طرح مجلس اقتدار بانک مرکزی را افزایش می‌دهد
۵،۲ میلیون حساب متعلق به صادرکنندگان چک برگشتی به مبلغ ۱۷ هزار میلیارد تومان تاکنون مسدود شده است
گروه بانک و بیمه |
سامانه جامعی که بانک مرکزی برای مسدود کردن کسری چک‌های برگشتی در کلیه حساب‌های بانکی صاحبان چک طراحی کرده، به‌طور رسمی راه‌اندازی شد.این سامانه به‌صورت آزمایشی از ۷ خرداد آغاز به‌کار کرده و آنطور که مسوولان بانک مرکزی می‌گویند اثرات عملیاتی شدن آن در این دوره کوتاه در بازگرداندن اعتبار به چک، بسیار مثبت بوده است. در آستانه آغاز هفته دولت، «سامانه محچک» یکی از مهم‌ترین سامانه‌های شبکه بانکی کشور با حضور رییس کل بانک مرکزی و مقامات مختلف رونمایی شد.این بانک در راستای اجرای بند «ب» ماده ۵ مکرر قانون صدور چک، برنامه‌ریزی‌های لازم را آغاز و پس از انجام اقدامات گسترده، زیرساخت‌های فنی مرتبط برای تغییر وضعیت عملیات مسدودسازی در سامانه تبادل احکام قضایی از آفلاین به آنلاین فراهم شد. مجموعه این زیرساخت‌ها به راه‌اندازی سامانه «محچک» با قابلیت به‌کارگیری استعلام، مسدودسازی و رفع مسدودی آنلاین حساب‌های بانکی منتهی و از هفتم خردادماه سال جاری به صورت آزمایشی عملیاتی شد.کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک در کنار افزایش ارزش مجموع چک‌های رفع سوءاثر شده تنها کمتر از ۳ ماه پس از اجرای آزمایشی سامانه محچک (مسدودی حساب‌های چک‌های برگشتی)، نشان‌دهنده اثر چشمگیر این اقدامات در کاهش هزینه‌های تبادلات اقتصادی و افزایش اعتبار چک در کشور است. به صورتی که متوسط زمان رفع سوءاثر ۸۰ درصد از مبالغ چک‌های برگشتی چک با کاهش ۶۳ درصدی از ۴۰ روز به ۱۵ روز کاهش یافته است.همچنین زمان متوسط رفع سوءاثر این چک‌ها با کاهش ۹۰ درصدی از ۳۷ روز به ۳ روز کاهش پیدا کرده است.گفتنی است تا قبل از راه‌اندازی این سامانه، مجموع مبلغ چک‌های برگشتی که توسط صادرکنندگان چک رفع سوءاثر می‌شدند حدود ۶۰ درصد بود. در حال حاضر این نسبت به ۸۵ درصد رسیده است.بنابر این گزارش، تعداد چک‌های پردازش شده به کل چک‌های برگشتی در سامانه محچک از ۲۲ درصد در ابتدای راه‌اندازی این سامانه به ۱۰۰ درصد چک‌ها پس از هفت هفته رسید. تاکنون در این سامانه ۱.۱ میلیون چک برگشتی پردازش شده است که ۵.۲ میلیون حساب متعلق به صادرکنندگان چک برگشتی به مبلغ ۱۷ هزار میلیارد تومان تاکنون مسدود شده است. در همین مدت ۳ و نیم میلیون حساب با مبلغ ۱۴ هزار میلیارد تومان نیز پس از طی کردن فرآیند رفع سوءاثر رفع مسدودی شده‌اند.سامانه محچک و اجرایی شدن قانون جدید صدور چک همچنین اثر قابل ملاحظه‌ای در کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک داشته است؛ در ابتدای سال ۹۸، افراد صادرکننده چک برگشتی به‌طور متوسط پس از حدود ۱۵۰ روز برای رفع سوءاثر چک اقدام می‌کردند اما این زمان در حال حاضر به کمتر از یک ماه کاهش یافته است.روش کار سامانه محچک بدین صورت است که پس از غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک، اطلاعات چک برگشتی توسط بانک یا موسسه اعتباری در سامانه یکپارچه بانک مرکزی (سماچک) ثبت و کد رهگیری دریافت می‌شود. پس از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت اطلاعات و در صورت عدم رفع سوءاثر چک، مراتب به سامانه محچک اعلام می‌شود. سامانه محچک موجودی تمام حساب‌های صادرکننده و امضاکنندگان چک را از شبکه بانکی استعلام کرده و بر اساس موجودی استعلام شده، عملیات مسدودسازی وجوه حساب‌ها به میزان کسری مبلغ چک بر اساس اولویت مشخص شده برای حساب‌ها انجام می‌دهد.
