پشت پرده ناهماهنگی دستگاه‌ها در سفر اربعین

گروه راه و شهرسازی|

گویی اجرای پروژه‌های فرابخشی در ایران سرانجام خوشی ندارند، چه آنکه خروجی این پروژه‌ها چیزی جز انحراف زیاد از اهداف تعیین شده نیست. این مساله در موارد متعدد و در دولت‌های متفاوت تجربه شده است. از این رو، می‌توان گفت، بر زمین ماندن پروژه‌های فرابخشی یا اساسا درست تعریف نمی‌شوند و نباید از سازمان یا وزارتخانه‌های غیرتخصصی در موارد خاص انتظار همکاری کامل داشت یا موانع و چالش‌های پیش روی اجرای این دسته از پروژه‌ها، قبل از آغاز طرح پیش بینی نمی‌شود و به اصطلاح باری بزرگ‌تر و سهمگین‌تر از آنچه باید روی دوش دستگاهی گذاشته می‌شود و به آن تکلیف می‌شود که اساسا استعداد و بضاعت حمل آن را ندارد. طی چند ساله اخیر، سرنوشت تکلیف دولت‌های دوازدهم و سیزدهم به دستگاه‌ها مبنی بر اختصاص زمین به ساخت مسکن دولتی را شاهد هستیم. به گفته مسوولان تاکنون فقط 4 درصد از زمین‌های اختصاص یافته به انبوه‌سازی دولتی متعلق به وزارتخانه‌ها و نهادها است. ناکامی طرح اختصاص 20 درصد از تسهیلات بانک‌ها به حوزه مسکن نیز طی یکی دو سال اخیر بر همگان هویدا شده است.به‌طوری که به غیر از بانک مسکن، کارنامه سایر بانک‌ها در این زمینه در حد بسیار اندکی است. اما تازه‌ترین رویداد فرابخشی که هنوز هم در جریان است، مساله سفر اربعین زائران عتبات عالیات از 15 تا 30 شهریور سال جاری است. فارغ از مشاهدات و گزارش‌های منفی میدانی از چگونگی برگزاری سفر اربعین، مسوولان دولتی به روشنی در لابه لای سخنان خود علل برخی ناکارآمدی‌ها و ناهماهنگی را بیان کرده و می‌کنند. در همین چهارچوب، نماینده تام الاختیار وزیر راه در ستاد اربعین گفته وزارت راه و شهرسازی از 14 هزار ناوگان اتوبوسی موجود، بیش از 8 هزار دستگاه اتوبوس را به جابه‌جایی زائران اختصاص داد اما در مجموع برای جابه‌جایی زائران 6 هزار دستگاه اتوبوس کم داریم و قرار شد برای جبران این کسری از ناوگان موجود در سایر دستگاه‌ها استفاده شود اما سایر دستگاه‌ها همکاری لازم را نداشتند.

حسین مذنب، نماینده تام‌الاختیار وزیر راه در ستاد اربعین در گفت‌وگو با ایلنا ادامه داد: در حالی که وزارت صمت برای تامین 1500 دستگاه اتوبوس تعهد داشت اما 11 دستگاه اتوبوس به سفرهای اربعین اختصاص داد. همچنین تعهد وزارت نفت اختصاص 1000 دستگاه اتوبوس، تعهد وزارت علوم 300 دستگاه، تعهد وزارت بهداشت 300 دستگاه، تعهد وزارت تعاون 200 دستگاه، تعهد وزارت جهاد 100 دستگاه اتوبوس و تعهد نیروهای مسلح و سپاه مجموعا 1000 دستگاه اتوبوس بود که به جز نیروهای مسلح و سپاه هیچ‌یک از دستگاه‌ها به تعهدات خود پایبند نبودند.

او با بیان اینکه راهپیمایی اربعین و شرکت زائران در این مراسم یک علمیات ملی و فرادولتی و فراتر از امکانات یک دستگاه است، گفت: درست است که این میزان تردد و جابه‌جایی از ماه‌های گذشته قابل پیش‌بینی بود اما وزارت راه و شهرسازی از حداکثر ظرفیت خود استفاده کرد و سایر دستگاه‌ها هم باید به کمک بیایند.

مذنب با اشاره به افزایش ظرفیت فروش بلیت هواپیما برای برگشت زائران افزود: تاکید وزیر راه و شهرسازی انجام سفر‌های اربعین به بهترین شکل ممکن بوده از این رو برای همکاری و هماهنگی‌های بیشتر مشوق‌هایی از جمله معافیت‌های ایرلاین‌ها از پرداخت عوارض خدمات فرودگاهی در نظر گرفته شد و تا حدی که امکان داشته باشد ظرفیت ناوگان هوایی را برای برگشت زائران افزایش می‌دهیم.

وی گفت: در حالی که برای ناوگان هوایی ظرفیت جابه‌جایی 60 هزار نفری را در نظر گرفته بودیم این ظرفیت را تا 100 هزار نفر افزایش دادیم. البته در بحث برقراری پروازها ایرلاین‌ها با مشکلاتی مانند پروازهای یکسر خالی هم مواجه هستند اما برای تسهیل برگشت زائران در تلاش هستیم تعداد پروازها را افزایش دهیم.

نماینده تام‌الاختیار و دبیر اجرایی ستاد اربعین وزارت راه و‌شهرسازی درباره نحوه فروش بلیت اربعین از سوی ایران ایر به عنوان شرکت دولتی و حامل پرچم اظهار کرد: آمارهای ایران ایر درباره فروش بلیت‌های اربعین مورد تایید وزارت راه و شهرسازی نیست و نحوه فروش این شرکت را در دست بررسی قرار داده‌ایم و مدیران این شرکت باید پاسخگو باشند.

