دارویار؛ طرحی که از ابتدا لنگ می‌زند
گلی ماندگار|
همین دیروز بود که برخی رسانه‌ها خبر از اما و اگرهای استیضاح وزیر بهداشت دادند، خبری که هنوز معلوم نیست تا چه اندازه می‌تواند عملی باشد. هر چه هست عملکرد وزیر بهداشت در این مدت نه تنها برای مردم راضی‌کننده نبوده که حالا برخی از نمایندگان مجلس هم به این نتیجه رسیده‌اند که اقدامات وزیر بهداشت در راستای رفع مشکلات چندان موفق نبوده است. البته دلایلی که نمایندگان برای شاید استیضاح شدن وزیر بهداشت می‌آورند با آن چیزی که مردم به عنوان مشکل با آن دست و پنجه نرم می‌کنند بسیار متفاوت است.
این که تنها وزیر بهداشت به این دلیل که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی با مضمون افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی را اجرایی نکرده در مجلس مواخذه شده و استیضاح شود خیلی به نظر واقعی نمی‌رسد، چرا که این مساله شاید در قالب کمبود پزشک در مناطق دور افتاده یکی از دغدغه‌های مردم باشد اما قطعا دغدغه اصلی به شمار نمی‌رود چرا که وقتی امکانات بهداشتی و درمانی در مناطق محروم قرار نداشته باشد بودن پزشک به تنهایی نمی‌تواند مشکلات مردم را در حوزه درمان حل کند. از سوی دیگر هزینه‌های درمانی به میزانی افزایش پیدا کرده که بسیاری از مردم دیگر توان پرداخت آن را ندارند. از طرف دیگر بیمارستان‌های دولتی به دلیل نداشتن نیروی پرستاری به میزان استاندارد از ارایه خدمات با کیفیت به بیماران باز مانده‌اند. کمبود و نبود دارو مساله دیگری است که مردم این روزها با آن مواجه شده‌اند و البته وزیر بهداشت و سازمان غذا و دارو با افتخار از اجرایی شدن طرح «دارویار» برای رفع این معضل خبر دادند، اما بعد از گذشت یک ماه از این وعده نیز حالا همین طرح هم از ابتدای اجرایی شدن لنگ می‌زند. اینکه داروهای قرار گرفته در این طرح بسیار اندک هستند، از سوی دیگر تنها داروهای تولید داخل در طرح دارویار جا داده شده‌اند در حالی که بیشتر مشکلات مردم در مورد داروهای بیماران خاص بود که هم واردات آن با مشکل مواجه بود و هم اینکه افزایش بی‌رویه قیمت‌ها برای بسیاری از مردم سخت شده بود. از سوی دیگر مساله این بود که داروهای مشابه ایرانی که به‌طور مثال برای بیماران تالاسمی، هموفیلی و ... تجویز می‌شد، نه تنها کیفیت نمونه خارجی را نداشت که عوارض بدی را در بیماران به وجود می‌آورد.
طرح‌های ضربتی به جایی نمی‌رسند
دکتر پیروز کامرانی، داروساز در رابطه با مشکلات طرح دارویار به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه همیشه این مساله وجود داشته که طرح‌های ضربتی به خوبی عمل نمی‌کنند و نتیجه مطلوبی در بر نخواهند داشت. دارویار بدون اینکه مورد بررسی قرار بگیرد و روش‌های دسترسی بیماران به این طرح دقیق و درست باشد، تنها و تنها به صورت یک مسکن از سوی وزیر بهداشت اعلام شد. مگر می‌شود طرحی با این وسعت به این سرعت اجرایی شود در حالی که حتی کوچک‌ترین زیرساخت‌های لازم برای آن وجود نداشته باشد. اینکه تنها اعلام کنیم افراد می‌توانند با استفاده از این طرح دیگر گرانی دارو را تجربه نکنند، کار بزرگ انجام داده‌ایم؟
او در مورد تحت پوشش قرار گرفتن داروهای ایرانی می‌افزاید؟ زمانی که ما با افزایش قیمت دارو مواجه شدیم داروهای ایرانی هم این افزایش قیمت را تجربه کردند چرا که مواد اولیه ساخت این داروها هم وارداتی است و شرکت‌های داروسازی مجبورند با دلار غیر دولتی این مواد را وارد کنند، پس در نتیجه گران شدن داروهای داخلی هم طبیعی بود. اما مساله اینجاست که این طرح دست و پا شکسته است، کامل نیست، اصلا شرایط اجرایی شدن آن به این سرعت در کشور وجود ندارد. همین که اعلام کنیم طرح دارویار اجرایی شود نمی‌تواند کافی باشد، باید شرایط اجرایی شدن طرح از مدت‌ها قبل فراهم شده باشد.
