زمانی برای تصمیمات سخت اقتصادی
رییس‌جمهور: شاید برخی موافق نباشند اما این نگاه نقادانه ما را به افق روشنی که پیش روی اقتصاد است رهنمون می‌کند
در شرایطی که دولت در ماه‌های پایانی سال گذشته، بخش مهمی از تمرکز خود را بر کاهش نرخ تورم گذاشته بود و آمارها نشان می‌دهد که در برخی ماه‌ها، این تلاش موفقیت آمیز نیز بوده است اما با تصمیم جدیدی که در ابتدای سال جاری نهایی شد، برنامه‌ها به‌طور کلی تغییر کرد. دولت پس از ماه‌ها بحث و گمانه زنی سرانجام اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای را با ورود به عرصه اصلاح ارز 4200 تومانی آغاز کرد تا به این ترتیب اولویت خود را از کاهش تورم به اصلاح سیاست‌های یارانه‌های تغییر دهد.
از ابتدای سال جاری، به دنبال افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال حذف ارز 4200 تومانی، قیمت‌ها در برخی بازارها به خود روند افزایشی گرفتند و پس از اعمال نهایی اصلاحات روند افزایشی قیمت در بسیار از دیگر بازارها نیز آغاز شد. هرچند دولت اعلام کرده که فقط افزایش قیمت در چهار حوزه مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن را به رسمیت می‌شناسد اما به دنبال حذف ارز ترجیحی، قیمت‌ها در سایر بازارها نیز تغییر کرده و از این رو پیش‌بینی می‌شود که در پایان اردیبهشت ماه، نرخ تورم در اقتصاد ایران بار دیگر با شیبی بیشتر صعودی شود. البته دولت اعلام کرده خود را برای این تغییرات قیمتی آماده کرده و پیش بینی می‌کند که ظرف ماه‌های آینده بار دیگر ثبات به اقتصاد ایران بازگردد اما در کنار افزایش قیمت‌ها، نرخ دلار نیز در هفته‌های گذشته تحت تاثیر به بن بست رسیدن برجام بار دیگر صعودی شده و حتی به بالاتر از 30 هزار تومان نیز رسیده است و از این رو پیش‌بینی می‌شود که قیمت کالاها در این حوزه نیز تغییراتی را تجربه کند.
با این وجود به نظر می‌رسد که آنچه تاکنون اتفاق افتاده تنها گام نخست دولت برای اصلاحات خواهد بود و این روند در آینده ادامه پیدا می‌کند. هرچند تاکنون تاکید شده که قیمت نان، دارو و بنزین از تحولات مستثنی است اما بحث درباره احتمال صدور کارت نان و احتمال تلاش برای اصلاح یارانه انرژی همچنان به قوت خود باقی است. ابراهیم رییسی - رییس‌جمهور - نیز در صحبت‌های اخیر خود اعلام کرده که زمان اتخاذ تصمیمات سخت فرا رسیده است.
رییسی با اشاره به برنامه‌های توسعه اظهار کرد: در همه برنامه‌های توسعه تاکید شده است که دولت نباید متصدی باشد بلکه باید هدایتگر، نظارت‌گر و حمایت‌گر باشد و چنانچه دولت بخواهد موفق شود باید در این سه مورد عمل کند نه در دخالت‌ها و تصدیگری‌ها.
