاش و کوشش از طریق صحیح نتیجه می‌دهد.
بودجه 1400 چطور تحقق یافت؟
زاکانی در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه چگونه این رقم از بودجه سال ۱۴۰۰ در نیمه دوم سال محقق شد، گفت: باید اهتمام به مسیری داشته باشیم که ما به ازای این مسیر، بدنه شهرداری برای مواجهه و کارسازی در سطح شهر فعال شود. همچنین ایجاد نظم مالی و خزانه واحد در شهرداری سبب شد تا در این مسیر موفق باشیم. خزانه واحد و نظم مالی امکانی برای شهرداری ایجاد کرد تا مدیریت شهری اشراف جدی بر مدیریت و پیگیری مسائل داشته باشد.
وی عنوان کرد: علی رغم پیش بینی‌هایی که بارها اعلام شده بود که شهرداری جدید توان تحقق ۳۰ هزار میلیارد تومان از بودجه را ندارد اما توانستیم حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان از بودجه را محقق کنیم. امیدواریم که بودجه سال ۱۴۰۱ با سقف بالاتری تحقق یابد تا شهروندان تهرانی را در حوزه‌های رفاهی و زیرساختی شهر با تغییرات کاملاً مشهودی روبرو کنیم.
وعده افتتاح 7 ایستگاه مترو
زاکانی همچنین در حاشیه پنجاه و پنجمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران در جمع خبرنگاران اظهار کرد: قرار است که امسال هفت ایستگاه مترو جدید افتتاح و حداقل ۱۴ کیلومتر و ۵۰۰ متر کسری بخش‌های دیگر جبران شود. اگر نزدیک به ۷۰ هزار میلیارد تومان در هفت خط فعال مترو هزینه شود، مطلوبیت بهره‌مندی از خطوط هفت‌گانه مترو دوبرابر می‌شود؛ لذا هدف اصلی مدیریت شهری روی تکمیل این خطوط هفت گانه است و پس از آن مطالعات چهار خط دیگر با ۱۳۸ ایستگاه کارسازی می‌شود.
بازگشت طرح احداث LRT
شهردار تهران درباره ساخت LRT بیان کرد: در گذشته مسیری از شرق تهران تا وردآورد پیش‌بینی شده بود که درحال حاضر اجرای این طرح مجدد فعال شده است. با شرکتی هم در مالزی ارتباط گرفته شده تا در صورت دریافت مصوبه از شورای عالی ترافیک، طرح توسط بخش خصوصی عملیاتی شود.
