قطعی اینترنت و مهاجرت نخبگان

علی قنبری

روز گذشته برای فعالان اقتصادی، دانشجویان، دانش‌آموزان، اساتید و در کل مجموعه کاربران کشور روز عجیبی بود. بلافاصله پس از بروز مشکل، بسیاری از کاربران برای اجرای کارهای روزانه و عادی خود با مشکل مواجه شدند. یک دانشجوی این مملکت برای دانلود و ارسال یک فایل عادی با مصائب فراوانی روبه‌رو است و فریادش به آسمان بلند است. واقع آن است که اینترنت امروز به یک بخش لاینفک حیات انسان پسامدرن بدل شده است. این ارتباط به اندازه‌ای نزدیک و تنگاتنگ است که تصور انسان بدون این ابزارهای نوین ارتباطی ممکن نیست. در گذشته فردی که فاقد سواد خواندن و نوشتن بود، بی‌سواد خوانده می‌شد، اما امروز فردی که سواد رسانه‌ای و ارتباطی نداشته باشد، بی‌سواد شناخته می‌شود. با یک چنین اهمیت و پیشینه‌ای، هر کشوری در دنیای جدید تلاش می‌کند بر دامنه‌های وسیع‌تری از علوم ارتباطی مسلط شود و از آن بهره بگیرد. بسیاری از کشورهای همسایه ایران با سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی بر روی علوم ارتباطی نوین، تلاش می‌کنند خود را به عنوان کانون مناسبات ارتباطی و علوم و فنون ارتباطی در منطقه بدل کنند. امارات، عربستان، قطر و ترکیه از جمله این کشورها هستند که چشم‌اندازهای وسیعی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ایجاد کرده‌اند. این روند اما برای ایران متفاوت است. تحریم‌های اقتصادی دامنه‌دار یک دهه اخیر همراه با مشکلاتی که در اثر عدم سرمایه‌گذاری  روی زیرساخت‌ها شکل گرفته باعث شده ایران در زیرساخت‌های ارتباطی‌اش با مشکلات عدیده‌ای مواجه باشد.  این در حالی است که طی دهه‌های اخیر حجم انبوهی از مشاغل آنلاین و نوین در بستر فضای اینترنتی کشور شکل گرفته و میلیون‌ها ایرانی، معیشت خود را از این طریق تامین می‌کنند. با یک چنین حجم انبوهی از کسب و کارهای اینترنتی لازم است متولیان امر زیرساخت‌های مطلوبی برای اینترنت در کشور فراهم سازند. روز  گذشته اعلام شد که دلیل بروز مشکل اینترنت در کشور ناشی از مشکل زیرساخت‌ها و آتش‌سوزی در یکی از مناطق کلیدی تهران است. طبیعی است زمانی که ساختارهای ارتباطی و تجهیزاتی دچار فرسودگی شوند و سرمایه‌گذاری‌های لازم بر روی آنها انجام نشود، یک چنین حوادثی نیز رخ می‌دهد. بر اساس اعلام نت بلاکس روز گذشته 21درصد از ظرفیت اینترنتی کشور با اختلالات مواجه شده است. این حجم یعنی بیش از یک‌پنجم  اینترنت کل کشور. بدون تردید این اختلال صدها میلیون دلار و شاید میلیاردها دلار خسارت به کسب و کار مردم وارد کرده است. باید دید یک چنین اختلالاتی در سایر کشورها نیز در این حجم و اندازه رخ می‌دهد؟ همانطور که اشاره شد مسوولان کشور باید زمینه جذب سرمایه‌های خارجی برای توسعه زیرساخت‌ها در کشور را فراهم سازند. اما یک چنین نگاهی در کشور وجود ندارد. نه تنها این رویکرد وجود ندارد، بلکه برخی افراد و جریانات در کشورمان اساسا اینترنت را امری غیر ضروری و مازاد می‌دانند که باید مورد صیانت و محدودیت قرار بگیرد.

متاسفانه در غفلت برخی افراد و جریانات این رقبای منطقه‌ای ایران هستند که از حفره‌های موجود سوءاستفاده می‌کنند. بر اساس اخبار مستند، امارات برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای صورت داده است تا فعالان حوزه برنامه‌نویسی و صاحبان استارتاپ و مشاغل آنلاین ایران را جذب کند. دانشجو و فعال کسب و کار ایرانی هم وقتی می‌بیند در ایران مسوولان به دنبال طرح صیانت و محدودسازی فضای کسب و کار هستند، طبیعی است که به این فراخوان‌ها پاسخ مثبت بدهند. دردآور اینجاست که دیگر فرد یا اشخاص نیستند که جذب کشورهای خارجی می‌شوند، بلکه شرکت‌ها و تیم‌های حرفه‌ای و تخصصی ایرانی هستند که راهی سایر کشورها می‌شوند. این گزاره‌ها یادآور می‌شود که مسوولان هرچه سریع‌تر باید زمینه جذب سرمایه، حفاظت از سرمایه‌های تخصصی و حرفه‌ای کشور و افزایش پهنای باند در کشور را فراهم سازند تا نسل‌های جوان ایرانی بتوانند در خاک این کشور و در بستر این سرزمین به کسب و کار و رشد و نمو بپردازند. غفلت از این بایدها، زمینه را برای افزایش مهاجرت‌ها و خروج سرمایه‌ها از کشور فراهم می‌کند و کیست که نداند، مهم‌ترین سرمایه‌های این کشور دانشجویان، برنامه‌نویسان و استعدادهایی هستند که با هیچ گوهر و جواهری نمی‌توان آنها را معامله کرد.