در مذاکرات برای رسیدن به یک توافق خوب جدی هستیم

رییس‌جمهور با بیان اینکه نشان داده‌ایم در مذاکرات صادق هستیم، گفت: اگر آنچه جمهوری اسلامی بر آن تاکید دارد یعنی «رفع تحریم‌های ظالمانه»، «تضمین اعتمادآفرین و اطمینان‌بخش» و «حل و فصل مسائل پادمانی به صورت قطعی» محقق شود یک توافق خوب امکان‌پذیر است. سید ابراهیم رییسی در آستانه سفر به نیویورک به منظور شرکت در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی CBS امریکا داشت که متن این گفت‌وگو در زیر منتشر می‌شود.

   آقای رییس‌جمهور همانطور که می‌فرمایید صنعت هسته‌ای را برای اهداف صلح‌آمیز می‌خواهید اما شما اولا از این صنعت برای تولید برق استفاده می‌کنید و ثانیا برخی اسناد وجود دارد که فعالیت‌های غیرصلح‌آمیز داشته‌اید.

بسم‌الله الرحمن الرحیم. در مورد مذاکرات هسته‌ای آنچه به پیشینه این مساله برمی‌گردد آن است که امریکایی‌ها از برجام خارج شدند و اروپایی‌ها به تعهدات خود نسبت به ملت ایران عمل نکردند. اما جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود پایبند بود و طبق نظر آژانس نه یک بار بلکه بارها اعلام کرده که ایران به تعهدات خود در برجام عمل کرده است.

نقض این تعهد اول از ناحیه امریکایی‌ها اتفاق افتاد بعد هم عدم انجام تعهدات از ناحیه اروپایی‌ها اتفاق افتاد. مذاکرات برای رفع تحریم‌ها بود چون این تحریم‌ها علیه ملت ایران ظالمانه است، این ظلمی است به ملت ایران.

وقتی که ایران به تعهدات خود عمل کرده است چرا تحریم شود؟ ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم کسی نمی‌تواند برای حق برخورداری جمهوری اسلامی ایران از داشتن دانش و صنعت هسته‌ای محدودیت یا ممنوعیت ایجاد کند. بارها هم جمهوری اسلامی اعلام کرده که در دکترین دفاعی خود سلاح هسته‌ای وجود ندارد و آنچه مورد تاکید جمهوری اسلامی بوده و هست، بهره بردن از دانش هسته‌ای است که هم‌اکنون این دانش در ایران بومی شده است.

بارها به این نوع ادعاهای بی‌اساس پاسخ داده شده است. دوربین‌های آژانس در مراکز هسته‌ای فعال بوده و گفته شده که آنچه تاکنون در جمهوری اسلامی اتفاق افتاده در راستای استفاده صلح‌آمیز است. بارها اعلام کرده‌ایم با توجه به توانمندی در این حوزه، بهره‌مندی از صنعت هسته‌ای فقط در جهت مصارف صلح آمیز است. چرا نسبت به استفاده صلح آمیز از صنعت هسته‌ای محدودیت ایجاد می‌کنند.

امروز در حوزه‌های درمانی، کشاورزی، نفت، گاز و بسیاری از حوزه‌ها از صنعت هسته‌ای استفاده می‌شود و این استفاده صلح‌آمیز حق ملت ایران است. چرا ایران از این حق محروم شود؟ به‌رغم همه این ادعاهایی که بعضا آژانس یا کشورهای اروپایی می‌کنند، آژانس در ۱۵ گزارش خود اعلام کرده که ایران هیچ‌گونه - صریح می‌گویم - در استفاده صلح‌آمیز از صنعت هسته‌ای پای خود را فراتر نگذاشته و تخلفی ندارد. آژانس تاکنون ۱۵ بار بیانیه داده است.

   آیا می‌خواهید به توافق (برجام) بازگردید؟ چرا که می‌دانید برخی مقامات امریکایی بر این باورند که شما قصد بازگشت به توافق برجام را ندارید.

