خشکی سد اکباتان و تشنگی مردم همدان

گلی ماندگار|

 مساله‌ای که هیچ‌وقت مورد توجه مسوولان نبوده، مدیریت آب است، همین امر باعث شده تا شهرها یک به یک به بی‌آبی و خشکسالی دچار شوند، بعد از شهرکرد و ارومیه نوبت به همدان رسید، این شهر هم یک هفته است که آب ندارد، ابتدا آب را جیره‌بندی کردند و سپس به‌طور کامل قطع شد، البته اگر هم وصل بود آب پر از گل و لایی که از لوله‌ها بیرون می‌آمد نه قابل آشامیدن بود و نه می‌شد برای دیگر مصارف از آن استفاده کرد. حالا مردم همدان هر شیشه آب معدنی را 35 هزار تومان می‌خرند، اگر هم توان خرید نداشته باشند، هر طور شده خود را به چشمه‌های خارج از شهر می‌رسانند و آب مورد نیازشان را از آنجا تامین می‌کنند. تانکرهای آبی که به این شهرستان فرستاده می‌شوند جوابگوی نیاز مردم نیستند و غالبا دعوا و درگیری بر سر دریافت آب از این تانکرها بین مردم پیش می‌آید. سد اکباتان دیگر آبی ندارد، خشکسالی حالا دیگر بی‌پرده رخ نموده و وضعیت آب هر روز در کشور بحرانی‌تر می‌شود. تشنگی به مردم فشار می‌آورد، عدم مدیریت منابع آبی باعث شده تا بسیاری از شهرها با کمبود آب مواجه باشند، این معضل مربوط به دیروز و امروز نیست، اما وقتی معضلی گستردگی پیدا می‌کند بیشتر از قبل باید به آن توجه کرد، تا به حال بی‌آبی فقط مختص مردم سیستان و بلوچستان بود. در این استان بچه‌ها برای برداشتن آب از چشمه طعمه گاندوها می‌شدند. این وضعیت البته شامل حال شهرهای خوزستان هم می‌شد، آبی که در لوله کشی‌های شهری بود قابل آشامیدن نبود، این وضعیت هر روز بدتر و بدتر شد و حالا بی‌آبی به دیگر شهرها هم سرایت کرده، دیر یا زود به پایتخت هم می‌رسد، اما مساله اینجاست که آیا مسوولان می‌توانند کاری برای حل این بحران انجام دهند یا نه. 

    سوءاستفاده از شرایط بی‌آبی همدان

نکته غم‌انگیز اما سوءاستفاده برخی افراد از شرایط بی‌آبی در همدان است، سهیلا مهدوی، ساکن همدان در تماس تلفنی به «تعادل» می‌گوید: الان چند روزی است که برخی افراد با نیسان و ماشین‌های دیگر آب معدنی را از استان‌های اطراف به همدان می‌آورند و با قیمت گزاف به مردم می‌فروشند، این خیلی اسف‌بار است. به جای اینکه در این شرایط به فکر کمک به هم‌میهنان خود باشیم به فکر سود خود هستیم. یک خانواده 5 نفره در روز باید چقدر پول آب معدنی بدهد. این در شرایطی است که پخت نان هم در شهر با مشکل مواجه شده و همین افراد سودجو نان را هم به همدان می‌آورند و با قیمت چند برابر به مردم می‌فروشند، در این شرایط مردم مجبورند که بخرند اما این انصاف نیست.

او در پاسخ به این سوال که آیا آبرسانی با تانکر انجام نمی‌شود، می‌افزاید: متاسفانه تانکرهای آب تعدادشان به حدی نیست که پاسخگوی نیاز همه خانواده‌ها باشد، در بسیاری مواقع بر سر گرفتن آب درگیری به وجود می‌آید، مردم ناراحت و عاصی هستند و هر اتفاق کوچکی باعث می‌شود تا از کوره در بروند و دعوا به راه بیفتد، هوا گرم است، آب نیست، بچه‌ها بهانه‌جویی می‌کنند از گرما کلافه شده‌اند، خانواده‌ها طاقتشان طاق شده است. در حال حاضر آنهایی که ماشین شخصی دارند، برای آب آوردن به چشمه‌های اطراف شهر می‌روند و البته امیدواریم این چشمه‌ها خشک نشوند.  این خانم خانه‌دار در پاسخ به این سوال که آیا تمام ساعات روز قطعی آب دارند یا در ساعات کمی آب وصل می‌شود، می‌گوید: شاید در طول شبانه‌روز یکی، دو ساعت آب وصل شود اما آبی که از لوله‌ها بیرون می‌آید اصلا قابل استفاده نیست، گل‌آلود است. 

    مردم تشنه‌اند و مسوولان وعده می‌دهند

حسین روحی یکی دیگر از ساکنان همدان در واکنش به این حرف که وزیر نیرو قول داده در هفته‌های آتی مشکل بی‌آبی همدان حل می‌شود، به «تعادل» می‌گوید: مردم تشنه‌اند، وعده و وعید برای مردم آب نمی‌شود، باید کار عملی صورت بگیرد، مسوولان وقتی حرف از افزایش جمعیت و... می‌شود از مردم می‌خواهند که پای کار بیایند، اما به این فکر نمی‌کنند که با کدام امکانات قرار است مردم بچه‌دار شوند. من 3 فرزند دارم، 2، 4 و 8 ساله، خواهرم تازه دوقلو به دنیا آورده است. این بچه‌ها در گرما هلاک شده‌اند، مدام بهانه‌جویی می‌کنند، وقتی آب نیست، زندگی مختل می‌شود، نگهداری از دو فرزند 2 ماهه دوقلو کار ساده‌ای نیست، حالا فکر کنید که برای هر بار شستشو و تمیز کردن این بچه‌ها باید یک شیشه آب معدنی را به قیمت 35 هزار تومان بخری. بچه‌های من هم کوچک هستند و حالا که آب نداریم بیشتر از قبل بهانه می‌گیرند و مدام می‌گویند تشنه‌ایم.

