توافق در وین ممکن است؟
سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در کنفرانس خبری هفتگی‌اش به سوالاتی درباره وقفه در مذاکرات وین پاسخ داد. به گزارش وبگاه وزارت امور خارجه امریکا، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در کنفرانس خبری هفتگی‌اش در پاسخ به اینکه سعید خطیب‌زاده همتای ایرانی او اظهاراتی مشابه با اظهارات اخیر امریکا را درباره وضع فعلی مذاکرات وین پس از وقفه ایجاد شده در آن مطرح کرده است و در پاسخ به اینکه وقفه در مذاکرات وین تا چند هفته طول خواهد کشید، گفت: همه کسانی که در مذاکرات مشارکت داشته‌اند به خوبی می‌دانند چه کسی پیشنهادهای سازنده‌ای مطرح کرده است، چه کسی درخواست‌هایی را مطرح کرده که به برجام بی‌ربطند و ما چطور به موقعیت فعلی رسیدیم؛ ما راجع به این مسائل، به‌طور علنی بحث نمی‌کنیم. هنوز بر این باوریم که فرصت غلبه بر اختلافات باقی‌مانده وجود دارد.
پرایس در ادامه گفت: درباره سوالی که مربوط به بازه زمانی است، باید بگویم ما قبلا مفصل در این باره صحبت کرده‌ایم. ما امروز در تاریخ ۴ آوریل ۲۰۲۲ هنوز بر این باوریم که بازگشت دوجانبه به پایبندی، در راستای منافع ما در زمینه عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای و در راستای منافع گسترده‌تر ما در زمینه امنیت ملی است. به این دلیل که امروز هم مانند قبل، بازگشتی دوجانبه به پایبندی دوباره موجب اعمال محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی و دایمی بر برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد، به قول خودمان، یعنی برنامه هسته‌ای ایران را دوباره داخل جعبه خواهد گذاشت، طوری که به نفع ما و به نفع اروپایی‌ها خواهد بود که عضوی از گروه 1+۵ هستند و نه تنها به نفع آنها، بلکه به نفع جامعه گسترده‌تر بین‌المللی خواهد بود.
او همچنین گفت: حالا، ایران از سال ۲۰۱۸، یعنی از وقتی دولت قبلی[امریکا] از توافق هسته‌ای ایران خارج شد، پیشرفت‌های چشم‌گیری در برنامه هسته‌ای‌اش داشته است و تداوم این پیشرفت‌ها به تدریج از منافع عدم اشاعه‌ای بازگشت دوجانبه به برجام برای ما و متحدان و شرکایمان در سراسر جهان می‌کاهد. به محض اینکه دیگر نفعی برای ما نداشته باشد، به محض اینکه پیشرفت‌های ایران در برنامه هسته‌ای‌اش فراتر از آن منافع عدم اشاعه‌ای بروند که در ازای بازگشت دوجانبه به پایبندی نصیب ما خواهد شد، آن وقت است که توافق دیگر به نفع ما نخواهد بود و ما برای اطمینان‌یابی از اینکه ایران هیچگاه نتواند به یک سلاح هسته‌ای دست پیدا کند، دنبال روش‌های دیگری خواهیم رفت. سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد وقفه در مذاکرات وین دارد طولانی‌تر می‌شود یا اینکه ایران از سرعت پیشرفت در برنامه هسته‌ای‌اش کاسته است تا فرصت بیشتری وجود داشته باشد، گفت: من در جایگاهی نیستم که از اینجا برنامه هسته‌ای ایران را ارزیابی کنم، جز اینکه بگویم وقتی توافق هسته‌ای در آغاز کاملا اجرایی شده بود، زمان گریز [هسته‌ای] ایران نزدیک به یک سال بود. وقتی توافق کاملا اجرایی شده بود، این بازه زمانی از چند ماه معدود به تقریبا ۱۲ ماه رسیده بود و ما از طریق همکارانمان در اینجا[وزارت امور خارجه امریکا] و کارشناسان‌مان در جامعه اطلاعاتی امریکا و کارشناسان‌مان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطلعیم که ایران به تعهداتش تحت برجام[توافق هسته‌ای] پایبند بود و پروتکل‌هایی که به منظور ممانعت قابل راستی‌آزمایی و دایمی ایران از دست‌یابی به یک سلاح هسته‌ای مقرر شده بود، کارآمد