تفاوت از زمین تا آسمان است
دکتر کامرانی در بخش دیگری از سخنان خود به گفته‌های مدیرعامل بیمه سلامت اشاره می‌کند و می‌گوید: به گفته مدیرعامل بیمه سلامت قرار بوده بیش از 360 دارو تحت پوشش دارویار قرار بگیرد اما در نهایت تنها 27 دارو شامل این طرح شده است، تفاوت از زمین تا آسمان است، این وضعیت نمی‌تواند اجرای موفقیت آمیز طرحی باشد که تنها یک هفته در مورد آن بحث شده و بعد هم خبر اجرایی شده آن منتشر شده است. سوال اینجاست زمان تصمیم‌گیری برای چنین طرحی چند نفر از تولید‌کننده دارو این طرح را مورد بررسی قرار داده‌اند. وزیر بهداشت با چند نفر از تولید‌کنندگان و وارد‌کنندگان دارو در این زمینه نشست تخصصی برگزار کرده است؟ اگر جلسه‌ای در کار بوده آنها موفقیت این طرح را چقدر تخمین زده‌اند؟
او می‌افزاید: دارویار هم مثل طرح پزشک خانواده محکوم به شکست است چرا که زیرساخت‌های مناسب برای اجرایی شدن آن فراهم نشده است. تا زمانی که نخواهیم باور کنیم طرح‌ها برای اجرایی شدن به شرایط مناسب احتیاج دارند و نمی‌تواند با شعار و هیجان هیچ طرحی را پیش برد ماجرا بر همین منوال ادامه پیدا خواهد کرد. مساله فقط شکست طرح دارویار نیست، مساله بیمارانی هستند که به این طرح دلخوش می‌کنند اما در نهایت می‌بینند که هیچ نسیبی از آن نبرده‌اند. مساله آن بیمارانی هستند که به دلیل افزایش قیمت داروها یا درمان را کنار گذاشته‌اند یا فاصله استفاده از داروها را طولانی‌تر کرده‌اند تا هزینه کمتری را متحمل شوند. حل این مشکلات به طرح‌های یک شبه و اجرایی شدن ناقص این طرح‌ها امکان پذیر نخواهد بود.
سیاست یک بام و دو هوا
اما همانطور که همیشه در همه زمینه‌ها این معضل سیاست یک بام و دو هوا وجود داشته است، در مورد طرح دارویار هم این مساله هست، اینکه برخی معتقدند این طرح به دلایل مختلف کامل و درست اجرایی نمی‌شود و البته کارشناسانه آن را بررسی می‌کنند و از سوی دیگر هستند مسوولانی که معتقدند طرح مورد نظر بدون هیچ گونه مشکلی در حال اجرایی شدن است و در این بین کسانی که از این وضعیت بیشترین آسیب را می‌بینند مردم هستند. همان‌هایی که برای خرید دارو از این داروخانه به آن داروخانه می‌روند، کسانی که یا با گرانی داروها دست و پنجه نرم می‌کنند یا با کمبود و نبود آنها. کسانی که از کیفیت نامطلوب خدمات درمای گلایه مندند اما هیچ کس به گلایه‌های آنها گوش نمی‌دهد. حالا اما در مقابل انتقاداتی که از سوی کارشناسان و مسوولان بیمه سلامت به طرح دارویار شده است، دبیر قرارگاه اصلاح سیاست‌های ارزی دارو معتقد است این طرح به بهترین شکل ممکن در حال اجرایی شدن است.
چرا طرح دارویار تنها برای داروهای تولید داخل اجرا شد؟
دبیر قرارگاه اصلاح سیاست‌های ارزی دارو با بیان اینکه طرح دارویار در حال حاضر تنها برای داروهای تولید داخل اجرا می‌شود، گفت: داروهای وارداتی، شیرخشک و تجهیزات پزشکی همچنان مشمول ارز دولتی می‌شوند. حیدر محمدی در پاسخ به این موضوع که شائبه‌هایی مبنی بر اینکه بیمه‌های پایه و از جمله تأمین اجتماعی هنوز نتوانسته‌اند به تعهدات خود در طرح دارویار عمل کنند، گفت: این موضوع صحت ندارد و بیمه‌ها در حال حاضر پول داروخانه‌ها را پرداخت می‌کنند. سازمان برنامه و بودجه نیز در حال حاضر 4 هزار میلیارد تومان پرداخت کرده است و در حال حاضر مشکلی در این رابطه وجود ندارد. او همچنین با بیان اینکه پرداختی بیمه‌ها به داروخانه‌ها در حال انجام است، گفت: بیمه تأمین اجتماعی مقداری به لحاظ زمانی عقب است که دلیل آن هم بدهی‌های قبلی آن به داروخانه‌ها است که ارتباطی به طرح دارویار ندارد.
محمدی یادآور شد: کل عدد برای طرح دارویار 73 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. با توجه به 4 هزار میلیارد تومانی که سازمان برنامه و بودجه در اختیار بیمه‌ها گذاشته است، بیمه سلامت از این طریق توانسته است تمامی مطالبات داروخانه‌ها را برای طرح دارویار تسویه کند و سازمان تأمین اجتماعی نیز در حال انجام این کار است. الان بیمه‌ها بودجه دارند و می‌توانند این کار انجام دهند. محمدی یادآور شد: طرح دارویار در حال حاضر برای داروهای تولید داخل اجرا شده است و هنوز برای داروهای خارجی و وارداتی، شیرخشک، تجهیزات پزشکی اجرا نشده است.
باید دستورات لازم صادر شود
او در مورد زمان اجرای آن نیز گفت: برای اجرای این طرح باید دستورات لازم صادر شود، اما به ما گفته‌اند فعلا اجرای این طرح را برای داروهای وارداتی، شیرخشک و تجهیزات پزشکی اجرا نکنیم و ارز دولتی همچنان به آنها اختصاص داده شود تا ستاد تنظیم بازار و هیات دولت نیز اجرای آن را برای این گروه مصوب کند.
محمدی یادآور شد: علاوه بر بیمه‌های پایه، بیمه‌های تکمیلی نیز می‌توانند پای کار بیایند، اما علی‌رغم درخواست هنوز پاسخی به طرح دارویار داده نشده است.