او نیز به بازار سیاه آب و نان در همدان اشاره می‌کند و می‌افزاید: متاسفانه برخی هم از این شرایط سوءاستفاده می‌کنند، به جای اینکه به داد هموطنان خود برسند می‌خواهند برای خودشان غنیمت جمع کنند. بالا رفتن قیمت آب معدنی و نان‌های بسته‌ای خودش به معضل بزرگی برای مردم شهر تبدیل شده است. هیچ کس به وضعیت ما رسیدگی نمی‌کند، حالا که هفته دولت است و همه در حال افتتاح طرح‌های رنگارنگ هستند، کسی هم به فکر تامین آب شهرهایی باشد که مردمش ساعت‌های طولانی بدون آب سر می‌کنند. ما تا کی می‌توانیم برای تامین آب روزانه‌مان به چشمه‌های اطراف شهر برویم.

حسین می‌گوید: خانواده‌هایی که این روزها با مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم می‌کردند و برای تهیه یک وعده غذای گرم هم مشکل داشتند حالا نبود آب هم به مشکلات آنها افزوده است.

    حفر چاه برای تامین آب

در حالی که استان همدان امسال با کاهش 44 درصدی حجم بارندگی و روان آب‌ها مواجه شد و از آنجایی که 65 درصد ذخایر آب شرب شهر همدان را آب‌های سطحی تشکیل می‌دهند کاهش روان آب‌ها و به تبع آن کاهش حجم سد موجب افت منابع تامین آب شرب این شهر طبیعی است. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان با بیان این مطلب می‌گوید: برای رفع موقت مشکل آب آشامیدنی با استفاده از 3 حلقه چاه در بخش جنوبی آق حصار و چندحلقه چاه اجاره‌ای در شهرستان‌های بهار و همدان درصدد تامین آب برآمده‌ایم. چاه چهارم هم با خروجی 30 لیتر در ثانیه آماده بهره‌برداری است و سه حلقه چاه دیگر را با خروجی آب ۱۳۰ لیتر در ثانیه از بخش شمالی آق‌حصار وارد مدار شده است. هرچند برنامه قطعی آب در اختیار شهروندان قرار گرفته است، اما با وجود کاهش ارتفاع آب مخازن، نوبت‌بندی با برنامه‌ریزی دقیق امکان‌پذیر نیست. او به تشریح آخرین اقدام شرکت آب و فاضلاب پرداخته و می‌افزاید: 18 کیلومتر لوله‌گذاری برای بای‌پس خط انتقالی آب سد تالوار به همدان باقی مانده است.

    دو تا سه هفته دیگر همدان بی‌آب است

در حالی که نزدیک به 10 روز از قطعی آب در همدان می‌گذرد. وزیر نیرو برای بررسی مشکل آب رسانی در شهر به این استان سفر کرد و از بهره‌برداری مرحله نخست طرح آبرسانی بین‌حوضه‌ای به همدان ظرف دو تا سه هفته آینده خبر داد. علی اکبر محرابیان در بازدید از طرح آبرسانی از تالوار به همدان و همچنین بررسی روند مشکلات مرتبط با خشکسالی و تنش آبی استان، با اشاره به اینکه عملیات اجرایی این طرح از 17 سال پیش آغاز شده است، گفت: این طرح فراز و نشیب زیادی داشته است و با توجه به وضع تامین آب همدان و خشکسالی ممتد این استان، به ویژه سال آبی امسال، قرار شد این طرح جزو طرح‌های ویژه و اولویت‌دار دولت قرار گیرد وهر چه سریع‌تر برای تکمیل آن اقدام شود. اجرای این طرح با طول 140 کیلومتر و خط انتقال 1600، لوله‌ای به قطر یک متر و 60 سانتی‌متر، سه ایستگاه پمپاژ به ارتفاع حدود 600 متر دارد که آب در ارتفاع در کوهستان پمپ می‌شود و این آب به تصفیه خانه می‌رسد و به شهر همدان منتقل می‌شود.

    مردم چشم انتظار و معترض

اما در بین اخباری که هر لحظه در مورد زمان پایان یافتن قطعی آب در همدان تغییر می‌کند، مردم چشم انتظار و معترض برای این صدای خود را به گوش مسوولان برسانند، به خیابان‌ها آمدند و از مسوولان خواستند تا به خواسته آنها جامه عمل بپوشانند، این در حالی است که استاندار تهران از ارسال 100 دستگاه تانکر آب از تهران به همدان خبر می‌دهد، اما مساله اینجاست که مردم دیگر از این جیره‌بندی آب و ساعت‌ها ایستادن در صف آب خسته شده‌اند و می‌خواهند تا اقدامی عاجل برای رفع مشکلشان از سوی مسوولان صورت بگیرد.