پرواز به سوی ویزیت‌های 100 دلاری
پزشک متخصص در ایران 4 دلار ویزیت می‌گیرد
گلی ماندگار|
هفته گذشته رییس سازمان نظام پزشکی کشور با اعلام این خبر که موج مهاجرت پزشکان از کشور باعث شده تا ما هر روز بیشتر از روز قبل با کمبود پزشک مواجه شویم و این احتمال وجود دارد که مجبور به وارد کردن پزشک از کشورهای هند و پاکستان و ... به کشور شویم، یک بار دیگر توجه‌ها را به سمت نابسامانی‌هایی موجود در نظام سلامت جلب کرد. البته وضعیت نظام سلامت مدت‌هاست که با نابسامانی همراه شده است، از زمانی که بیمارستان‌های دولتی برای ارایه خدمات به بیماران با مشکل مواجه شدند، از روزی که دولت‌ها بدهی خود به بیمه‌ها را پرداخت نکردند، از زمانی که بیمه‌ها نتوانستند به تعهدات خود در مورد مراکز درمانی عمل کنند، اوضاع سلامت نابسامان شد. اوضاع سلامت را مسوولانی نابسامان کردند که هیچ‌وقت به آن توجه ویژه نداشتند، نه سرانه‌های درمان واقعی شدند، نه تعرفه‌های درمانی. هر چه بود شعارهای بی‌عملی بود که حالا باعث شده تا اکثر بیمارستان‌های کشور علاوه بر کمبود پرستار با کمبود پزشک متخصص هم مواجه شوند. چه اتفاقی در نظام سلامت رخ داده که حالا پزشکان هم رفتن را به ماندن ترجیح داده‌اند و شرایط به گونه‌ای پیش رفته که قرار است 40 سال به عقب برگردیم و پزشک هندی و پاکستانی به کشور وارد کنیم. البته اگر آنها هم حاضر به کار کردن در شرایط کنونی باشند. در سال‌های ابتدایی جنگ اکثر پزشکان و متخصصان برای کمک به رزمندگان به خط مقدم جبهه‌ها می‌رفتند، آن زمان در اکثر شهرها در مرکز درمانی و درمانگاه‌ها پزشکان هندی مشغول طبابت بودند. اما حالا چه اتفاقی افتاده که باز قرار است پزشک هندی و پاکستانی به مراکز درمانی کشور بیایند. این‌بار دیگر جنگی در کار نیست، این‌بار شرایط ناگوار نظام سلامت باعث شده تا بیشتر پزشکان و متخصصان رفتن را به ماندن ترجیح دهند.
حالا شرایط در بسیاری از بیمارستان‌های دولتی بحرانی به نظر می‌رسد، حتی بیمارستان‌های خصوصی هم شرایط ایده آلی ندارند. اکثر پزشکان متخصص رفته‌اند، جالب است که با این شرایط حتی کسانی که دوره پزشکی عمومی را به پایان رسانده‌اند دیگر مشتاق گرفتن تخصص در کشور نیستند و ترجیح می‌دهند در این شرایط برای ادامه تحصیل به کشور دیگری بروند.
ویزیت 4 دلاری را با 40 یا 100 دلاری مقایسه کنید
ایرج خسرونیا، رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی درباره دلایل مهاجرت پزشکان به «تعادل» می‌گوید: واضح است، ما سال‌هاست که از مسوولان می‌خواهیم تعرفه‌های پزشکی را واقعی کنند، پزشکان هم مثل تمام مردم در این کشور زندگی می‌کنند، مالیات می‌پردازند، زندگی شان هزینه دارد، پزشکی که هم اجاره مطب می‌دهد، هم حقوق پرسنل باید پرداخت کند و هم مالیات می‌دهد، باید درآمد مناسبی داشته باشد. ما اگر ملاک را کشورهای همسایه هم بگیریم ویزیت پزشک متخصص در ایران 4 دلار است در حالی که در همین کشورهای همسایه این ویزیت به 40 تا 100 دلار می‌رسد. در این شرایط پزشک متخصص ترجیح می‌دهد در جایی طبابت کند که هزینه‌های زندگی‌اش تامین شود. مساله این است که نه دولت و نه وزارت بهداشت و درمان نمی‌خواهند این واقعیت را بپذیرند که نظام سلامت با مشکلات بسیاری مواجه است که باید هر چه سریعتر حل و فصل شود.
