آیا ایران باردار است؟

شمارش معکوس حاملگی ایران یوزپلنگ تحت اسارت در سمنان آغاز شد، نگاه‌ها به حرکات این یوز دوخته شده و سوالی که مدام از ذهن دوستداران حیات وحش می‌گذرد این است که آیا «ایران» ناجی نسل در حال انقراض خود می‌شود؟ سازمان محیط‌زیست هم اعلام کرد که ۱۰ اردیبهشت تاریخ زایمان احتمالی یوز ایرانی است. یوزپلنگ گربسان ارزشمندی است که به‌شدت در معرض انقراض قرار دارد، زمانی بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه قاره هند جولانگاه این حیوان زیبا بود اما امروزه جمعیت آن به‌شدت کاهش یافته به‌طوری که گونه آسیایی آن فقط در ایران یافت می‌شود از این رو به آن یوزپلنگ ایرانی می‌گویند، البته این مساله هم چندان جای خوشحالی ندارد چون چندی پیش معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بود که وضعیت یوزپلنگ‌های ایرانی بحرانی است. حسن اکبری گفته بود که سرشماری‌ها نشان می‌دهد ۱۲ قلاده یوزپلنگ در زیستگاه‌ها وجود دارد که از این تعداد فقط ۳ قلاده ماده است.

   آیا ایران یوزپلنگ در اسارت  ناجی نسل خود می‌شود؟ 

داستان از این قرار است که کوشکی یوزپلنگ نر بهمن ماه ۱۳۸۶ در چهار ماهگی و دلبر یوزپلنگ ماده فروردین ۱۳۹۰ در سه ماهگی به اسارت درآمدند که بعد از این و با توجه به اهمیت حفاظت از این گونه‌های ارزشمند و در خطر انقراض بودن آنها به پارک پردیسان منتقل شدند. بعد از آن در سال ۱۳۹۶ نیز یوزپلنگ ماده دیگری به نام ایران در حالی که هشت ماه داشت و از قاچاقچیان در تهران گرفته شده بود به این دو یوز اضافه شد و راه‌های مختلفی برای زادآوری آنها در پردیسان انجام شد اما موفقیت آمیز نبود تا اینکه در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ مسوولان سازمان محیط زیست تصمیم گرفتند که این یوزها به زادگاه خود در توران سمنان برگردانده شوند که این کار با وجود حواشی بسیار اما با موفقیت انجام شد. این انتقال مخالفان و موافقان زیادی داشت و سوال همه این بود که آیا کوشکی، دلبر و ایران موفق به زادآوری می‌شوند؟ به هر حال تلاش‌ها برای باروری یوزهای ماده به روش طبیعی ادامه داشت اما بعد از مدتی کارشناسان به این نتیجه رسیدند که سن کوشکی و دلبر برای باروری و زادآوری زیاد است از این رو یوز نر دیگری به نام فیروز که جوان‌تر از کوشکی و برای مدتی در طبیعت تحت نظر کارشناسان بود را با روش‌های کاملا علمی زنده‌گیری کردند و بعد از آن اقدامات برای نزدیک شدن فیروز و ایران آغاز شد. با توجه به زمان جفت‌گیری ایران و فیروز (یوز ماده و نر) فکر می‌کنیم که زایمان در تاریخ ۱۰ اردیبهشت رخ دهد، این زمان تشخیص بارداری ایران نیست بلکه زمان به دنیا آمدن توله‌ها است بعد از حدود دو سال تلاش در نهایت دوم بهمن سال ۱۴۰۰ بود که این دو گونه به هم نزدیک شدند و اولین تماس برای عمل لقاح طبیعی ثبت شد که به گفته امیر عبدوس مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان در همان زمان؛ طول دوره بارداری یوزپلنگ‌ها حدود ۳ ماه است و اگر این لقاح موفقیت آمیز بوده و منجر به تشکیل سلول تخم شده باشد، اردیبهشت ۱۴۰۱ زمان تولد نوزادان احتمالی ایران خواهد بود. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: گویا باید منتظر توله‌های ایران و فیروز باشیم چون شواهد نشان می‌دهد که احتمال بارداری ایران بالا است. حسن اکبری درباره تاریخ زایمان ایران گفت: با توجه به زمان جفت‌گیری ایران و فیروز (یوز ماده و نر) فکر می‌کنیم که زایمان در تاریخ ۱۰ اردیبهشت انجام شود، این زمان تشخیص بارداری ایران نیست بلکه زمان به دنیا آمدن توله‌های یوز است. او افزود: از آنجا که قطعی درباره بارداری ایران صحبت نمی‌کنیم چون برای تشخیص قطعی بارداری به سونوگرافی نیاز است اما برای این کار باید ایران را بیهوش کنیم که ممکن است به حیوان استرس وارد کند از آنجا که جفت‌گیری طبیعی بود تمایل داریم که روند هم طبیعی ادامه یابد تا اینکه به شکل طبیعی زایمان کند.

اکبری درباره اینکه آیا باردار بودن ایران برای شما محرز است گفت: باز هم نمی‌توان ۱۰۰ درصد گفت که باردار است، گوشتخواران چون باید تا آخرین لحظه بتوانند در طبیعت شکار کنند بدنشان طوری است که خیلی در ناحیه شکم یا بقیه جاها اختلاف زیادی در ظاهرشان ایجاد نمی‌شود اگرچه علائم ظاهری نشان می‌دهد که احتمال بارداری خیلی بالا است اما باز هم با قطعیت نمی‌توانیم بگوییم باید تا ۱۰ اردیبهشت صبر کنیم. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره اینکه اگر مشکلی در این روند برای توله‌ها پیش بیاید آیا تدبیری اندیشیده‌اید افزود: اینکه این اولین تجریه زایمان ایران است تقریبا شرایط خاصی را ایجاد می‌کند و می‌توان گفت که مقداری موفقیت را پایین می‌آورد به هر حال طبیعی است، معمولا اولین زایمان حیوانات چون تجربه ندارند ممکن است موفقیت پایین بیاید اگر چنین اتفاقی افتاد بعد باید بنشینیم و درباره آن فکر کنیم که به چه شکل عمل کنیم اما شواهد نشان می‌دهد که مشکلی نخواهد بود و امیدواریم حداقل در اسارت بتوانیم یوز را داشته باشیم.