پشت پرده انتشار اوراق سلف نفتی
شرکت ملی نفت در دوره جدید رویکردی سازوکارهای بورس انرژی را در دستور کار قرار داده و کارگروهی تشکیل داده و به دنبال اوراقی برای جبران کاهش فروش نفت ایران در بازارهای خارجی است و از طرف دیگر نقدینگی را در بازار داخلی جذب کند و سرمایه‌گذاران خارجی را هم محک بزند و در صورتی که تمایل داشته باشند نفت قابل استخراج را به آنها پیش فروش کند و از این طریق دلار مورد نیاز کشور را هم تامین کند.بر اساس گزارش بازار؛ این مساله اگر اجرایی شود به دلیل اینکه بخشی از نقدینگی بورس را جذب می‌کند برای بازار سهام زیان آور است، اما به دلیل افزایش جریان نقدینگی برای نمادهای پالایشی و ... می‌تواند تاثیر مثبتی بر تولید و سودآوری این شرکت‌ها به وجود بیاورد، هرچند ریسک نوسانات رو به پایین برای قیمت نفت خریداران را تهدید می‌کند.
به گفته علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی « طرح فعلی برای انتشار گواهی سپرده حامل‌های انرژی با مدل اوراق سلف نفتی تفاوت دارد؛ گواهی سپرده کالایی منجر به تحویل فیزیکی خواهد شد و تسویه نقدی ندارد. همچنین در این طرح با توجه به فروش قطعی دارایی پایه، تعهداتی برای دولت در آینده ایجاد نمی‌شود و ابزار جبران کسری بودجه نیز به حساب نمی‌آید.» بنابراین اوراق سلف نفتی یعنی پیش‌فروش نفتی که در آینده استخراج خواهد شد و تنها فعالان حرفه‌ای می‌توانند با پیش‌بینی تحولات آینده بازار نفت و فرآورده‌های نفتی به خرید و فروش گواهی اقدام کنند حالا برخی از فعالان اقتصادی معتقدند که ایران به دنبال این هست که ذخایر محرز و موجود انرژی را با استفاده از اوراق سلف نفتی به عنوان اوراق بهادار عرضه کند که به نوعی پشتوانه پول ملی هم محسوب شود و از آنجایی که اوراق گواهی سپرده نفت خام می‌توانند به صورت ارزی هم منتشر شوند، می‌تواند به جذب ارز برای دولت و عرضه ارز توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در بازار سرمایه موثر باشد. به‌طور قطع دولت این سیاست را برای انتقال بخشی از نقدینگی‌های بازار به این سمت اجرایی می‌کند و از طرف دیگر منابعی که از طریق این اوراق جذب می‌کند می‌تواند به محل‌هایی که در بودجه منابع مالی پیش بینی کرده اما اعتبار کافی برای تخصیص ندارد تزریق کند
رابطه چالش جدید برجام و فروش نفت با اوراق
چند وقت اخیر بورس با نوسان و ریزش همراه شده و با توجه به چالش جدید برجام فروش نفت ایران با قیمت روز هم اجرایی نمی‌شود و بیشتر دلال‌های بین المللی از نفت ایران سود می‌برند، حال با توجه به اینکه نرخ رشد نقدینگی افزایش یافته و ورود سرمایه‌گذاری به خرید اوراق نفتی کمک می‌کند دولت با کمترین هزینه نقدینگی را جذب و نفت خود را هم با حذف هزینه‌های تحریمی بفروشد و به نوعی می‌توان برآورد کرد که این کاهش دستوری شاخص کل با هدف هدایت مردم برای خرید اوراق سلف نفتی است. یک اقتصاددان ضمن اشاره به اینکه بخشی از منابع مورد نیاز دولت‌ها همواره در تمام دنیا از طریق فروش اوراق تامین می‌شود، اظهار کرد: به‌طور قطع دولت این سیاست را برای انتقال بخشی از نقدینگی‌های بازار به این سمت اجرایی می‌کند و از طرف دیگر منابعی که از طریق این اوراق جذب می‌کند می‌تواند به محل‌هایی که در بودجه منابع مالی پیش بینی کرده اما اعتبار کافی برای تخصیص ندارد تزریق کند. هدف ایران در مقطع کنونی از انتشار اوراق نفتی قطعا اجرای پروژه‌های نفتی و ... نیست و بیشتر با هدف تامین مالی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های نفتی در معاملات داخلی استفاده کند و این مساله دستاوردی برای بازار سرمایه ندارد. آلبرت بغوزیان با بیان اینکه در دنیا از انتشار اوراق برای اجرای پروژه‌های عمرانی و صنعتی استفاده می‌کنند افزود: هدف ایران در مقطع کنونی از انتشار اوراق نفتی قطعا اجرای پروژه‌های نفتی و ... نیست و بیشتر با هدف تامین مالی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های نفتی در معاملات داخلی استفاده کند و این مساله دستاوردی برای بازار سرمایه ندارد. او با تاکید بر اینکه انتشار هر گونه اوراق در زمانی که بازار سهام روندی نزولی دارد می‌تواند وضعیت بازار را بدتر کند، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین چالش‌های کنونی بازار سهام نبود نقدینگی کافی در بازار است به همین دلیل ارواق نفتی می‌تواند نقدینگی بیشتری را از بازار سهام خارج کند و اثر آن به‌طور قطع برای کلیت بازار سهام مثبت نخواهد بود. دولت به دلیل محدودیت‌های که برای فروش نفت وجود دارد انتشار اوراق در لایحه بودجه را پیش بینی کرده است، به‌طور قطع انتشار اوراق رابطه مستقیمی با میزان صادرات نفت دارد و برای پوشش کسری بودجه منتشر می‌شود. یعنی هرچقدر صادرات بیشتر شود اوراق کمتری در بازار داخلی معامله می‌شود.
تاثیر انتشار اوراق در لایحه بودجه
امسال همچون سال‌های گذشته کسری بودجه داریم و بیشتر از 400 هزار میلیارد تومان است، از این رو نمی‌توان رد کرد که هدف دولت از فروش اوراق نفتی تامین هزینه‌های جاری نیست، هرچند هر یک از مسوولان مربوطه بارها تاکید کرده‌اند در اقدامات اقتصادی اخیر کمترین بار تورمی ایجاد می‌شود، اما عملکرد دولت در سال‌های اخیر و وعده‌هایی که داده نشان می‌دهد این ادعا هم می‌تواند در حد همان ادعا باقی بماند. یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با بازار با اشاره به اینکه دولت به دلیل محدودیت‌های که برای فروش نفت وجود دارد انتشار اوراق در لایحه بودجه را پیش بینی کرده است، گفت: به‌طور قطع انتشار اوراق رابطه مستقیمی با میزان صادرات نفت دارد و برای پوشش کسری بودجه منتشر می‌شود. یعنی هرچقدر صادرات بیشتر شود اوراق کمتری در بازار داخلی معامله می‌شود. ابوذر ندیمی بیان اینکه انتشار ارواق نفتی به معنای استفاده از سپرده‌های مردم است، افزود: این نوع تامین درآمدهای مشکلی برای اقتصاد ایجاد نمی‌کند و نقدینگی‌ها سرگردان بازار را جمع می‌کند. از طرف دیگر قیمت نفت در بازار جهانی روندی صعودی شده و می‌تواند نفت بیشتری بفروشد اما به‌طور قطع نفت مازاد هم باید به شکل اوراق عرضه کند و در صورتی مردم از این اوراق سود می‌برند که قیمت نفت بالاتر از زمان انتشار اوراق باشد
