فاصله زیاد حقوق بازنشستگان با هزینه‌های زندگی

حسین باقری

علی‌رغم گذشت دو ماه و نیم از سال جدید و با وجود اینکه بیش از یک ماه است هیات‌مدیره سازمان تامین اجتماعی، مصوبه‌ افزایش مستمری‌ها را به هیات دولت فرستاده است هنوز خبری از تصویب و ابلاغ نیست و این در شرایطی است که در همین مدت هزینه‌های زندگی بازنشستگان به ‌شدت افزایش یافته است. در حالی که هزینه‌های زندگی هر روز بیشتر می‌شود، تصویب مصوبه افزایش مستمری بازنشستگان چرا باید در هیات دولت مسکوت بماند و کسی هم پاسخی برای این قشر ضعیف جامعه نداشته باشد. هر روز که می‌گذرد فاصله حقوق بازنشستگان با هزینه‌های زندگی و سبد معیشت بیشتر و بیشتر می‌شود و قدرت خریدشان کاهش پیدا می‌کند، در حالی که مسوولان خط فقر را 12 میلیون اعلام می‌کنند چطور انتظار دارند یک بازنشسته با درآمد ماهی 4 میلیون بتواند گذران زندگی کند؟ با توجه به تورم 40 درصدی در سال 1401 سطح هزینه‌های زندگی بسیار بیشتر از قبل می‌شود؛ تورم 40 درصدی یعنی افزایش چند میلیون تومانی هزینه‌های زندگی در حالی که 40 درصد افزایش متوسط حقوق به معنی 2 میلیون تومان افزایش آن است. 

پس در صورت افزایش 40 درصد حقوق، بازنشستگان نسبت به سال گذشته فقیر‌تر می‌شوند؛ این وضع قبل از هرچیز به دلیل عقب‌ماندگی حقوق از سطح هزینه‌ها طی سال‌های متوالی است. هر سال افزایش حقوق و مستمری بازنشستگان طبق ماده 111 قانون تأمین اجتماعی از افزایش حقوق کارگران تبعیت می‌کند که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود. بر طبق مصوبه شورای عالی کار، افزایش حقوق بازنشستگان برای حداقل‌بگیران 57 درصد و برای سایر سطوح 38 درصد به‌علاوه 515 هزار تومان تعیین شد. طبق روال، سازمان تأمین اجتماعی، افزایش حقوق را تأیید و در بودجه سالانه لحاظ می‌کند. با تصویب وزارت کار لایحه به هیات دولت برای تصویب نهایی فرستاده می‌شود و پس از طی روال قانونی فوق، دولت‌ها همان را برای اجرا تصویب و ابلاغ می‌کنند اما ماجرای افزایش مستمری 1401 از همان زمستان سال قبل به موانع برخورد کرد. ابتدا یک ویرگول در لایحه بودجه دردسرساز شد و وقتی بعد از مطالبه‌گری بازنشستگان، آن ویرگول مشکل‌ساز حذف شد، دولت با افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی که همه مراحل قانونی را طی کرده و فقط به یک امضای نهایی نیاز دارد، مخالفت کرد و برخی می‌گویند بازنشستگان مخصوصاً بازنشستگان سایر سطوح باید با همان افزایش ده درصدی مستمری بازنشستگان دولت بسازند! درحالی که حتی افزایش مصوب شورای عالی کار نمی‌تواند افزایش هزینه‌های زندگی و گرانی‌های چند ماه اخیر را جبران کند، این مخالفت هم غیرقانونی است و هم ناعادلانه. اولا قانون زیر پا گذاشته شده، در واقع این سوگیری خلاف قانون بودجه و خلاف استقلال نهادی سازمان تامین اجتماعی است و درثانی، مگر ماده 96 نمی‌گوید افزایش مستمری بازنشستگان باید متناسب با میزان افزایش هزینه‌های زندگی باشد؛ هزینه‌های زندگی امروز واقعاً چقدر است؛ آیا می‌توان یک خانواده 3 یا چهار نفره را با کمتر از 15 یا 20 میلیون تومان در ماه اداره کرد. بانک مرکزی برای سال 1400 تورم سالانه را 46 درصد اعلام کرد؛ و ما می‌دانیم که تورم واقعی دهک‌های فرودست که بازنشستگان کارگری هم جزو آنها هستند، حدود 25 درصد بیشتر از تورم دهک دهم یعنی ثروتمندان است؛ بنابراین تورم واقعی زندگی بازنشستگان حدود 71 درصد است؛ وقتی تورم واقعی حداقل 71 درصد است، چرا با افزایش مصوب شورای عالی کار مخالفت می‌شود و می‌گویند بازنشستگان سایر سطوح باید فقط ده درصد افزایش حقوق داشته باشند؛ همان ارزش افزوده اندوخته ما بازنشستگان در طول این سال‌ها واقعاً چقدر است؛ چرا نمی‌گذارند از «جیب خودمان» دستمزد شایسته بگیریم؟ مخالفت با مصوبه تامین اجتماعی به معنای به رسمیت نشناختن قانون و بازی ندادن مدیران تامین اجتماعی و همچنین بی‌احترامی به استقلال سازمان تامین اجتماعی است؛ حتی شورای عالی کار و تصمیمات آن را نیز به رسمیت نمی‌شناسند؛ این روند اگر عرف شود، همین حقوق ناچیز بازنشستگان نیز زیر سوال می‌رود.