در صورت ثبت رفع سوءاثر چک برگشتی در سامانه سماچک نیز، فرآیند رفع مسدودی تمام وجوه مسدود شده توسط سامانه محچک آغاز می‌شودلازم به ذکر است پس از گذشت بیست و چهار ساعت از ثبت برگشت چک در سامانه بانک مرکزی علاوه بر مسدودسازی وجوه تمام حساب‌های صادرکننده چک نزد شبکه بانکی به میزان مبلغ کسری چک، امکان هرگونه افتتاح حساب و صدور کارت بانکی جدید، پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه ارزی یا ریالی و گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی برای صادرکنندگان چک برگشتی وجود ندارد.
صادرکنندگان و ذی‌نفعان چک برگشتی می‌توانند با مراجعه به سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir، در قسمت فوتر (پانوشت) وب‌سایت (https: //www.cbi.ir/InquiryMahCheque/۲۳۵۸۶.aspx)، از بخش «استعلام مبالغ مسدود شده حساب‌ها بابت چک برگشتی» از مبالغ مذکور آگاهی یابند.«علی صالح‌آبادی» در حاشیه مراسم رونمایی از رونمایی از سامانه محچک در خصوص انتشار اوراق ارزی اظهار کرد: اوراق ارزی در هیات عامل بانک مرکزی تصویب شده و منتظر هستیم که درخواست‌ها به بانک مرکزی ارایه شود.چند درخواست در حال بررسی است که مجوز می‌دهیم و امسال حتماً اوراق ارزی منتشر می‌شود. رییس کل بانک مرکزی از انتشار اوراق ارزی در سال جاری خبر داد و گفت: رمز ریال به‌صورت آزمایشی آخر شهریورماه اجرایی و عرضه می‌شود. وی افزود: نظر خود را در مورد طرح بانک مرکزی مجلس ارایه کردیم.رییس کل بانک مرکزی درباره بررسی طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران در مجلس، گفت: این طرحی است که نمایندگان تهیه کردند و ما هم به عنوان بانک مرکزی نظرات خود را ارایه کردیم.بخشی از نظرات بانک مرکزی در طرح بانکداری مجلس اعمال شده و نیازمند اصلاحاتی است. ما پیشنهادات خود را ارایه کردیم و چنانچه اعمال شود، اقتدار خوبی به بانک مرکزی می‌دهد.صالح‌آبادی درباره رمز ریال نیز بیان کرد: رمز ریال بانک مرکزی به‌صورت آزمایشی آخر شهریور اجرا می‌شود.
۱۴ هزار میلیارد تومان چک رفع مسدودی شد
معاون فناوری‌های نوین بانک‌مرکزی گفت: ۹۹ هزار میلیارد تومان مجموع مبلغ چک‌های پردازش شده در محچک است. همچنین مبلغ مسدود شده در محچک ۱۷ همت بود که از این میزان ۱۴ همت رفع مسدودی توسط محچک شد.مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک‌مرکزی در مراسم رونمایی از محچک از کاهش قابل توجه چک‌های برگشتی با اجرای قانون جدید چک خبر داد و گفت: تاکنون در سال جاری ۱.۸ میلیون چک برگشت خورده که ۱.۱ میلیون آن در محچک پردازش شده است. همچنین ۵.۲ میلیون حساب مسدود شده و ۳.۴ میلیون حساب نیز رفع مسدودی شد.
۹۹ هزار میلیارد تومان مجموع مبلغ چک‌های پردازش شده در محچک است. همچنین مبلغ مسدود شده در محچک ۱۷ همت بود که از این میزان ۱۴همت رفع مسدودی توسط محچک شد.در ابتدای کار ۲۰ درصد چک‌ها در سامانه محچک وارد شده بود اما در حال حاضر دوهفته است که ۱۰۰ درصد چک‌ها در محچک پردازش می‌شود.محرمیان در خصوص آمار چک‌های برگشتی نیز گفت: این آمار از ۷۷۰ هزار به ۵۰۰ هزار فقره رسیده است. ضمن اینکه مدت زمانی که طول می‌کشید فرد چک برگشتی را رفع سوء اثر کند به زیر یک ماه رسیده است.به گفته این مقام مسوول در بانک مرکزی: قبل از راه‌اندازی محچک حدودا ۶۰ درصد چک‌ها رفع سوء اثر می‌شد که در حال حاضر به ۸۵ درصد رسیده است.با راه‌اندازی محچک بیش از ۸۰ درصد مبالغ چک‌های برگشتی پس از ۳ روز رفع سوء اثر شدند در حالی که قبلا این مدت زمان، ۳۷ روز بود که زمان متوسط رفع سوء اثر برای ۸۰ درصد چک‌ها ۹۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