بودند. پرایس در این راستا بیان کرد: حالا ایران از سال ۲۰۱۸ در موقعیتی قرار گرفته است که سرعت برنامه هسته‌ای‌اش را به طریقی که توسط برجام ممنوع می‌بود و از آنها ممانعت می‌شد، افزایش داده است و با وجود این، ایران توانسته است این زمان گریز را از زمانی که [اجرای توافق] شروع شد، به نقطه‌ای برساند که طبق محاسبات ما، به جای چند ماه، چند هفته باشد. این به عنوان طرح و قضیه‌ای بلندمدت برای ما غیرقابل قبول است. تنها طرح بلندمدتی که برای ما قابل قبول می‌باشد، این است که ایران هرگز نباید مجاز به دست‌یابی به یک سلاح هسته‌ای باشد. او در این باره گفت: همانطور که قبلا گفته‌ام، ما همچنان بر این عقیده‌ایم که بهترین راه دست یافتن به این مهم، در حال حاضر از طریق بازگشتی دوجانبه به پایبندی به توافق هسته‌ای ایران است. در نهایت، این رویه اگر برنامه هسته‌ای ایران فراتر از نقطه‌ای برود که برجام می‌تواند در راستای منافع ما باشد، برقرار نخواهد بود.
پرایس در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا شفاف‌سازی مساله پی‌ام‌دی (ابعاد نظامی احتمالی) برنامه هسته‌ای ایران پیش‌شرطی برای دست یافتن به یک توافق است یا نه، و آیا این اتفاق می‌تواند پس از احیای برجام بیفتد، گفت: ما همانطور که می‌دانید در زمینه این مسائل نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را قبول داریم. آژانس است که باید در زمینه خواسته‌هایش از ایران رضایت داشته باشد.
اظهارات پرایس درباره مذاکرات وین در پی این مطرح می‌شود که اخیرا با توجه به برخی تحولات ایجاد شده در مناسبات سیاسی بین‌المللی به ویژه در پی حمله روسیه به اوکراین و تصمیم‌گیری بر سر برخی مسائل باقی‌مانده، دور هشتم مذاکرات وین با وقفه مواجه شده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در این باره در نشست خبری اخیرش گفت: آن چه که در وین هست به خاطر رویکرد امریکا در نقطه توقف قرار دارد .
خطیب‌زاده با بیان اینکه دولت واشنگتن در مورد موضوعات باقی مانده در مذاکرات وین هنوز تصمیمات سیاسی خود را نگرفته است تصریح کرد: امریکا تلاش می‌کند موضوعات باقی مانده در این مذاکرات را گروگان مسائل سیاست داخلی خود کند .
وی افزود: ما ملت صبوری هستیم ولی تا ابد صبر نمی‌کنیم و اگر امریکا می‌خواهد توافقی صورت بگیرد باید تصمیم سیاسی خود را در اسرع وقت بگیرد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دیگری درارتباط با توقف مذاکرات وین تصریح کرد: آنچه که در دو هفته گذشته بیش از پیش برای ما روشن شده این است که بایدن و کاخ سفید هنوز تصمیم خود را نگرفته‌اند و متاسفانه کل یک توافق را گروگان مسائل حزبی و داخلی امریکا کرده‌اند و آنها همان رویکردی را در پیش گرفته‌اند که منجر به شکست بسیاری از توافقات بین‌المللی شده است. یعنی منوط کردن یک توافق بین‌المللی به زد و بندهای داخلی خودشان .
خطیب‌زاده با بیان اینکه توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت سازمان ملل در مورد این توافق بین‌المللی چارچوب بحث است و در همین چارچوب دولت بایدن باید تصمیم سیاسی خود را بگیرد تاکید کرد: امریکا مسوول توقف امروز مذاکرات و تطویل آن در روزهای آتی است. راه‌حل هم در کاخ سفید است. آنها باید به خواسته‌های معقول ایران که مورد تایید اعضای ۱+۴ است پاسخ منطقی بدهد که ما آماده شویم تا به وین برگردیم.
خطیب‌زاده گفت: توافق بسیار در دسترس است و امریکا بداند و یقین کند و یقین داشته باشد که ما از خطوط قرمز خود رد نمی‌شویم و از خواسته‌های خود کوتاه نخواهیم آمد.
