از کسری تجاری بریتانیا تا تورم و خلق پول در چین
سیدمحمود حسینی
در نگاهی اجمالی به شاخص‌های اقتصادی دنیا، عمده اخبار منتشر شده در روز دوشنبه یازدهم آوریل مربوط به حوزه‌های پوند استرلینگ انگلستان و یوان چین بود.
در حوزه پوند، اعداد منتشر شده نشان از کسری تجاری انگلستان داشت. تراز تجاری انگلیس ماه گذشته میلادی (مارس) به میزان 5/20 میلیارد پوند منفی بوده که این رقم 500 میلیون پوند بیش از مقدار پیش‌بینی بوده است. به عبارتی انتظار کارشناسان برای کاهش این رقم درست از آب درنیامده است هرچند نسبت به ماه پیش از خود حدود 6 میلیارد پوند تراز تجاری انگلستان بهتر شده است. اگر تراز تجاری این کشور را به کشورهای عضو و غیر اتحادیه اروپا تفکیک کنیم، تراز تجاری انگلیس با کشورهای خارج از حوزه یورو حدود 12 میلیارد پوند منفی است و انگلیس به میزان ذکر شده وارداتش بیشتر از صادراتش به اتحادیه اروپا بوده است. با این حساب، انگلستان بیش از 8 میلیارد پوند در تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اروپا منفی است.
تراز تجاری تغییر بین صادرات و واردات ملی را در یک دوره انتخاب شده نشان می‌دهد. اقتصاددانان از تراز تجاری برای ارزیابی ساختار جریان‌های تجاری بین کشورها استفاده می‌کنند. کسری تجاری زمانی شکل می‌گیرد که کالاها و خدمات بیشتری نسبت به صادرات وارد شود. برای کشورهای با اقتصاد توسعه یافته، مانند بریتانیا به این معنی است که تولید نیروی کار به خارج از کشور منتقل می‌شود، بنابراین تورم مهار می‌شود و استاندارد زندگی بالا حفظ می‌شود. کسری تجاری در این موارد با روش‌های دیگر تعامل اقتصادی، به عنوان مثال با انتشار اسناد بدهی پوشش داده می‌شود. در نگاه به شاخص‌های تولیدی انگلستان شرایط به این منوال است و تولیدات صنعتی (صنایع سنگین) حدود 6/0 درصد در مقایسه با ماه قبل منفی بوده است. اما این شاخص در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته رشد 6/1% را تجربه کرده که 2/0 درصد بیش از مقدار پیش‌بینی شده است. این آمار در خصوص بخش تولیدات انبوه کارخانجات (همه کالاها) شرایط مشابهی را تجربه کرده است. شاخص تولیدات کالاهای غیرصنعتی 4/0-% بوده هرچند انتظار می‌رفته که این رقم منفی 9/0 درصد باشد و این عدد پنج دهم درصد بهتر از پیش‌بینی‌ها از آب درآمد. این شاخص نسبت به ماه مشابه سال گذشته اما بهبود 6/3 درصدی داشته که 1/1% بیش از مقدار پیش‌بینی شده است. در بخش خدمات حوزه پوند، با رشد 8/0 درصدی مواجه بوده است. اما مهم‌ترین شاخص مربوط به تولید ناخالص ملی (GDP) است که رشدی 1/0% داشته و در مقایسه با ماه قبل که 8/0% بوده دچار افت محسوسی شده است. ارزش پوند در مقابل دلار امریکا طی چهار ماهه اول سال میلادی با کاهش ارزش 3% مواجه بوده اما در مقابل یورو دچار نوسان شده و کاهش قابل تاملی نداشته است. با این روند انتظار می‌رود که پوند ارزش خود را در مقابل دلار بیش از این دست بدهد و دلار بیشتر تقویت شود. در حوزه یوان از اخبار قابل توجه می‌توان به مبلغ وام جدید بانک‌های چینی اشاره کرد که حدود 1/3 تریلیون یوان بوده است. که 3/1 تریلیون یوان بیش از مقدار تخمینی بوده. آمار وام‌های جدید بانک خلق چین (PBC) ماهانه توسط رگولاتور چینی جمع‌آوری و منتشر می‌شود.
این مقدار کل وام‌های جدید به یوان صادر شده توسط بانک‌های چینی به افراد و شرکت‌ها را در طول دوره معین مشخص می‌کند. حجم وام‌ها ارتباط نزدیکی با فعالیت مصرف‌کننده ملی دارد، بنابراین شاخص وام‌های جدید به دقت توسط تحلیلگران و اقتصاددانان رصد می‌شود. به طور کلی، رشد در میزان وام‌های جدید برای اقتصاد ملی مطلوب است، زیرا مصرف خصوصی (با وام‌های صادر شده به افراد) و توسعه شرکت (وام‌های تجاری) را افزایش می‌دهد. رشد میزان وام‌ها باعث افزایش حجم پول در گردش و تحریک توسعه اقتصادی می‌شود. بنابراین رشد شاخص اغلب برای یوان مثبت تلقی می‌شود. از طرفی دیگر شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) و شاخص قیمت تولید‌کننده (PPI) در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته میلادی به ترتیب رشدهای 5/1 و 3/8 درصدی داشته‌اند.
هرچند شاخص قیمت مصرف‌کننده نسبت به ماه پیش تغییری نداشته است. شاخص قیمت مصرف‌کننده چین (CPI) سالانه نشان‌دهنده تغییر در سطح قیمت کالاها و خدمات مصرفی از دیدگاه خانوارها، در ماه معین نسبت به ماه مشابه سال قبل است. این اندیکاتور بازتابی جامع از سطوح قیمت را ارایه می‌دهد. شاخص قیمت مصرف‌کننده یکی از شاخص‌های اقتصادی کلیدی است که برای اندازه‌گیری تورم ملی استفاده می‌شود. این شاخص نشان می‌دهد که چگونه قیمت‌ها از دیدگاه مصرف‌کننده تغییر می‌کند. به عبارت دیگر، امکان برآورد تغییرات در هزینه‌های زندگی را فراهم می‌کند. این شاخص برای تعدیل دستمزدها و پرداخت‌های اجتماعی استفاده می‌شود. همچنین از CPI برای تعدیل ساختار مالیات بر درآمد و در محاسبه تولید ناخالص داخلی واقعی استفاده می‌شود. رشد CPI برای مظنه یوان مثبت تلقی می‌شود.
