مالیات و سرمایه‌گذاران

مهدی علیپور

یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که می‌تواند به محور حرکت رو به رشد و توسعه اقتصادی یک کشور کمک کند به نحوه نگاه کلان دولت و سایر سیاست‌گذاران به فعالیت‌های اقتصادی مرتبط است. در واقع حتی اگر سرمایه در گردش در یک جامعه بالا باشد و سرمایه‌گذاران بزرگی نیز آماده حضور در میدان اقتصاد باشند، اینکه سیاست‌گذار چه شرایطی را برای این سرمایه‌گذاران فراهم کند بیشترین اهمیت را دارد.

این سیاست‌های کلان ماست که مشخص می‌کند مردم پول‌های خود را به سمت دلالی و سفته‌بازی خواهند برد یا از آن در دل تولید استفاده می‌کنند. این ما هستیم که مشخص می‌کنیم در آینده اقتصاد ما به چه شکل تعریف می‌شود. متاسفانه در سال‌های گذشته و در تمامی دولت‌ها این نگاه در اقتصاد ایران ترمیم و اصلاح نشده است. وابستگی به پول نفت  دولت را درآمدهای مالیاتی بی‌نیاز کرده و هر بار هم که به سمت مالیات‌ستانی حرکت کرده جز کارمندان و حقوق‌بگیران ثابت و البته تولیدکنندگان شناسنامه‌دار، سایر بخش‌ها از زیر بار مالیات فرار کرده‌اند، این در حالی است که مسیر طی شده از سوی کشورهای توسعه‌یافته به ما چیز دیگری را ثابت می‌کند. نگاهی به کشورهای موفق دنیا نشان می‌دهد که بسیاری از آنها، مالیات‌ستانی از تولید را یا متوقف کرده‌اند یا آن را به حداقل رسانده‌اند و حتی برای آنکه اقتصاد مولدشان رشد کند، تسهیلاتی را برای سرمایه‌گذاران در نظر می‌گیرند. در مقابل برای افرادی که قصد دارند با سفته‌بازی در اقتصاد فعالیت کنند محدودیت‌هایی لحاظ می‌شود. ما در ایران این روند را برعکس کرده‌ایم و هرگز نیز گامی مثبت در جهت تغییر آن برنداشته‌ایم.

از سوی دیگر یک تولیدکننده باید مالیات خود، محل تولید خود و تمام مواد اولیه و جابه‌جایی‌ها را پرداخت کند، در حالی که همان فرد می‌تواند با خرید و فروش خودرو و خانه، سودی بیشتر در کوتاه‌ترین زمان ممکن به جیب بزند و عملا مالیات خاصی نیز نپردازد. به این ترتیب این نگاه کلان ماست که باید در این حوزه تغییر کند. اگر به سمتی رفتیم که مالیات‌ستانی و نظارت بر فعالیت‌های دلالی افزایش پیدا کرد و به جای آن این تولیدکنندگان بودند که از حمایت‌های مستقیم و غیر مستقیم دولت بهره‌مند شدند می‌توان انتظار داشت که در میان‌مدت و بلندمدت شرایط اقتصاد ایران تغییر کند اما در غیر این صورت احتمالا همچنان تولیدکنندگان در فشار سیاست‌های دولتی هستند و دولت نیز نمی‌تواند به درآمدهای مالیاتی خود دست پیدا کند و این سیکل معیوب ادامه خواهد داشت.