تورم منفی حمل و نقل برای ثروتمندان
در جدیدترین گزارش مرکز آمار ضرایب اهمیت در محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای مشخص شده است، شاخصی که نشان می‌دهد هر کالایی چند درصد از سبد هزینه‌ای دهک‌های مختلف را تشکیل می‌دهد و بررسی آن مجددا لزوم تغییر در سیاست‌های حمایتی دولت را آشکار می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین؛ بر این اساس، گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» ۴۳.۳۰درصد از سبد هزینه‌ای دهک اول و ۱۷.۲۲درصد از سبد هزینه‌ای دهک دهم را تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر، سهم دهک اول از تورم ماهانه گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» در شهریور ماه، ۱.۱۹درصد و سهم دهک دهم ۰.۵۶درصد بوده است. به عبارتی دیگر، از آن جایی که گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بخش عمده سبد هزینه‌ای دهک‌های پایین‌تر جامعه را تشکیل می‌دهد، فقرا فشار افزایش قیمت کالاهای این گروه را بیش از ثروتمندان احساس می‌کنند.
از کالاهای زیر مجموعه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، نان و غلات با ۱۳.۰۳درصد و گوشت قرمز و سفید و فرآورده‌های آنها با ۷.۲۰درصد بیشترین سهم را در سبد هزینه‌ای دهک اول دارند. برای دهک دهم نیز گوشت قرمز و سفید و فرآورده‌های آنها با ۴.۲۶درصد و نان و غلات با ۳.۸۷درصد بیشترین سهم را در سبد هزینه‌ای این دهک دارند. سهم دهک اول و دهک دهم از تورم ماهانه نان و غلات در شهریور ماه ۱۴۰۱ به ترتیب ۰.۱۱درصد و ۰.۰۳درصد و از تورم ماهانه گوشت قرمز و سفید و فرآورده‌های آنها به ترتیب ۰.۷۵درصد و ۰.۲۴درصد بوده است.
از سوی دیگر، «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» ۵۶.۷۰درصد از سبد هزینه‌ای دهک اول و ۸۲.۷۸درصد از سبد هزینه‌ای دهک دهم را تشکیل می‌دهد؛ به عبارتی دیگر دهک‌های بالاتر جامعه در مقایسه با دهک‌های پایین‌تر سهم بیشتری از هزینه‌های خود را صرف کالاها و خدمات این زیرمجموعه می‌کنند.
در گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها بیشترین سهم را در دهک‌های هزینه‌ای دارند و این سهم برای دهک اول ۳۸.۰۶درصد و برای دهک دهم ۳۳.۶۲درصد است.
همچنین حمل و نقل با ۱۵.۰۷درصد بخش قابل توجهی از سبد هزینه‌ای دهک دهم را تشکیل می‌دهد. این درحالی است که این میزان برای دهک اول تنها ۴.۳۵درصد است. از سوی دیگر، سهم دهک اول از تورم ماهانه حمل و نقل در شهریور ماه ۱۴۰۱، ۰.۰۳درصد و سهم دهک دهم از آن منفی ۰.۰۹درصد بوده است. از آن جایی که بخش عمده‌ای از حمل و نقل با خودروهای شخصی و به تبع آن با استفاده از بنزین به عنوان سوخت انجام می‌شود، این آمار بار دیگر بی‌عدالتی در تخصیص یارانه بنزین و عدم استفاده دهک‌های پایین‌تر جامعه از این یارانه عظیم تخصیص یافته به بنزین را مشخص می‌کند.
سهم ثروتمندان از سایر کالاها و خدمات زیر مجموعه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» هم بالاتر است. سهم بهداشت و درمان و آموزش از سبد هزینه‌ای دهک دهم به ترتیب ۹.۸۳درصد و ۲.۵۶درصد است. این درحالی است که سهم این دو از سبد هزینه‌ای دهک اول به ترتیب ۴.۶۷درصد و ۰.۲۵درصد است که این هم با توجه به اینکه کل سبد فقرا هم از ثروتمندان کوچک‌تر است، نشانگر بهره‌مندی پایین‌تر فقرا از خدمات عمومی بهداشت و درمان و آموزش است. همچنین حتی در مواردی که سهم اقلام مشخص‌شده در سبد هزینه‌های دهک‌های پایین بیشتر است، با توجه به اینکه سبد هزینه‌های ثروتمندان چندین برابر فقراست، در آنها هم عموما معادل ریالی مصرف برای ثروتمندان بالاتر خواهد بود.
نکته مهمی که از این آمار می‌توان برداشت کرد لزوم تغییر در شیوه‌های تخصیص یارانه‌های دولتی است؛ چرا که در بسیاری از اقلام دهک‌های بالاتر مصرف بیشتری نسبت به دهک‌های پایین‌تر دارند و بنابراین یارانه قیمتی تخصیص‌یافته بیشتر نصیب ثروتمندان می‌شود تا فقرا و این ضرورت افزایش تدریجی سهم یارانه‌های نقدی نسبت به یارانه‌های قیمتی در کل یارانه پرداختی توسط دولت را بیشتر می‌کند.
