سفره مردم کوچک‌تر می‌شود؟
بررسی آمارهای تورمی در سالی که گذشت نشان می‌دهد که با وجود کاهش نسبی اعداد، آنچه که در پایان سال به ثبت رسید، رکوردی جدید در تمام سال‌های اخیر به شمار می‌رود. در شرایطی که بانک مرکزی دولت روحانی در سال پایانی فعالیت خود وعده داده بود که نرخ تورم را به مرز 22 درصد خواهد رساند اما آنچه که در عمل رخ داد، فاصله‌ای قابل توجه با وعده‌ها داشت. دولت رییسی در شرایطی دولت را تحویل گرفت که نرخ تورم از مرز 30 درصد نیز گذشته بود و تورم نقطه به نقطه اعداد خطرناک‌تری را نیز نشان می‌داد به این معنی که مردم برای خرید کالاهایی ثابت باید هزینه‌ای بیش از 40 درصدی را نسبت به سال قبل پرداخت می‌کردند. تداوم طولانی مدت نرخ بالای تورم در سال‌های گذشته باعث شده قدرت خرید مردم در بسیاری از بازارها به‌شدت کاهش پیدا کند. میانگین قیمت خرید هر متر خانه در تهران از مرز 35 میلیون تومان گذشته و ارزان‌ترین خودرو بیش از 130 میلیون تومان قیمت دارد و در واقع بخش مهمی از جامعه توان خرید خود در این بازارها را از دست داده‌اند. جدای از آن در زندگی روزمره نیز تورم تاثیری جدی بر عملکرد اقتصادی مردم گذاشته است.
آنطور که رییس‌جمهور گفته، یارانه 45 هزار تومانی سال 89، امروز ارزشی در حدود هفت هزار تومان دارد و با این یارانه عملا خرید نیم کیلو گوشت، یک عدد مرغ، یک شانه تخم مرغ و حتی نیم کیلو برنج ایرانی نیز ممکن نیست. به این ترتیب نه تنها حمایت‌های دولت راه به جایی نبرده که حتی میزان افزایش حقوق سالانه اعمالی نیز توان رقابت با تورم را نداشته است.
آمارهایی که از آخرین نرخ تورم در سال گذشته منتشر شد نشان می‌دهد تورم سالانه ایران در سال 1400 به بیش از 40 درصد رسیده و این عدد یکی از بالاترین نرخ‌های تورم در بیش از 20 سال گذشته است. این آمارها در حالی به ثبت رسیده که دولت پیش از این‌بارها اعلام کرده که در حوزه تورم برنامه‌های کلانی دارد و حتی روند کاهشی را نیز آغاز کرده است اما اعداد ثبت شده هنوز فاصله‌ای طولانی با اهداف کلان کشور دارد.
گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم ماهانه در اسفند 1400، 1.3 درصد بوده که پایین‌ترین عدد از اردیبهشت همان سال بوده است. در واقع از اسفند 98 تا اسفند 1400، تنها تورم یک ماه پایین‌تر از اعداد اسفند ماه بوده است. هرچند این عدد امیدواری‌هایی را نسبت به بهبود شرایط نشان می‌دهد اما برای افزایش این امیدها، دولت باید بتواند راهی جدید برای تداوم این روند کاهشی پیدا کند.
در حوزه تورم سالانه نیز شرایط به همین شکل است. تورم در اسفند ماه، پایین‌ترین نرخ تورم در یک سال گذشته بوده است و پس از آنکه تورم در شهریور سال قبل به قله 45.8 درصد رسید، توانسته روند کاهشی خود را ادامه دهد و در صورت ادامه یافتن این روند، می‌توان انتظار داشت که نخستین تورم سال جاری به پایین‌تر از 40 درصد برسد. هرچند این روند بهبودی نسبی را نشان می‌دهد اما همچنان در قیاس با میانگین جهانی فاصله‌ای قابل توجه باقی مانده است. البته این تمام تصویر از تورم ایران نیست. در گزارش‌های مرکز آمار، وضعیت قیمتی تمامی کالاها بررسی شده و سپس بر اساس آن میانگین گرفته می‌شود. این در حالی است که کالاهای اساسی و کالاهای مصرفی مردم در میان اقشار مختلف جامعه، مهم‌ترین رکن در این چارچوب است و اگر افزایش قیمت این کالاها مدیریت نشود، اثرات کاهش نرخ تورم را احساس نمی‌کنند.
