تامین داروی بیماران؛ پایان حیات مخرب ناصر خسرو

9 درصد مالیات بر ارزش افزوده؛ چالش جدید داروسازان

گلی ماندگار|

 این روزها اگر برای خرید سرم و برخی داروها گذرتان به داروخانه افتاده باشد، حتما با دست خالی برگشته‌اید. دیگر داروهای داخلی هم سخت پیدا می‌شوند و این در حالی است که مسوولان سازمان غذا و دارو مدام در حال تکذیب خبر کمبود دارو هستند در حالی که واقعیت چیز دیگری را نشان می‌دهد. کافی است یک نفر به یک اسهال و استفراغ ساده مبتلا شود، نه از سرم در داروخانه‌ها خبری هست و نه از داروهایی که باید برای کنترل آن تزریق کند. در واقع مساله دیگر از داروهای بیماران خاص گذشته و به داروهایی رسیده که قبلا در هر داروخانه‌ای پیدا می‌شد و در دسترس مردم بود. در بسیاری از مواقع مسوولان سعی می‌کنند این مشکل را به گردن خود درمانی مردم بیندازند و البته به داروخانه‌ها هم اعلام شده که به هیچ عنوان سرم را بدون نسخه پزشک به کسی نفروشند اما مساله اینجاست که اصلا سرمی وجود ندارد که فروخته شود. این اتفاق یک بار دیگر هم در زمان پیک کرونا رخ داد و آن موقع مساله به غافلگیری مسوولان در زمینه کرونا و افزایش ناگهانی تعداد بیماران و عدم هماهنگی توزیع ربط داده شد اما حالا در شرایطی که پاندمی کرونا کنترل شده است و دیگر از ابتلای 4 رقمی روزانه و مرگ و میرهای 3 رقمی خبری نیست، چرا یک داروی ساده مانند سرم باید در داروخانه کمیاب شود.

   اولین اظهارات در مورد کمبود دارو

31 خرداد ماه بود که نایب‌رییس اول سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، از کمبود 300 تا 400 قلم دارو در تیرماه خبر داد. خبری که البته واکنش‌هایی را به دنبال داشت، اما چرا این مقام مسوول چنین اظهارنظری را مطرح کرد؟

از وقتی که خبر حذف ارز دارو مطرح شد، زمزمه‌هایی در مورد خارج شدن برخی شرکت‌های داروسازی از چرخه تولید بر سر زبان‌ها افتاد. چرا که دیگر واردات مواد اولیه با ارز آزاد برای آنها صرفه اقتصادی نداشت و البته قیمت‌ها هم جوری سر به فلک می‌کشید که مردم توان خرید داروهای تولید شده داخلی را هم نداشتند. هر چند که بعد از آن بارها و بارها حذف ارز دارو از سوی مقامات مختلف تکذیب شد اما آنچه که بر جا ماند، افزایش چند برابری قیمت‌های دارو چه داخلی و چه خارجی بود.  این در حالی بود که همان نایب‌رییس اول سندیکاهای صاحبان صنایع دارویی به این موضوع اذعان کرده و اعلام کرد که در حال حاضر برخی از شرکت‌های تولید دارو با نیمی از ظرفیت و توان خود مشغول به کار هستند. 

   سرگردانی بیماران و افزایش رنج بیماری 

پرهام سلوکی، داروساز در رابطه با کمبود دارو در داروخانه‌ها به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه این امر واقعیت دارد، ما الان حتی در تامین سرم مورد نیاز بیماران هم با مشکل مواجه هستیم، بسیاری از مسوولان به بیماران و به خصوص به بیماران خاص می‌گویند که از داروهای ساخت داخل استفاده کنند، اما مساله اینجاست که این داروها هم کمیاب شده‌اند، به این علت که شرکت‌های دارویی ما مشکلات زیادی برای تامین مواد اولیه و البته ترخیص آن مواجه هستند. به جای اینکه ما شرایط را برای تولید‌کنندگان دارو آسان کنیم روز به روز بیشتر سختگیری می‌کنیم و این مساله در نهایت به ضرر بیماران تمام می‌شود.

او می‌افزاید: رنج بیماری کم نیست، که حالا برای پیدا کردن دارو هم مردم باید از این داروخانه به آن داروخانه بروند، در نهایت هم خیلی از افراد برای اینکه جان عزیزانشان به خطر نیفتد برای پیدا کردن دارو راهی بازار سیاه ناصرخسرو می‌شوند، همین نوع عملکرد مسوولان باعث شده تا این بازار هیچ‌وقت جمع نشود و همچنان افراد سودجو با فروش داروهای تقلبی و تاریخ مصرف گذشته جان بیماران را به خطر بیندازند. این داروساز اظهار می‌دارد: اگر هر داروی مورد نیاز بیماران در داروخانه‌ها وجود داشته باشد، اگر وزارت بهداشت و درمان با درایت لیست بیماران خاص را تنظیم کرده و داروهای مورد نیاز آنها را به میزان لازم به داروخانه‌های مربوطه بدهد، اگر روند تولید دارو در کشور درست باشد، دیگر مردم نیازی به بازار سیاه ندارند و ناصر خسرو به خودی خود از بین خواهد رفت. اما تا وقتی بیمارانی هستند که برای تامین دارو به این بازار مراجعه می‌کنند چون داروی مورد نظرشان را در داروخانه‌ها پیدا نمی‌کنند، ناصر خسرو هم به حیات مخرب خود ادامه خواهد داد.

   ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده  در ترخیص مواد اولیه

از سوی دیگرعضو هیات‌مدیره انجمن داروسازان تهران برخی چالش‌های جامعه داروسازی و داروخانه‌های کشور را برشمرد و گفت: تامین ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده در ترخیص مواد اولیه، برای تولیدکنندگان دارو چالش جدیدی است که با توجه به بزرگ بودن نقدینگی مورد انتظار، لازم است تمهیدات لازم در این زمینه صورت گیرد. دکتر شهاب‌الدین جنیدی جعفری افزود: در بحث تولید دارو و صنایع داروسازی، در حال حاضر تامین ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده در ترخیص، برای تولید‌کنندگان چالش جدیدی است که با توجه به بزرگ بودن نقدینگی مورد انتظار، یا به دلیل محدودیت منابع مالی تولیدکنندگان امکان ترخیص کالا وجود ندارد یا این فرایند ترخیص را زمان‌بر می‌کند که می‌تواند به اختلال در فرایند ترخیص مواد اولیه منجر شود و در نهایت می‌تواند زنجیره تامین را با مشکل مواجه کند. او با اشاره به برخی چالش‌های پاسخ داده نشده در بحث داروخانه‌ها گفت: امید است با بازنگری در آیین‌نامه داروخانه‌ها تغییرات مثبتی را در جهت ارایه خدمت بهتر به بیماران و ذینفعان داشته باشیم. در بستر پلتفرم‌ها، توزیع دارو که کاملا در تضاد با قوانین بالادستی است، اتفاق افتاد و به نظر می‌رسد لازم است اصلاح شود.

   نگرانی داروخانه‌ها از طرح دارویار

جنیدی به اجرای طرح دارویاری و انتقال ارز ترجیحی دارو به بیمه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: این طرح تصمیمی بود که باید گرفته می‌شد و در این زمینه به نظر می‌رسد مخالفتی از طرف هیچ کدام از حوزه‌های داروسازی وجود ندارد. اما همکاران داروخانه‌دار برخی نگرانی‌هایی دارند که آن هم به دلیل این است که معمولا طرح‌هایی که توسط وزارت بهداشت در ادوار گذشته اتفاق ‌افتاده، در بسیاری از آنها تمام جوانب دیده می‌شود و فقط در مرحله داروخانه است که می‌بینیم داروخانه‌ها با چالش جدیدی مواجه می‌شوند. به عنوان مثال در بحث نظام ارجاع و پزشک خانواده، در طرح تحول سلامت و بحث اخیر نسخ الکترونیک که البته هنوز چندان به اتمام نرسیده، بسیاری از زحمات نسخ الکترونیک همچنان بر عهده داروخانه‌هاست و به جهت تبدیل نسخ دستی به نسخ الکترونیک داروخانه‌ها مجبورند منابعی را هزینه کنند. او در این باره افزود: تبدیل نسخ کاغذی به نسخه الکترونیک در داروخانه‌ها، علاوه بر آنکه زمان‌بر است، اصلا از وظایف ذاتی داروخانه نیست. از اواسط زمستان گذشته تا به الان همچنان این موضوع غیرمشخص است و به شکل یک روال عادی دارد پیش می‌رود و قرار نبود در تبدیل نسخ اطبا که کاغذی نوشته می‌شود به الکترونیک، داروخانه‌ها اقدامی کنند. جنیدی افزود: در مجموع در رابطه با طرح دارویار این نگرانی را داریم که با توجه به بزرگ شدن ریالی سبد دارویی، اگر تامین منابع لازم اتفاق نیفتد و به موقع منابع مالی از طرف مجموعه‌های مرتبط به سازمان‌های بیمه‌گر اتفاق نیفتد و بیمه‌ها به داروخانه‌ها پرداخت نکنند، طبیعتا این می‌تواند در روند ارایه خدمات دارویی و امکان خرید دارو برای داروخانه‌ها و ارایه به مردم اختلال ایجاد کند. بنابراین امیدواریم هم این میزان نقدینگی مورد تصور از الان مشخص شود و هم نحوه بازپرداخت معین باشد که همکاران داروساز ما بتوانند با آرامش خاطر رضایت بیماران را فراهم کنند و به ارایه خدمات دارویی خود در داروخانه مشغول شوند.

   طرح دارویار به کجا رسید

طرح‌های ضربتی همانقدر زود و پر هیاهو که وارد می‌شوند به همان میزان هم زود و بی‌سر و صدا از گردونه خارج می‌شوند، این طرح قرار بود از اول مرداد ماه اجرایی شود اما هنوز هیچ اتفاقی در این زمینه رخ نداده است، مشکل بزرگ اینجاست که وقتی دولت تعهدات خود به بیمه‌ها را پرداخت نمی‌کند، از آن سو بیمه‌ها هم تعهدات خود به داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها و پزشکان را پرداخت نمی‌کنند، که همین امر باعث می‌شود تا بسیاری از مراکز درمانی قرارداد خود را با بیمه‌ها تمدید نکنند، چطور می‌توان به اجرایی شدن طرح دارویار امیدوار بود. در حال حاضر بسیاری از داروهایی که به عنوان در دسترس‌ترین داروها به شمار می‌آمدند از پوشش بیمه خارج شده‌اند چه برسد به داروهایی که مردم همیشه برای تهیه آنها با مشکل مواجه بوده‌اند. حال اگر قرار باشد طرح دارویار هم به همان‌گونه‌ای که در مورد انجام تعهدات بیمه‌ها در برابر داروخانه‌ها و مراکز درمانی اجرا شده اجرایی شود قطعا هیچ کدام از این مراکز از آن استقبال نخواهند کرد. به هر حال هنوز هم تکلیف این طرح روشن نیست.