چرا پول‌ها به سمت تولید و بازار نمی‌رود
حمیدرضا جیهانی
مهم‌ترین دلیل افت شاخص بورس عدم استقبال سرمایه‌گذاران است، زیرا آنان به دلیل ریسک‌هایی که وجود دارد، اشتیاق چندانی برای سرمایه‌گذاری از خود نشان نمی‌دهند. ورود سرمایه‌ها به بازارسرمایه تحت تاثیر ریسک‌هایی که در کشور وجود دارد از جمله بحث شایعه افزایش نرخ بهره، کاهش بازدهی‌ها، دستکاری دولت در قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌ها و به عبارتی سرکوب قیمت و کاهش حاشیه سود، کاهش یافته و سرمایه‌گذاران در این خصوص اشتیاق چندانی نشان ندهند. دولت سیزدهم در موضوعات مختلف زحمت‌های فراوانی کشیده، شکی وجود ندارد. نتیجه آن هم این است که ظرفیت‌هایی برفرض برای افزایش فروش نفت به وجود آمد تا از طریق آن شاهد ورود دلار به کشور باشیم و بحث‌های تورم انتظاری به مدیریت درآید.
این کار‌ها زحمت مجموعه بانک مرکزی و دیگر ارگان‌های نظام است، ولی وقتی به قول وزیر و وعده رییس‌جمهور توجه نمی‌شود، نه تنها حس مثبتی به بازار منتقل نمی‌کند، بلکه ذهنیت درستی هم به وجود نمی‌آورد.
تاثیرات جهانی در خصوص افت شاخص بورس را باید در نظر گرفت، به‌طور نمونه در نتیجه جنگ اوکراین نرخ کامودیتی‌ها۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش داشت که در چند هفته اخیر بعضی از کامودیتی‌ها با توجه به ورود فضای رکودی۲۰، ۳۰ حتی تا ۳۵ درصد کاهش نرخ پیدا کرد. باید توجه کرد که همراه شدن فضای اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی بسیار خوب است، ولی نباید فراموش کرد که در داخل کشور قیمت‌گذاری دستوری انجام می‌شود و این خود تاثیرات قابل توجهی دارد. برفرض روغن در دنیا بالای۱۰۰ درصد افزایش نرخ پیدا کرده، در ایران هم با قطع ارز ۴۲۰۰ تومانی و جایگزینی ارزنیمایی روغن در عمل افزایش نرخ داده شد.
شرکت‌ها عملکرد‌های خیلی خوبی در حوزه بازار سرمایه در گزارشات سه ماهه از خود نشان دادند وکارشناسان انتظار داشتند که برای بازار پیام خوبی به دنبال داشته باشد، ولی کارشناسان ارشد تحلیلگراز آنجا که بر دورنمای سه ماهه دوم و ورود به قیمت‌گذاری دستوری دولتی‌ها آگاهی دارند، نسبت به سهام اقبالی نشان ندادند.
نرخ بازدهی بازار سرمایه به نسبت ریسک‌های موجود تفاوت معناداری با بازدهی بازار بدون ریسک مانند بازار پولی و سپرده دارد. در کشور‌های دیگر نرخ سپرده همیشه۱.۵ و حداکثر ۲ درصد بوده و بسیاری از جا‌ها هم منفی است، در عوض بازار سرمایه آنها ۸.۴ درصد است. ولی در کشور ما بازدهی سال گذشته بورس منفی بود و نرخ سود سپرده حدود ۲۰ درصد بوده است. این درصد به درستی نشان از ریسک بالا دارد که برای سرمایه‌گذاری هیچ جذابیتی باقی نمی‌گذارد.