   تخلف افزایش ۱۲۵ درصدی  قیمت بلیت‌ اتوبوس‌

در همین حال، داریوش باقرجوان، مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافری سازمان راهداری و حمل‌نقل جاده‌ای گفت: پس از اعلام وزیر راه مبنی‌بر افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت بلیت اتوبوس، افزایش قیمتی تصویب نشده و درصورت تخلف از این مبلغ، با متخلف برخورد می‌شود. باقرجوان در گفت‌وگو با ایسنا درباره اخبار منتشرشده مبنی‌بر افزایش ۱۲۵ درصدی قیمت بلیت‌ اتوبوس‌های اربعین، اظهار کرد: این موضوع صحت ندارد و همان مبلغی که ستاد مرکزی اربعین اعلام کرده بود باید از مسافران گرفته شود. ابتدا قرار بود افزایش ۷۵ درصدی صورت گیرد، اما پس از اعلام وزیر راه مبنی‌بر افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت‌ بلیت اتوبوس، دیگر افزایش قیمتی تصویب نشده و مبلغ بالاتر از آن غیرمجاز است و درصورت تخلف از این مبلغ، با متخلف برخورد می‌شود.

وی با بیان اینکه به‌دلیل یک‌سر خالی بودن اتوبوس‌ها چنین تصمیمی گرفته شده بود، گفت: سفرهای دوره رفت زائران به‌صورت یک‌طرفه انجام شده و در حال حاضر ناوگان مسافری برای بردن زائران از ایران به عراق متوقف شده است. از روز شنبه هفته جاری، زائران در حال بازگشت به کشور هستند و با توجه به اعلام ستاد مرکزی اربعین، ناوگان برگشت مجددا به‌صورت خالی گسیل می‌شوند تا بتوانیم زائرانی را که هر روز وارد کشور می‌شوند، به مقصدشان برسانیم. 

مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافری سازمان راهداری و حمل‌نقل جاده‌ای توضیح داد: زائرانی که وارد خاک جمهوری اسلامی ایران می‌شوند، اگر متقاضی حمل‌ونقل عمومی هستند، درخواست می‌دهند ‌و بر اساس میزان تقاضا به درخواست‌ها پاسخ داده می‌شود؛ بخشی از ظرفیت ناوگان به‌صورت آماده‌باش در مرزها حضور دارند که بتوانند سریع‌تر زائران را به شهرهایشان برسانند و مشکل کمبود وجود نداشته باشد.

باقرجوان درباره مواجهه زائران با قیمت‌های‌ نامتعارف بیان کرد: همکاران سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای هم در محل پایانه‌های‌ مسافری در سفرهای رفت و هم در برگشت در محل پایانه‌های مرزی، حضور دارند و مسافران می‌توانند نه تنها افزایش قیمت‌های نامتعارف، بلکه هر شکایت و انتقادی که در حوزه حمل‌ونقل وجود دارد را اعلام کنند. همچنین تلفن گویای ۱۴۱ برای ارتباط زائران با سازمان راهداری فراهم است. 

وی ادامه داد: این تلفن گویا پیشنهادات، انتقادات و شکایات را دریافت می‌کند و مشخصات سفر و زائر، ثبت می‌شود و کد رهگیری به زائر ارایه می‌شود، براساس این مشخصات، اطلاعات بررسی و رای صادر می‌شود؛ هر اجحاف و اضافه‌دریافتی که از زائران گرفته شده باشد، اولا شرکت حمل‌ونقل باید پول زائر را برگرداند و رضایت زائر را کسب کند و در کنار آن، برخورد و محدودیت‌های حمل‌ونقلی هم برای شرکت در نظر گرفته می‌شود.

   توان کشور محدود است

احمدرضا عامری، رییس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری گفت افزایش قیمت بلیت اتوبوس به‌دلیل یکسر خالی بودن آنها در مسیرهای عزاداری اربعین صورت گرفته بود و با تمام شدن بازه اربعین، به حالت عادی بازمی‌گردد. عامری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: افزایش قیمت بلیت اتوبوس برای زمانی است که یکسرخالی باشند، در حال حاضر هم اتوبوس‌هایی که برای مسیر رفت زائران به کشور عراق اعزام شده بودند، زائران را از این کشور به ایران بازمی‌گردانند و باز هم مسیر یکسر خالی را طی می‌کنند، از این رو همچنان این قیمت‌ها ادامه دارد، اما با تمام شدن بازه اربعین و برگشتن به حالت عادی و زمانی که اتوبوس‌ها مسیر دوطرفه داشته باشند، نرخ‌ها به سابق برمی‌گردد.

او درباره موضوع کمبود اتوبوس‌ها نیز توضیح داد: با توجه به استقبال زائران، اگرچه تمام توان و ظرفیت اتوبوسرانی برای مراسم اربعین بسیج شده بودند، اما توان حمل‌ونقل کشور، یک توان محدود است و به همین دلیل در این مدت با کمبود مواجه شده بودیم.

بر اساس این گزارش، برای اربعین امسال، پنج میلیون مسافر پیش‌بینی شده بود که با توجه به ظرفیت‌های هوایی و ریلی، مشخص شد که بخش اعظمی از این مسافران ازطریق جاده‌ها سفر خواهند کرد، از این رو سازمان راهداری نیز اعلام کرد، برای اربعین امسال، ۱.۵ میلیون ظرفیت برای حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شده، در عین حال درباره قیمت بلیت‌های اتوبوس، ابتدا اعلام شده بود با توجه به اینکه اتوبوس‌ها در مسیر رفت، زائران را به مرز می‌برند و برای سرویس‌دهی بدون مسافر برمی‌گردند و این اتفاق در مسیر برگشت هم تکرار می‌شود، ۷۵ درصد افزایش قیمت در این بازه صورت گرفته است.