او در بخش دیگری از سخنانش می‌افزاید: متاسفانه همیشه برای مردم این طور جا انداخته‌اند که پزشکان توقع زیادی دارند، این در حالی است که ما در دوران کرونا شاهد بودیم که جامعه پزشکی چطور در خدمت مردم بود و چند نفر از اعضای خود را در راه درمان بیماران از دست داد. اما مساله اینجاست فردی که سال‌ها تحصیل کرده مدرک گرفته و حالا زمانی است که باید از تخصص خود بهره ببرد، توقع اینکه بخواهد در شرایط غیرعادلانه کار کند، منطقی نیست.
شرایط در شهرهای بزرگ هم بحرانی می‌شود
امید قدیانی، پزشک متخصص چشم، درباره دلایل مهاجرت پزشکان و تاثیری که بر نظام سلامت می‌گذارد به تعادل می‌گوید: ما سال‌هاست که در شهرهای کوچک و مناطق دور افتاده هم با بحران پزشک مواجه هستیم، اما حالا شرایط به گونه‌ای رقم خورده که در آینده نزدیک حتی در شهرهای بزرگ هم با این بحران دست به گریبان خواهیم شد. البته در حال حاضر در پایتخت هم این بحران دیده می‌شود و با کمبود پزشک متخصص مواجه شده‌ایم. متاسفانه نرخ بالای مهاجرت پزشکان به خارج از کشور باعث بروز چنین شرایطی شده است و این وظیفه وزارت بهداشت و درمان است که در این زمینه چاره‌ای بیندیشد.
او می‌افزاید: ما نمی‌توانیم به پزشکانی که مهاجرت می‌کنند ایراد وارد کنیم، آنها سال‌ها در کشور خود تلاش کردند، بسیاری از این پزشکان بارها و بارها نامه نوشتند، درخواست کردند که دولت‌ها سرانه بهداشت و درمان را واقعی کنند، نظام پزشکی سال‌هاست در این زمینه می‌جنگد اما هر بار بازنده میدان است. مساله اینجاست که نظام سلامت در اولویت قرار ندارد و وقتی چنین برخوردی از سوی دولتمردان صورت می‌گیرد، باید منتظر چنین نتیجه‌ای هم باشند. این پزشک متخصص در مورد اظهارنظر رییس سازمان نظام پزشکی در مورد آوردن پزشک از کشورهای همسایه اظهار می‌دارد: این وضعیت چندان هم دور از انتظار نیست، وقتی با کمبود پزشک متخصص مواجه شویم مجبوریم که چنین کاری را انجام دهیم، در هر حال هر نوع بی‌توجهی به نظام سلامت در درجه اول به مردم آسیب می‌رساند. ما وقتی بیمارستان هایمان از پزشک متخصص خالی شود، باعث اخلال در خدمات دهی به بیماران خواهد شد. همین الان هم بسیاری از بیمارانی که در بیمارستان‌های دولتی بستری هستند به دلیل نبود پزشک متخصص روزها و هفته‌ها در نوبت عمل جراحی می‌مانند و چه بسا در مدت انتظار جان خود را از دست می‌دهند.
