نفت ایران و روسیه
حمیدرضا صالحی
جنگ روسیه و اوکراین برای اقتصاد جهانی تبعات خاص خود را داشته و در بسیاری از حوزه‌ها شاهد آن هستیم که برنامه کشورها برای تجارت بین‌المللی تغییر کرده است. یکی از بازارهایی که تحت تاثیر جنگ قرار گرفته بازار انرژی و نفت جهانی است.
روسیه در کنار عربستان سعودی یکی از کشورهایی است که بیشترین تولید و صادرات نفت را دارد. پس از آغاز جنگ اخیر، برخی کشورها خرید نفت روسیه را متوقف کردند و همین موضوع باعث شد روس‌ها به دنبال اعمال تغییراتی در بازار خودشان باشند.
این طبیعی است که روس‌ها برای فروش نفت خود به سراغ بازار چین بروند و از این محل محدودیت‌هایی برای فروش نفت ایران به وجود آید. شاید این اتفاق در کوتاه‌مدت برای ما مشکل‌آفرین شود اما ما باید برنامه‌های بلندمدت خود را به نتیجه برسانیم.
برای آنکه بتوانیم از بازار نهایت استفاده را ببریم قطعا باید تکلیف برجام روشن شود. با کنار رفتن تحریم‌ها، ایران قطعا توان آن را که به بازار برگردد خواهد داشت و مشتریان قدیمی نفت باز هم از ما خرید خواهند کرد. البته نباید فراموش کرد ما در این سال‌ها، در حوزه سرمایه‌گذاری‌های جدید ضعیف عمل کرده‌ایم. در میادین نفتی و گازی مشترک، برخی کشورهای همسایه دست بالا را دارند و ایران از نظر ظرفیت تولید نفت نیز از رقبا عقب افتاده است. در صورت کنار رفتن تحریم‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی لازم، می‌توان امید داشت که بازار ما حفظ شده و امکان حضور در عرصه‌های بین‌المللی به وجود آید.
در کنار نفت، ما در حوزه گاز نیز با رقابت پیچیده‌ای طرف هستیم. در سال‌های قبل، ترکیه برای آنکه منبع تامین گاز خود را متنوع کند و تنها در این بخش به روسیه متکی نباشد، قراردادی برای خرید گاز ایران بست که قیمت نسبت به نرخ گاز در کشوری مانند ترکمنستان بالاتر است اما با ظرفیتی که ترکیه تلاش کرده از سمت آذربایجان برای خود فعال کند، گاز را از ترکمنستان نیز می‌گیرد و به این ترتیب آنها قرارداد خرید گاز خود از ایران را تمدید نکرده و توافق قبلی به زودی به پایان خواهد رسید. در چنین بستری ما نه تنها نباید اجازه دهیم که مشتریان گاز ایران از دست بروند که حتی با افزایش ظرفیت می‌توانیم کاری کنیم که منابع گاز منطقه به ایران وارد شوند و سپس متقاضیان از ما گاز بخرند که متاسفانه در سال‌های گذشته کمتر به این مسائل کلان توجه شده است. ما در گذشته به کشورهایی مانند ارمنستان نیز صادرات گاز داشتیم و به جای آن برق دریافت می‌کردیم اما متاسفانه به این مدل از قراردادها نیز چندان توجه نشده است.
