عقب‌نشینی دولت از بازگشت به قیمت‌های شهریور1400؟

کاهش قیمت تمام شده کالاهای مصرف مردم، یکی از اصلی‌ترین شعارهایی بود که تیم اقتصادی دولت سیزدهم بر مبنای آن کار خود را آغاز کرد. ابراهیم رییسی در صحبت‌های خود در زمان تبلیغات انتخاباتی اعلام کرد که امکان آن وجود دارد که نرخ تورم ابتدا نصف و سپس تک رقمی شود، وعده‌ای که با گذشت حدود یک سال از آغاز به کار دولت سیزدهم نه تنها اجرایی نشده که حتی نرخ‌های ثبت شده در خرداد و تیر ماه نشان می‌دهد که احتمالا روند صعودی تورم در ماه‌های پیش‌رو ادامه خواهد داشت. در چنین شرایطی مسوولان دولتی تنها وعده بهبود نسبی اوضاع در روزهای آینده را می‌دهند و این در حالی است که به نظر می‌رسد حتی اجرای وعده‌های گذشته نیز امکان پذیر نخواهد بود. در بخشی از قانون بودجه امسال آمده بود که با اجرای برخی سیاست‌های حمایتی، قیمت تمام شده کالاهای اساسی برای مردم به قیمت شهریور 1400 بازگردد، ایده‌ای که مدت‌ها بر روی آن تبلیغ شد و این امید را به وجود آورد که دولت قصد دارد در این فضا اقداماتی جدی داشته باشد اما حالا برخی رسانه‌های گزارش داده‌اند که احتمالا دولت از کل این ایده عقب‌نشینی خواهد کرد. لایحه اصلاح قانون بودجه ۱۴۰۱ که به‌ پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه، اداری و استخدامی و بانک مرکزی در جلسه هیات وزیران به تصویب رسیده است برای انجام تشریفات قانونی با امضای رییس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی ارسال شد. در مقدمه توجیهی این لایحه آمده است، به‌ منظور رفع اشکالات برخی احکام قانون بودجه ۱۴۰۱، در زمینه کنترل قیمت کالاها و افزایش عادلانه حقوق و دستمزد و برقراری معافیت مالیاتی نسبت به سود متعلق به حساب‌های بانکی و نظارت بر تسهیلات غیرجاری، لایحه زیر ارایه می‌شود. بر اساس لایحه جدید دولت، با حذف بند «ر» تبصره ۶ قانون بودجه، معافیت مالیاتی سود سپرده‌های اشخص حقوقی مجدداً برقرار خواهد شد. براساس اصلاحیه تبصره ۱۲ نیز شورای حقوق و دستمزد، مجدداً مجوز افزایش حقوقها را دریافت می‌کند. همچنین براساس اصلاحیه بند یک قسمت «س» تبصره یک قانون بودجه، عملا دولت از تامین اقلام اساسی که پیش از این مشمول ارز ترجیحی بودن و پیش‌بینی شده بود که با قیمت شهریور ۱۴۰۰ به دست مصرف‌کننده برسند، عقب‌نشینی کرده است. براساس لایحه اصلاحی دولت، عبارت به قیمت شهریور ۱۴۰۰ از متن قانون بودجه حذف خواهد شد و در صورت موافقت مجلس، دولت در این خصوص مسوولیتی نخواهد داشت. گفتنی است: با وجود صراحت حکم بودجه، در ۳ ماه اخیر به‌جای کالابرگ یارانه نقدی پرداخت شده است. یکی از اصلی‌ترین موارد اختلافی میان دو طرف در مجلس و دولت دقیقا به همین موضوع باز می‌گردد. با توجه به روند صعودی تورم در اقتصاد ایران، پیشبینی شده بود که برای جلوگیری از کاهش دوباره قدرت خرید مردم، یارانه نقدی تنها برای دو ماه پرداخت شود و پس از آن یارانه در قالب کالابرگ الکترونیک در اختیار مردم قرار گیرد، موضوعی که با گذشت بیش از دو ماه هنوز سرنوشتش معلوم نیست و دولت زمان دقیقی برای تغییر در اجرای این پروژه را اعلام نکرده است. این در حالی است که هنوز بحث با کسانی که به حذف نامشان از فهرست یارانه اعتراض داشتند نیز ادامه دارد.  