ما بارها اعلام کردیم که در مذاکرات برای رسیدن به یک توافق خوب و عادلانه و پیگیری رفع تحریم‌ها جدی هستیم. این ادعا (عدم تمایل ایران به بازگشت به برجام) هم از همان ادعاهای بی‌اساسی است که مطرح می‌کنند. الان مشکل توافق کجاست؟ چه کسی و چه جایگاهی برای توافق مشکل ایجاد کرده است؟ امریکایی‌ها تصمیم نمی‌گیرند. مساله خیلی روشن است؛ ما اعلام کردیم که یکی از نکاتی که ضرورت دارد،کار‌شکنی امریکایی‌ها ممکن است برای آنها آسان باشد که خیلی راحت بخواهند پیمان خودشان را نقض کنند و بیایند و راحت بگویند که ما گویا پیمانی را نبستیم. اما به راستی پیمان و میثاق بستن راهکارش همین است؟

اگر در دنیا بین کشورها میثاقی بسته شود و سپس یک طرف بیاید به‌صورت یک‌طرفه بگوید که من از پیمان خارج شدم اصلا جایی برای پیمان بستن در دنیا می‌ماند؟ امریکا می‌خواهد در برابر این نقض پیمان چه جوابی بدهد؟ به مردم خودش چه جوابی می‌خواهد دهد؟ به مردم دنیا چه جوابی می‌خواهد بدهد؟ می‌خواهد بگوید که من یک پیمانی را بستم و بعد هم به راحتی از این پیمان خارج شدم؟ این کارِ امریکایی‌ها مورد سرزنش همه دنیا قرار گرفت.

   بر اساس گفته‌های‌تان سوال می‌کنم. آیا شما بر این باور هستید که در آینده نمی‌توانید به امریکایی‌ها اعتماد کنید؟ و به خاطر همین موضوع این سوال را کردم که آیا قصد بازگشت به توافق برجام را دارید؟ چرا که به نظر می‌رسد به ما اعتماد ندارید. همانطور که می‌دانید پرزیدنت بایدن این اختیار را ندارد که چیزی را به رییس‌جمهور آتی امریکا تحمیل کند.

ما به دلیل رفتاری که از امریکایی‌ها تاکنون دیده‌ایم نمی‌توانیم به آنها اعتماد کنیم و لذا اگر تضمین وجود نداشته باشد به امریکایی‌ها اعتمادی نیست کمااینکه بارها پیمان‌ها را نقض کرده‌اند.

   به نظر می‌رسد که شاید اصلا توافقی شکل نگیرد.

اگر ما بتوانیم از این توافق منافع اقتصادی‌مان را تامین کنیم و آنچه جمهوری اسلامی بر آن تاکید دارد یعنی «رفع تحریم‌های ظالمانه»، «تضمین اعتمادآفرین و اطمینان‌بخش» و «حل و فصل مسائل پادمانی به صورت قطعی» محقق شود یک توافق خوب کاملا امکان‌پذیر است. ما نشان دادیم هم در مذاکرات صادق هستیم و هم به دنبال یک توافق خوب با رفع تحریم‌ها هستیم.

   اگر توافقی شکل بگیرد آیا حاضرید که چهار امریکایی را که در ایران زندانی هستند را آزاد کنید؟ آیا این می‌تواند بخشی از موضوعات توافق باشد؟ ما دیروز در پایتخت (تهران) و در بازار بودیم، مردم رفتار بسیار دوستانه‌ای نسبت به امریکایی‌ها داشتند و مهمان‌نواز و مهربان هستند و داشتم فکر می‌کردم که آیا هنوز به امریکا به عنوان شیطان بزرگ نگاه می‌کنند یا خیر؟

اصولا ما با حبس و زندانی کردن هیچ‌کس موافق نیستیم. اما اگر فردی جرمی مرتکب شده باشد طبیعتا باید دستگاه قضایی به این جرم رسیدگی کند. افرادی که در زندان هستند با حکم قاضی در زندان بسر می‌برند. این افراد دارای تابعیت ایرانی هستند. ما تابعیت مضاعف را در قانون اساسی خود به رسمیت نمی‌شناسیم. یعنی اگر کسی تابعیت ایرانی داشت مرتکب جرمی شد یا تابعیت امریکایی داشت و در ایران مرتکب جرمی شد طبیعتا قابل پیگیری است.

