سه شرکت دانشبنیان در راه عرضه در بورس
محمدامین قهرمانی، معاون ناشران و اعضای بورس تهران در پاسخ به این پرسش که چه تعداد شرکت دانشبنیان در بورس حاضرند و چه تعداد در مرحله ورود به بورس هستند، اظهار داشت: از سال‌های قبل تاکنون 31 شرکت دانشبنیان در حوزه‌های تولید دارو، فولاد و همچنین شرکت‌های داده‌محور PSP مانند خدمات تجارت الکترونیک پارسیان در بورس حضور دارند و در حال حاضر سه شرکت دانشبنیان در مراحل درج نماد و عرضه در بورس هستند که البته هنوز به بازار نیامده‌اند.
وی افزود: شرکت‌هایی که داده‌محور هستند، مانند دیجی‌کالا و اسنپ به عنوان شرکـت‌های دانشبنیان درخواست پذیرش در بورس داده‌اند و از حدود یک ماه قبل، یک پیوست به دستورالعمل پذیرش شرکتها اضافه شد که مختص شرکت‌های دانشبنیان و داده‌محور است. یکی از ویژگی‌های شرکت‌های دانشبنیان این است که عمده دارایی‌های آنها نامشهود است و دارایی مشهود مانند زمین و ساختمان ندارند، بلکه عمده دارایی شرکتها مبتنی بر داده‌محوری است که قابلیت پذیرش در بورس یا فرابورس را پیدا کرده‌اند.
قهرمانی اظهار داشت: بعد از پیوست دستورالعمل پذیرش جلساتی با شرکـت‌های دانشبنیان برگزار کردیم که آنها مقدماتی فراهم کنند و هفته قبل نیز در 20 تیرماه همایشی برای تسهیل در پذیرش شرکت‌های دانشبنیان در بورس برگزار شد تا شرکت‌های دانشبنیان با بازار سرمایه آشنا شوند و دست‌اندرکاران بازار هم بدانند که کار شرکت‌های دانشبنیان چگونه است، از جمله اینکه شرکتها باید آماده‌سازی شوند که بتوانند در بورس پذیرش بگیرند. وی در پاسخ به اینکه چند درصد از دارایی شرکـت‌ها باید نامشهود باشد، عنوان کرد: برای شرکت‌های دانشبنیان باید حداقل 30 درصد دارایی‌ها نامشهود باشد، یعنی دارایی‌ها براساس داده‌محور و مبتنی بر تعداد کاربران باشد و این شرکت‌های دانشبنیان می‌توانند سهام خود را
به صورت روش سلب حق تقدم در بورس عرضه اولیه کنند که این منابع به دست آمده مستقیماً داخل شرکتها می‌رود و صرف طرح‌های توسعه‌ای می‌شود. معاون ناشران و اعضای بورس تهران در مورد اینکه چه کسانی می‌توانند عرضه اولیه سهام شرکت‌های دانشبنیان را خریداری کنند، گفت: طبق پیوست دستورالعمل پذیرش، هیات پذیرش تصمیم می‌گیرد که سرمایه‌گذاران واجد شرایط در عرضه اولیه سهام مشارکت کنند یا اینکه علاوه بر شرکتها چه کسانی بتوانند سهام عرضه اولیه آنها را خریداری کنند. شرکت‌های دانشبنیان از سه ویژگی کاربرپایه بودن، داده‌محور بودن بر بستر اینترنت و داشتن دارایی نامشهود که حداقل 30 درصد باشد، باید دست کم دو شرط از سه شرط را داشته باشند و این شرکتها نوپا و در حوزه اقتصاد دیجیتال فعال هستند و عرضه اولیه آنها معمولاً به روش سلب حق تقدم انجام می‌شود که پولی که از عرضه اولیه به دست می‌آید نیز به داخل شرکت می‌رسد. وی ادامه داد: آخرین صورت‌های مالی و حسابرسی شرکتها بررسی می‌شود، باید نسبت دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش بنیان به کل دارایی‌ها بیشتر یا مساوی 50 درصد باشد که عرضه اولیه سهام این شرکتها به سرمایه‌گذاران واجد شرایط مانند صندوق سرمایه‌گذاری واگذار می‌شود و اگر نسبت دارایی‌های نامشهود به کل دارایی‌ها کمتر از 50 درصد باشد، سهام آنها به عموم مردم هم عرضه می‌شود که تشخیص این امر برعهده هیات پذیرش بورس است. معاون ناشران و اعضای بورس تهران در مورد اینکه فرآیند پذیرش شرکت‌های دانشبنیان نسبت به شرکت‌های دیگر چه تفاوتی دارد، عنوان کرد: فرآیند پذیرش زیاد تفاوت ندارد، تاکنون 31 شرکت دانشبنیان در بورس پذیرفته شده‌اند و اخیراً پیوست دستورالعمل پذیرش برای شرکـت‌های دانشبنیان، داده‌محور، کاربرمحور و دارای دارایی‌های نامشهود تأیید شده، اما دستور اصلی همان دستورالعمل پذیرش بورس مبنی بر داشتن صورت‌های مالی حسابرسی شده، سودآوری و جریان نقدینگی در شرکتها است.
قهرمانی در مورد اینکه جلسات هیات پذیرش هر چند وقت برگزار می‌شود، گفت: جلسات هیات پذیرش به صورت هفتگی و منظم برگزار می‌شود، مگر اینکه دستور کاری وجود نداشته باشد. در مورد شرکت‌های داده‌محور مانند دیجی‌کالا، اسنپ، تپسی، دیوار، کافه‌بازار که برپایه دارایی نامشهود هستند، باید طبق پیوست دستورالعمل پذیرش عمل شود.حدود هشت شرکت معمولی در صف پذیرش و عرضه اولیه در بورس هستند، حدود هشت شرکت نیز در صف درج نماد قرار دارند.
معاون ناشران و اعضای بورس تهران در پاسخ به اینکه آیا عرضه‌های اولیه در بورس مانند سال 99 خواهد بود یا اینکه تغییر کرده است، بیان داشت: عرضه اولیه سهام شرکتها به روش ثبت سفارش در بورس انجام می‌شود البته بستگی به ماهیت شرکت و هیات پذیرش و همچنین وضعیت بازار دارد. امروز در بورس تهران دو مورد عرضه اولیه به عموم مردم داشتیم که به روش ثبت سفارش یا بوک بیلدینگ صورت گرفت. در دستورالعمل پذیرش پنج روش برای عرضه اولیه وجود دارد. عرضه‌های اولیه‌ای که توسط سهامدار عمده انجام می‌شود پول آن به دست سهامدار می‌رسد که می‌تواند آن را وارد شرکت کند یا در مسیر دیگری مصرف کند، اما عرضه اولیه به روش سلب حق تقدم اینگونه است که حتماً پول به دست آمده وارد شرکت شده و صرف اجرای طرح‌های توسعه برای شرکت می‌شود.
