بازگشت حذف‌شدگان به سبد یارانه‌بگیران

با وجود اعلام تفکیک دقیق میان دهک‌های درآمدی و واریز یارانه به حساب افرادی که به حمایت نیاز دارند، به نظر می‌رسد در این مرحله نیز تعداد معترضان به طرح دولت بسیار زیاد خواهد بود.

از سال 89 و همزمان با آغاز اجرای گام نخست هدفمندی یارانه‌ها، یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که به چالش دولت وقت تبدیل شد، نحوه تفکیک میان دهک‌های مختلف درآمدی بود. در واقع هدفمندی یارانه‌ها با این هدف اجرایی شد که عدالت به این نظام پرداختی بازگردد و به جای آنکه طبقات ثروتمند از یارانه برخوردار شوند، این حمایت مستقیما به دست اقشار کم درآمد برسد. در نهایت اما دولت احمدی‌نژاد اعلام کرد که ابزار لازم برای این تفکیک را در اختیار ندارد و از این‌رو برای نزدیک به 11 سال، یارانه 45 هزار و 500 تومانی به حساب تمام افرادی که ثبت نام کرده بودند واریز شد.

در دولت روحانی، یکی از برنامه‌هایی که بر اساس احکام قانونی باید اجرا می‌شد، تفکیک دهک‌های درآمدی و حذف پولدارها از این فهرست بود، موضوعی که هرچند به شکل نیمه تمام اجرا شد اما در این فرآیند نیز تعداد زیادی از مردم به برنامه‌ریزی انجام شده اعتراض و اعلام کردند که به شکلی اشتباه حذف شدند. با این وجود از آبان 98 و پس از افزایش قیمت بنزین، دولت اعلام کرد که به حساب 60 میلیون نفر یارانه سبد معیشتی خانوار را واریز می‌کند و به این ترتیب بیش از 20 میلیون نفر از این فهرست حذف شدند.

با این وجود، وقتی در دولت رییسی نیز پس از حذف ارز 4200 تومانی برخی کالاها، یارانه جدید به حساب افراد مختلف واریز شد، تعداد زیادی از مردم به این روند اعتراض کردند. هرچند دولت اعلام کرده که به حساب 9 دهک یارانه واریز کرده و تنها ثروتمندترین افراد جامعه از این فهرست کنار گذاشته شده‌اند اما در عمل تعداد زیادی از افراد که قطعا در میان پردرآمدترین‌ها نیستند نیز به این رویه اعتراض دارند. موضوعی که باعث شده رییس‌جمهور شخصا به ماجرا ورود کند.

رییس‌جمهور به سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دستور داد، کمک معیشتی ماه اول به حساب تمامی افرادی که تا ماه قبل مشمول دریافت یارانه بوده اما در این مرحله کمک معیشتی دریافت نکرده‌اند و متقاضی تجدیدنظر در دهک‌بندی فعلی هستند، واریز شود.

آیت‌الله سید ابراهیم رییسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دستور داد، کمک معیشتی ماه اول به حساب تمامی افرادی که تا ماه قبل مشمول دریافت یارانه بوده، اما در این مرحله کمک معیشتی دریافت نکرده‌اند و متقاضی تجدیدنظر در دهک‌بندی فعلی هستند، واریز شود. رییس‌جمهور در این جلسه گفت: اصل بر اعتماد به خوداظهاری مردم است؛ لذا مبلغ کمک معیشتی ماه اول، به حساب این افراد نیز واریز شود تا به محض تأیید درخواست متقاضیان از سوی دستگاه‌های مسوول، این مبلغ توسط آنها قابل برداشت گردد و در ماه‌های آتی نیز همانند سایر مشمولان، بتوانند مبلغ کمک معیشتی را دریافت نمایند. رییسی در این جلسه تصریح کرد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است حداکثر ظرف یک ماه، این درخواست‌ها را بررسی و نتیجه نهایی را به سرپرستان خانوار اعلام نماید.

موضوع حذف‌شدگان از فهرست دریافت یارانه به جلسه مجلس نیز منتقل شد. محسن زنگنه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در تذکری بیان کرد: اکنون ماهانه ۲۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه کالاهای اساسی داده می‌شود. با توجه به نگرانی‌هایی که در سطح جامعه به وجود آمده و برخی از دهک‌ها مبلغ یارانه را دریافت نکرده‌اند به نظرم بهتر بود این یارانه را به همه افراد می‌دادیم لازم است که به مردم اعتماد کنیم.