وی با بیان اینکه چه باید عمل می‌شد و چه شد، تفاوت بین آنچه باید باشد و آنچه که هست محسوب می‌شود، اظهار کرد: همین موضوع ما را راهنمایی می‌کند که چه کاری را باید انجام داد. دولت نباید متصدی باشد که حمایت مالی و حقوقی کند. رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه بازنگری به تابلوی خصوصی‌سازی به اینکه چه باید کرد کمک می‌کند، تصریح کرد: این فرآیند کمک می‌کند که اشکال در ساختارها بوده یا در رفتارها؛ اگر اشکال در ساختار باشد هرچقدر هم که مدیران تغییر کنند اتفاقی نخواهد افتاد اما اگر مشکل رفتارها باشد رفتارها باید اصلاح شوند. باید بررسی شود که آیا ساختار درست چیده شده است یا خیر و متناسب با این ماموریت باید به این سوال که چرا سیاست اصل ۴۴ قانون اساسی آنچنان که مورد نظر سیاست‌گذار بود عمل نشده پاسخ داد. باید از همه صاحبنظران و سرمایه‌گذاران سوال کرد که آیا موفق هستند یا خیر؟
وی در ادامه گفت: هدف پافشاری بر سیاست ذیل اصل ۴۴ قانون اساسی، اقتصاد مقاومتی، میدان واقعی دادن به بخش خصوصی است؛ چرا که بسیاری از اوقات گفته می‌شود خصوصی‌سازی صورت گرفته، اما دولت با تابلو یا بی‌تابلو حضور دارد که نمونه آن واگذاری به سازمان تامین اجتماعی، برخی بانک‌ها و برخی شهرداری‌ها است که این موضوع تداوم تصدیگری دولت با عناوین دیگر محسوب می‌شود. رییسی ادامه داد: اگر بخش خصوصی اعلام کرد که فضا برای فعالیت قابل پذیرش است ایرادی ندارد، اما اگر اعلام کند میدان برای این بخش وجود ندارد این ایراد دارد. رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه دولت نباید متصدی باشد، اظهار کرد: باید حتما به بخش خصوصی واقعی میدان داده شود. باید بررسی شود موانع چیست و این موانع برطرف شود. در سفرهایی که به شهرها و روستاهای مختلف دارم می‌بینم که کارخانه‌ها تعطیل شده و سالن‌ها به انبار سیب‌زمینی و پیاز تبدیل شده است. باید بررسی شود که چه کنیم که پرونده‌ها در قوه قضاییه ساخته نشوند. ما به دولت آمده‌ایم تا بستر فسادزا را اصلاح کنیم تا اصلا پرونده‌ای ساخته نشود که قوه قضاییه مجبور به پیگیری باشد. وی با بیان اینکه رشد اقتصادی در کشور ۰.۴ یک درصد بوده است اظهار کرد: باید علل این موضوع بررسی شود و دید که تحقق رشد اقتصادی در حد یک آرمان باقی می‌ماند یا قابل انجام است.
رییسی با تاکید بر اینکه رشد اقتصادی دو پایه افزایش سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌وری دارد تصریح کرد: باید دید چه کنیم که سرمایه‌گذار احساس امنیت کند این موضوع نه فقط در قراردادها بلکه در عمل و اجرا هم باید اعمال شود.
وی ادامه داد: پس از آنکه کارخانه واگذار می‌شود دولت بخش خصوصی را رها می‌کند در حالی که تازه در آن زمان وظیفه دولت شروع می‌شود و باید در کثرت یک ناظر و حامی وارد عمل شود؛ بنابراین سازوکار متناسب با این نگاه باید تنظیم شود. عدم موفقیت واحدی که به بخش خصوصی واگذار شده است پیام خوبی ندارد و باید دید که چه کنیم پیام‌های منفی به پیام‌های مثبت تبدیل شود. رییس‌جمهور ادامه داد: ما دنبال عبرت گرفتن هستیم باید با عبرت گرفتن از گذشته، آینده را ترسیم کرد چه در حمایت از بخش خصوصی و چه در توانمندسازی این بخش. از طرف دیگر نباید دچار افراط و تفریط شویم نگاه باید واقعی باشد و بایدها و نبایدها را در این رابطه تنظیم کرد. بر این بایدها و نبایدها نیز همه باید ملتزم باشند و بیش از همه دولتمردان باید ملتزم باشند.
وی با بیان اینکه برخی گمان می‌کنند اگر یک خصوصی‌سازی دچار مشکل شود کل فرآیند باید متوقف شود، گفت: این موضوع درست نیست بلکه این کشتی باید اصلاح شود و در این راستا باید از دانشگاه‌ها و فعالان اقتصادی به عنوان بازار کمک گرفته شود. این موضوع مورد تاکید بنده است که هر کسی صاحبنظر محسوب می‌شود اما نظرش با ما متفاوت است حتما ابراز کند تا به نقطه مشترک برسیم. رییسی با بیان اینکه قرار است در کشور تصمیم‌های سختی بگیریم، اظهار کرد: شاید برخی موافق این موضوع نباشند، اما اگر با نگاه نقادانه به کارها نگاه کنند اشکالی ندارد ما را رهنمود می‌کند به افق روشنی که پیش‌روی اقتصاد است. هرچند رییس‌جمهور به شکل دقیق از نحوه اتخاذ این تصمیمات سخت و حوزه‌هایی که در آنها برنامه‌های جدید اجرایی خواهد شد سخن نگفته اما باید دید در روزها و هفته‌های آینده تیم اقتصادی دولت چه برنامه جدیدی را عرضه خواهند کرد. از صدور کالابرگ الکترونیکی گرفته تا مشخص شدن سرنوشت برجام، احتمالا اقتصاد ایران روزهای پر خبری را تجربه خواهد کرد و باید دید در دل این تحولات چه برنامه‌ریزی برای حمایت معیشتی از مردم در دستور کار قرار می‌گیرد.