معوقه یارانه‌ها مربوط به دو گروه است؛ کسانی که تا اردیبهشت امسال یارانه نقدی دریافت می‌کردند ولی با واریز مبالغ جدید، به عنوان دهک پردرآمد یارانه آنها قطع شد و در سامانه hemayat.mcls.gov.ir اعتراض خود را ثبت کرده و درخواست بازبینی دهک‌بندی را داشتند. گروه دیگر کسانی که تا پیش از این یارانه‌ای دریافت نکرده و از اردیبهشت ماه برای ثبت نام در سامانه my.gov.ir اقدام کردند. درنهایت درخواست‌های هر دو گروه بررسی و افرادی که بین دهک اول تا نهم قرار گرفتند، به لیست یارانه‌بگیران اضافه شدند. بر این اساس برای افراد معترض، همراه با یارانه تیرماه، اولین پرداخت انجام شد و حدود یک هفته بعد برای ثبت‌نام‌کنندگان نیز به تناسب دهکی که در آن قرار داشتند، یک پرداخت پرداخت صورت گرفت. قرار بود که یارانه اردیبهشت و خرداد (مبالغ جدید) نیز به عنوان معوقه برای آنها پرداخت شود که در اعلام اولیه اواخر تیرماه مطرح بود ولی تاکنون واریز نشده است. در رابطه با آخرین وضعیت پرداخت معوقات یارانه و زمان آنکه مورد سوال افراد مشمول قرار دارد، حسینی- سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها - گفته است که این تاخیر به معنی عدم پرداخت معوقات نیست و حتما اتفاق خواهد افتاد. وی با بیان اینکه بررسی وضعیت مشمولان در حال انجام است، توضیح داد: در مورد افرادی که نسبت به قطع یارانه خود اعتراض کرده بودند، قبلا یک مرحله یارانه ۳۰۰ هزار تومانی واریز و مسدود شده بود که این رقم متعلق به دهک چهار تا ۹ است، بنابراین باید برای کسانی که دهک اول تا سوم تشخیص داده شده‌اند، این مبلغ به تناسب پرداختی برای آنها که هر نفر ۴۰۰ هزار تومان است، تغییر کند. از این رو باید فرایند بررسی و انجام محاسبات طی شده و پرداخت‌های انجام شده در قالب دهک‌بندی صورت گرفته انجام شود. به گفته سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها، به محض تکمیل جریان بررسی و محاسبات، معوقه اردیبهشت و خرداد به حساب مشمولان واریز می‌شود. در رابطه با زمان نهایی شدن کالابرگ الکترونیک نیز همچنان این مجلس است که زمان‌هایی را تعیین می‌کند اما دولت هنوز این برنامه‌ها را تایید نکرده است. مهدی طغیانی کالا برگ الکترونیک را مصوب بودجه سالانه مجلس دانست و یادآوری کرد که دولت در اجرا، به دلیلِ اتفاقات اردیبهشت ماه و نیز اجرای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تفاوت‌هایی صورت داد چون اوضاع آنگونه که تصور می‌شد، پیش نرفت. سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه زیر ساخت کالا برگ الکترونیک در حال آماده‌سازی است، ادامه داد: بر اساس وعده داده شده، زیر ساخت کالا برگ الکترونیک در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود و کالای اساسی و ضروری با توجه به قول دولت، به صورت کالا برگ ارایه می‌شود. طغیانی با اشاره به اینکه مشمولین یارانه در قانون مشخص شده است، ادامه داد: همین دامنه‌ای که مشمول یارانه هدفمندی شدند، کالا برگ نیز دریافت می‌کنند. با این اظهارات باید دید که آیا در شهریور ماه امسال، یارانه نقدی به پایان عمر خود خواهد رسید یا دولت سیزدهم مانند تردیدهایی که در عمل به برنامه بازگشت به قیمت‌های سال گذشته داشته، در رابطه با ایجاد زیرساخت کالابرگ الکترونیک نیز به مشکل خواهد خورد.