تعرفه‌هایی که با کشورهای فقیر هم قابل مقایسه نیست
هوشنگ سعادتی، متخصص کودکان نیز درباره تعرفه‌های پزشکی و دلایل مهاجرت پزشکان به تعادل می‌گوید: تمامی مشکلات جامعه زنجیروار به هم متصل هستند، تا زمانی که شرایط اقتصادی و معیشتی مردم بد باشد، امکان اصلاح تعرفه‌های پزشکی هم وجود ندارد، در حال حاضر تعرفه‌های پزشکی ما حتی از فقیرترین کشورهای همسایه هم پایین‌تر است. دولت تا زمانی که وضعیت اقتصادی را درست نکند، نمی‌تواند وضعیت نظام سلامت و سرو سامان ببخشد. به همین خاطر پزشکان هم ترجیح می‌دهند در جایی کار کنند که هم درآمد داشته باشند و هم احترام.
او می‌افزاید: سال‌هاست که بحث زیر میزی گرفتن پزشکان در ایران مطرح می‌شود، اما هیچ کس نمی‌گوید چه شرایطی باعث بروز چنین رفتارهایی می‌شود. واقعی نبودن تعرفه‌های پزشکی یکی از اصلی‌ترین دلایل به وجود آمدن چنین فسادهایی در نظام سلامت است. سازمان نظام پزشکی هر بار سعی می‌کند تعرفه‌های واقعی را در مجلس مطرح و به تصویب برساند اما هر بار مورد بی‌توجهی واقع می‌شود و در نهایت مبلغی تصویب می‌شود که مد نظر دولتمردان است نه پزشکان.
سعادتی با اشاره به کاهش چشمگیر متقاضیان تحصیل در رشته‌های پزشکی نیز اظهار می‌دارد: بی‌توجهی دولت به خواسته‌های پزشکان و فراهم نکردن شرایط زندگی راحت و با آرامش منجر به همین بی‌علاقگی‌ها به تحصیل و کار کردن در این رشته می‌شود. ساده‌ترین موضوع که اکنون برای ما به یکی از اساسی‌ترین موضوع‌ها تبدیل شده، حق ویزیت است. پزشکان کشورهای همسایه میانگین از 10 تا 100 دلار حق ویزیت دریافت می‌کنند و این درحالی است که ما به عنوان یک پزشک متخصص داخلی 4 دلار دریافت می‌کنیم. همین مسائل در سال گذشته باعث مهاجرت 3 هزار پزشک به کشورهای همجوار و غربی شد. موضوع مهاجرت پزشکان تا امروز ادامه داشته و حالا وضعیت بحرانی شده است. این پزشک متخصص می‌گوید: باعث تاسف است که پزشکان به عنوان سرمایه‌های کشور که سال‌ها زحمت کشیدند تا با تخصص خود به درد مردم برسند، امروز با دیدن چنین بی‌مهری‌هایی از سمت دولت، از کشور فرار کنند تا بتوانند برای خود و خانواده‌شان آینده بهتری را بسازند. به همین راحتی کشور را با کمبود پزشک مواجه می‌کنند که دود آن نیز فقط به چشم مردم می‌رود.
رفتن به سوی تخصص‌های پولساز
دکتر سعادتی در بخش دیگری از سخنانش به موضوع تخصص‌های زیبایی اشاره کرده و می‌افزاید: متاسفانه در شرایط کنونی تنها رشته‌هایی که مورد توجه هستند، دانشجویان برای گرفتن تخصص به آن فکر می‌کنند، حوزه زیبایی است، همانطور که بسیاری از پزشکان گوش و حلق و بینی، طی سال‌های گذشته حتی بدون داشتن مجوز برای عمل‌های زیبایی اقدام به این کار کرده‌اند، بسیاری از دانشجویان هم ترجیح می‌دهند به جای اینکه در حوزه‌های دیگر تخصص بگیرند وارد این حوزه شوند تا بتوانند پولساز باشند. در واقع بی‌مهری‌هایی که از سوی دولتمردان به حوزه پزشکی صورت گرفته باعث بروز چنین نگاهی شده است. همین امر باعث می‌شود که ما در آینده‌ای نزدیک با کمبود جدی پزشکان متخصص در حوزه‌های بسیار مهم مثل قلب، مغز و اعصاب و ... مواجه شویم.