در واقع، از میان هشت قلم کالایی که شامل برنج پاکستانی باسماتی، برنج تایلندی، برنج طارم اعلاء، برنج داخلی هاشمی درجه یک، شکر سفید، گوشت گوساله، گوشت گوسفندی مخلوط و گوشت مرغ تازه می‌شود، صرفا قیمت گوشت مرغ تازه آن هم به میزان ۰.۵ درصد کاهش یافته است؛ در شرایطی که نرخ برخی از کالاها در طول مدت یکماه ۱۶ تا ۱۷.۵ درصد هم رشد داشته‌اند. بر اساس گزارشات وزارت صنعت، معدن و تجارت قیمت برنج داخلی هاشمی با ۱۷.۵ درصد رشد در بهمن ماه نسبت به دی ماه، به ۶۸ هزار تومان رسیده است؛ در حالی که این میانگین قیمت است و بعضا در مغازه‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نرخ به بالای ۷۵ هزار تومان هم رسیده است. این درحالی است که قیمت برنج داخلی هاشمی درجه یک در دی ماه ۱۴۰۰ به نرخ ۵۷ هزار و ۹۰۰ تومان هم رسیده بود. از سوی دیگر، قیمت برنج طارم اعلا که در دی ماه ۱۴۰۰ به ۶۰ هزار و ۵۸۰ هم رسیده بود، در گزارش بهمن ماه به ۷۰ هزار و ۲۰۰ تومان هم رسیده بود که رشدی ۱۶ درصدی را به ثبت رسانده است. همچنین قیمت برنج تایلندی نیز با رشد ۰.۸ درصدی از ۱۵ هزار و ۷۴۵ تومان دی ۱۴۰۰ به ۱۵ هزار و ۸۷۵ تومان در بهمن ماه رسیده است. در عین حال، قیمت هر کیلوگرم برنج پاکستانی با رشد ۵.۲ درصدی از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۰ هزار تومان رشد کرده است.
در عین حال قیمت هر کیلوگرم شکر سفید با رشد ۷.۳ درصدی از ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان به ۱۶ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده است؛ ضمن اینکه قیمت گوشت گوساله نیز با رشد ۲.۶ درصدی در یک ماه، از ۱۳۸ هزار و ۲۰۰ تومان به ۱۴۱ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است. همچنین گوشت گوسفندی با رشد ۵.۵ درصدی ظرف یکماه، از ۱۳۴ هزار و ۶۰۰ تومان به ۱۴۲ هزار تومان رسیده؛ ضمن اینکه گوشت مرغ تازه که با کاهش قیمت ۰.۵ درصدی مواجه بوده است، از ۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان به ۲۹ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده است. بر این اساس از دولت انتظار می‌رود همچون پیگیری‌هایی که برای اجرای برخی پروژه‌ها و طرح‌ها دارد، بیشترین توجه خود را به رفع موانع تولید و کمک به تامین به موقع و مطمئن مایحتاج مورد نیاز مردم در حوزه کالاهای اساسی و اقلام مورد نیاز سبد خانوارها داشته باشد؛ چراکه به هر حال شرایط مناسبی برای تامین اقلام روزمره مردم در بازار فراهم نیست و فشار بسیاری به اقشار متوسط و ضعیف جامعه وارد می‌شود که دولت باید با یک برنامه ویژه این اقشار آسیب‌پذیر را مورد حمایت قرار دهد.
در شرایطی که همچنان بحث بر سر حذف یا باقی ماندن ارز 4200 تومانی ادامه دارد، تورم کالاهای اساسی نیز نگران‌کننده است و این سوال را به وجود می‌آورد که در صورت تصمیم به حذف این ارز، تکلیف چه خواهد شد و آیا اساسا دولت راهی برای حمایت از اقشار کم درآمد پیدا می‌کند یا حکم به کوچک شدن دوباره سفره مردم می‌دهد.
