تامین مالی با اوراق گواهی صرفه‌جویی

سنا| کارشناسان معتقدند یکی از روش‌های بهینه‌سازی مصرف برق می‌تواند استفاده از راهکارهای تشویقی باشد. اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی در دنیا به عنوان مشوق افزایش بهره‌وری، افزایش بازدهی و کاهش مصرف سوخت به کار گرفته می‌شود و همانطور که از اسم آن مشخص است منجر به بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش شدت انرژی می‌شود.

در همین خصوص اواخر سال گذشته مدیرعامل بورس انرژی از ادامه پیگیری‌ها در خصوص راه‌اندازی «گواهی صرفه‌جویی انرژی» خبر داده بود. علی نقوی گفته بود با کمک ابزار جدید «گواهی صرفه‌جویی انرژی» به بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک می‌شود. این موضوع با توجه به نزدیکی فصل گرما و اوج شدت مصرف برق مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صنایع برق و آب صبا با اشاره به فرصت‌های استفاده از اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی بیان کرد: متاسفانه شاخص شدت انرژی در کشور ما در مقایسه با کشورهای مشابه بسیار بالاست و این موضوع زنگ خطر را به صدا درآورده است مبنی بر آنکه کشور ایران با وجود دارا بودن مخازن بزرگ گازی در دنیا، کمترین میزان صادرات گاز را داشته و در مواقعی از سال بخش عمده‌ای از گاز تولیدی را نه در بخش صنعت بلکه در بخش گرمایش خانگی مورد استفاده قرار می‌دهد و در ماه‌های گرم سال نیز ناچار به واردات برق از برخی کشورهای همسایه است.

جولا ادامه داد: صرف نظر از چرایی بالا بودن شاخص شدت انرژی، بازنگری در سیاست‌های کلان مرتبط با انرژی ضروری بوده و در این راستا، استفاده مطلوب و گسترده از یک ابزار مالی به نام گواهی صرفه‌جویی انرژی تا حدودی می‌تواند در کاهش شیب تند مصرف انرژی در کشور موثر عمل کند، زیرا اشخاصی که با مدیریت مصرف، عملکرد بهتری دارند می‌توانند در ازای میزان انرژی صرفه‌جویی شده، پاداش دریافت کنند و در مقابل اشخاصی که مصرف بالاتری دارند به نوعی جریمه و مجبور می‌شوند به اندازه انحراف از میزان استاندارد مصرف، انرژی مورد نیاز را از بازار خریداری کنند.

او بیان کرد: همچنین این اوراق می‌تواند به عنوان یک ابزار تأمین مالی مورد استفاده قرار بگیرد، بدین معنی که اگر شخصی بخواهد تکنولوژی جدیدی را برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی پیاده‌سازی کند، می‌تواند برای تأمین مالی آن طرح، اوراق گواهی را تا سقفی از مبلغ صرفه‌جویی شده در بازار منتشر کند و منابع حاصل از آن را در طرح سرمایه‌گذاری کند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صنایع برق و آب صبا در خصوص راهکارهای مصرف بهینه برق تصریح کرد: با وجود بسترهای قانونی به ویژه ظرفیت‌های موجود در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، شاهد اثرات عینی مقوله بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور نیستیم. مصرف بهینه برق و کلا انرژی در کشور در وهله نخست مستلزم بازنگری در نظام تعرفه‌ای است که سال‌ها توسط وزارتخانه‌های نفت و نیرو به عنوان متولیان بخش انرژی در کشور دنبال شده است.

او اضافه کرد: البته زمانی که از مکانیزم قیمت‌گذاری انرژی صحبت می‌شود؛ برخی آن را مترادف افزایش قیمت انرژی تلقی می‌کنند حال آنکه اصلاح اقتصاد انرژی فرآیندی است که یک بخش از آن واقعی‌سازی بهای انرژی است و بدون تردید حلقه‌های دیگر این فرآیند نیز همزمان باید مورد بازبینی واقع شوند که شاید یکی از مهم‌ترین آن حلقه‌ها، نتایج حاصل از مجموعه اقدامات مدیریتی است که در صنعت برق بیشتر در قالب بالا بودن میزان تلفات در شبکه خود را نمایان می‌کند.

جولا گفت: ناگفته نماند که در دنیا اصلاح الگوی مصرف مبتنی بر نظام تشویق و تنبیه بر اساس قیمت‌های واقعی است که اخیراً در کشور ما نیز بخشی از آن مورد توجه واقع شده است که امید است فارغ از جهت‌گیری‌های سیاسی، در عمل هم به درستی اجرا شود.

نایب‌رییس سندیکای صنعت برق ایران به سابقه استفاده از اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی اشاره کرد و گفت: در سیاست‌های زیست محیطی، اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی که با نام گواهی‌های سفید (White Certificates) نیز شناخته می‌شوند از جمله اسنادی هستند که مبتنی بر حق مصرف انرژی بوده و بر کاهش مقدار معینی از میزان مصرف انواع انرژی توسط مشترکان تاکید دارند. در واقع گواهی صرفه‌جویی انرژی، اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده حق مالکیت بر مقدار مشخصی از میزان انرژی صرفه‌جویی شده از یک حامل انرژی در یک دوره زمانی مشخص است.

جعفر جولا، افزود: در بیشتر بازارهای مالی توسعه یافته دنیا، این اوراق قابل معامله بوده و دارای بازار ثانویه هستند و به اشخاص حقیقی یا حقوقی تعلق می‌گیرد که پروژه‌هایی را برای کاهش مصرف انرژی اجرا می‌کنند تا براساس میزان انرژی صرفه‌جویی شده، معاملات خود را پس از طی فرآیندهای مربوطه در بورس انجام دهند.

او ادامه داد: در اروپا، چندین کشور طرح گواهی سفید را اجرا کرده‌اند و برخی دیگر به‌طور جدی در حال بررسی آن هستند. انگلستان در سال ۲۰۰۲، ایتالیا در سال ۲۰۰۵، فرانسه و دانمارک در سال ۲۰۰۶ میلادی صدور اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی را به‌طور گسترده آغاز کرده اند.