دستگاه قضایی بنا بر ادله به پرونده رسیدگی می‌کند. بارها اعلام کرده‌ایم که دستگاه قضایی در ایران مستقل است و به اتهامات رسیدگی می‌کند. پیوند زدن مساله زندانیان به برجام یا توافق کارِ درستی نیست. این موضوع خودش یک مساله مستقلی است امریکایی‌ها در این موضوع دارند کار سیاسی می‌کنند.

ایرانی‌های بیگناهی در زندان‌های امریکا هستند که تنها جرم آنها دور زدن تحریم‌ها بوده است. آنها گناهی نکردند که در زندانهای امریکا بمانند، بلکه باید کنار خانواده‌های خود بازگردند.

بارها به امریکایی‌ها اعلام شده که این موضوعات می‌تواند با دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران مورد گفت‌وگو قرار بگیرد اما امریکایی‌ها باز هم با این موضوع سیاسی برخورد می‌کنند و آزادی زندانیان را به برجام پیوند می‌زنند، درحالی که این موضوع می‌تواند به عنوان یک مساله مستقل انسان‌دوستانه بین دو کشور حل شود. چه زندانیان بیگناهی تنها به‌دلیل تلاش برای دور زدن تحریم‌ها که در زندان‌های امریکا به‌سر می‌برند. اگر امریکایی‌هایی در ایران مرتکب جرمی شده باشند قابل بررسی است اما این مساله را به برجام پیوند می‌زنند. در هر صورت بنده مایل نیستم کسی در زندان بماند و این موضوعات قابل بررسی و گفت‌وگو است. 

    به نظر می‌رسد که هیچ فضا یا امکانی برای برگزاری مذاکرات مستقیم یا رفع تنش‌ها بین ایران و امریکا وجود ندارد. آیا با وجود این حجم از نفرت امکان برگزاری مذاکرات مستقیم و ارتباط مستقیم میان امریکا و ایران وجود دارد؟

آنچه که از امریکایی‌ها در ذهن مردم ایران در این سال‌ها وجود دارد شامل مسائلی چون ساقط کردن هواپیمای مسافربری، تحریک صدام به جنگ با ایران و حمایت از گروه‌های تروریستی و منافقین است. منافقینی که ۱۷ هزار نفر از مردم ایران را در کوچه و بازار به شهادت رساندند و رییس‌جمهور و نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران را شهید کردند امروز تحت حمایت امریکایی‌ها هستند اینها در ذهن مردم ایران است. چگونه مردم ایران می‌توانند نسبت به اقداماتی که امریکا انجام داده بی‌تفاوت باشند. همچنان در ذهن ملت ایران سوالات جدی وجود دارد. چرا اینقدر ظلم به مردم ایران انجام دادند؟ مگر مردم ایران چکار می‌خواستند انجام دهند؟ مگر مردم ایران به جز استقلال، آزادی و توجه به آرمان‌های خود حرف دیگری دارند؟ چرا اینقدر به ملت ایران ظلم می‌شود؟ مردم می‌گویند چرا حق مردم فلسطین اینقدر واضح ۷۰ سال ضایع می‌شود؟ این سوالات برای ملت ایران هست. باید امریکایی به این سوالات پاسخ بدهند.

    تحریم‌ها واقعا از نظر اقتصادی به کشور شما آسیب می‌رساند.

ما تجربه مذاکرات با امریکایی‌ها را در موضوعاتی چون «دفع ظلم صدامیان» و «رفع تحریم‌های هسته‌ای» داریم اما تاکنون از مذاکره با امریکاها هیچ نفعی نصیب ملت ایران نشده است. یعنی امریکایی‌ها در مذاکرات و انجام تعهدات خود نسبت به ملت ایران پایبندی نشان ندادند و این سوال وجود دارد که چرا امریکایی‌ها نسبت به تعهدات خود پایبند نیستند؟