وی در ادامه اظهار کرد: اگر ما مبلغ یارانه کالاهای اساسی را به همه افراد می‌دادیم ماهیانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان یارانه بیشتری پرداخت می‌شد که مبلغ زیادی نیست. سامانه وزارت رفاه اشکالات فراوانی دارد و مردم به‌شدت از این موضوع معترض هستند بهتر است که ما کل مردم را مشمول یارانه کنیم سپس پس از ارزیابی‌ها به افرادی که درآمدشان بیشتر است و مشمول این طرح نمی‌شوند پیامک زده و اطلاع دهیم. در این روزها همه مردم در حوزه‌های انتخابیه به ما در این زمینه اعتراض داشتند. بنده با وزیر اقتصاد نیز تلفنی صحبت کردم و ایشان نیز حرف من را پذیرفتند انتظار می‌رود رییس مجلس شورای اسلامی در جلسه سران قوا نیز این موضوع را مطرح کنند.

محمدباقر قالیباف در پاسخ به تذکر این نماینده گفت: موضوعی که شما مطرح کردید مساله مهمی است مردم توجه داشته باشند که براساس اعلام دولت از ۱۰ دهک موجود ۹ دهک شامل این کمک معیشتی شده‌اند و پیش‌بینی‌های لازم نیز در حال انجام است. اشکالاتی به وجود آمده و برخی از افراد هنوز یارانه دریافت نکرده‌اند اما مردم مطمئن باشند افرادی که باید یارانه خود را بگیرند آن را دریافت خواهند کرد. باید به سرعت اصلاحات لازم صورت گیرد و یارانه به آنها تعلق گیرد.

وی در ادامه تاکید کرد: در جلسه روز گذشته سران قوا نیز به‌طور مفصل در این زمینه بحث شد و بعد از این جلسه قرارگاهی که مسوول اجرای این طرح است با حضور رییس‌جمهور در مجلس شورای اسلامی جلسه تشکیل دادند تا این موضوع را بررسی کنند. مردم مطمئن باشند اگر با تاخیر هم باشد یارانه به دهک‌هایی که باید تعلق می‌گیرد و جای هیچ نگرانی نیست فقط تفاوت میان ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومان است که ان‌شاءالله به سرعت حل خواهد شد مردم نگران نباشند. وی افزود: مردم مطمئن باشند که این روزها مدیران اجرایی کشور برای رساندن کالاهای ضروری معیشتی به مردم به صورت شبانه روزی در حال تلاش هستند. ضمن تشکر از اقدامات مخلصانه صورت گرفته توسط دولت، امیدوارم دستگاه‌های اجرایی فرآیند اجرای قانون استفاده از کالابرگ الکترونیک برای تامین کالاهای ضروری معیشتی که می‌تواند نگرانی‌ها را برطرف کند، تسریع کنند. رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: در همین راستا ضروری است دستگاه‌های مسوول مردم را از فرآیند راه‌اندازی زیرساخت‌های طرح کالابرگ الکترونیک و جزییات اجرایی آن مطلع سازند و زمان‌بندی مشخصی در خصوص نهایی شدن این فرایند اعلام کنند تا مردم از اجرایی شدن آن مطمئن شوند. همچنین استمرار تامین به موقع کالاها و اقلام مور نیاز مردم در بازارهای هدف امری ضروری است که باعث آرامش خاطر مردم و جلوگیری از تقاضای بی‌مورد می‌شود. قالیباف نکته مهم دیگر را رسیدگی فوری و دقیق به شکایت‌های مردم در پرداخت مبلغ کمک معیشتی دانست و تصریح کرد: ممکن است مردم به دلایل مختلف نسبت به تعیین دهک خود معترض باشند که البته دولت اقدامات خوبی در این زمینه در دستور کار دارد.

این صحبت‌ها نشان می‌دهد که احتمالا بخشی از افراد حذف شده در روزهای آینده بار دیگر یارانه دریافت خواهند کرد. هرچند مشخص نیست که این تغییر در سیاست‌ها با بررسی‌های جدید انجام می‌شود یا صرفا دولت قصد دارد در کوتاه‌مدت اعتراض‌ها را کاهش دهد، موضوعی که باید دید در روزهای آینده به چه شکل به آن پرداخته می‌شود.