تراز منفی تجارت در نیمه اول سال

تعادل |

تجارت خارجی ایران در نیمه اول سال جاری با ۱۳.۲ درصد افزایش در ارزش به رقم ۵۰ میلیارد و ۲۸۲ میلیون دلار رسید. براساس آمارها، در این مدت ۲۶ میلیارد و ۳۱ میلیون دلار کالا وارد شده که از حیث وزن ۱۴,۷۲ درصد کاهش و از لحاظ ارزش ۱۳.۱۵ درصدافزایش داشت. در مقابل ۲۴ میلیارد و ۲۵۱ میلیون دلار کالا از ایران روانه بازارهای بین‌المللی شده که این میزان صادرات از حیث وزن ۱۲.۵ درصد کاهش و به لحاظ ارزش ۱۳.۳۲ درصد افزایش را نشان می دهد. با این تراز تجاری در نیمه اول منفی یک میلیارد و ۷۸۰ میلیون دلار گزارش می‌شود. با این حال هرچند چین همچنان نخستین شریک تجاری ایران به شمار می‌رود، اما بررسی آمارهای تجاری دو کشور می‌گوید در ۸ ماه گذشته از سال جاری میلادی، تجارت ایران و چین به نفع چین تمام شده و تراز تجاری در این مدت به یک میلیارد و ۲۶۸ میلیون دلار رسیده است. از سوی دیگر تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد، با وجود رشد صادرات، سهم ایران در سبد واردات هند در هفت ماهه ۲۰۲۲ همچنان کم و حدود ۰۸.۰ درصد است. به‌طوری‌که صادرات امارات متحده عربی به هند۸۷ برابر، عربستان سعودی ۷۵ برابر، صادرات عراق ۷۱ برابر، صادرات قطر ۲۸ برابر و صادرات کویت ۲۲ برابر رقم مشابه صادرات ایران به این کشور است. 

   جزییات تجارت در نیمه اول سال 

تجارت خارجی ایران تا پایان شهریور ماه با ۱۳.۲ درصد افزایش در ارزش به رقم ۵۰ میلیارد و ۲۸۲ میلیون دلار رسید. میزان وزنی تجارت خارجی کشور در نیمه اول سال جاری به میزان ۶۸ میلیون و ۱۰۳ هزار تن بوده است. در این مدت ۵۱ میلیون و ۷۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۴ میلیارد و ۲۵۱ میلیون دلار صادر شد که این میزان صادرات از حیث وزن ۱۲,۵ درصد کاهش و به لحاظ ارزش ۱۳.۳۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. 

در این مدت ۱۶ میلیون و ۳۲۰ هزارتن کالا به ارزش ۲۶ میلیارد و ۳۱ میلیون دلار وارد شد که از حیث وزن ۱۴,۷۲ درصد کاهش و از لحاظ ارزش ۱۳.۱۵ افزایش داشت.  پروپان مایع شده، متانول، بوتان مایع شده، گاز طبیعی مایع شده‌ و پلی اتیلن گرید فیلم ۵ قلم اول کالاهای صادراتی در این مدت بودند که به ترتیب ۲ میلیارد و ۱۷ میلیون دلار، یک میلیارد و ۳۳۵ میلیون دلار، یک میلیارد و ۱۶۵ میلیون دلار، ۹۷۷ میلیون دلار و ۹۷۶ میلیون دلار از ارزش کل صادرات را به خود اختصاص دادند. حدود ۲۶,۵ درصد از ارزش کل کالاهای صادراتی ایران در این مدت به ۵ قلم کالای فوق الذکر اختصاص داشت.

 کشورهای عمده مقصد کالاهای صادراتی ایران شامل چین با ۷ میلیارد و ۸۴۲ میلیون دلار، عراق با ۳ میلیارد و ۳۸۲ میلیون دلار، امارات ۳ میلیارد و ۱۱۲ میلیون دلار، ترکیه با ۲ میلیارد و ۶۲۶ میلیون دلار و هند ۹۰۴ میلیون دلار بود.

براساس این‌ گزارش ۵ قلم اول کالاهای وارداتی به کشور در نیمه اول امسال شامل برنج به ارزش یک میلیارد و ۲۱۸ میلیون دلار، گندم معمولی یک میلیارد و ۱۹۱ میلیون دلار، ذرت دامی یک میلیارد و ۱۷۱ میلیون دلار، دانه سویا ۹۲۵ میلیون دلار و گوشی تلفن همراه ۸۶۷ میلیون دلار بوده است. ۵ قلم اول کالاهای وارداتی حدود ۲۰,۶۳ درصد ارزش کل واردات را در این مدت به خود اختصاص داد.

در این مدت امارات متحده عربی با ۷ میلیارد و ۲۰۶ میلیون دلار، چین با ۶ میلیارد و ۸۴۶ میلیون دلار، ترکیه با ۲ میلیارد و ۶۸۰ میلیون دلار، هند با یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون دلار و فدراسیون روسیه با ۸۷۶ میلیون دلار ۵ کشور اول مبدا واردات بوده‌اند.

   مروری بر کارنامه تجاری با شریک اول 

برای سال‌های متوالی، چین نخستین شریک تجاری ایران در جهان بوده است. چالش‌های ایران و چین در سال‌های پس از خروج امریکا از برجام کم نبود، با این وجود، اخبار از رشد تجارت ۲ کشور در ۸ ماه گذشته از سال جاری میلادی خبر می‌دهد. چین در سال‌های پس از خروج امریکا از برجام، در عدم خرید نفت از ایران و تحریم بانکی، با سیاست‌های تحریمی ایالات متحده همراهی کرده است. همچنین همه‌گیری کرونا در کاهش تجارت این کشور با دیگر شرکایش در سراسر جهان اثر گذاشته است. با این وجود اخبار از رشد ۱۹ درصدی تجارت ایران با چین در سال ۲۰۲۲ می‌گوید.

 تنها در چهارماه از سال گذشته، ایران ۴,۴ میلیارد دلار کالا به چین صادر کرده درحالی که این رقم برای همسایه غربی کشورمان، ۲.۸ میلیارد دلار و برای امارات متحده عربی ۱.۶ میلیارد دلار گزارش شده است. همچنین ایران در این بازه زمانی، ۳.۱ میلیارد دلار کالا از چین وارد کرده است. اما آمارهای تازه نشان می‌دهد در ۸ ماه نخست سال جاری میلادی، تجارت ایران و چین نزدیک به ۲۰ درصد رشد کرده است. 

گمرک چین اعلام کرد ایران در هشت ماه گذشته از سال ۲۰۲۲برابر با ۱۱ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار تجارت کالا با چین را ثبت کرده است. این درحالی است که این رقم در سال گذشته ۹ میلیارد و ۳۴۴ میلیون دلار اعلام شده بود. براساس این آمار، واردات چین از ایران در این بازه زمانی با رشد۱۴ درصدی، به ۴ میلیارد و ۹۴۶ میلیون دلار رسیده درحالی که چین در مدت مشابه در سال ۲۰۲۱، ۴ میلیارد و ۳۴۴ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود. همچنین صادرات ایران از ژانویه سال ۲۰۲۲ تا اوت همین سال با رشد ۲۴ درصدی به ۶ میلیارد و ۲۱۴ میلیون دلار رسیده درحالی که این رقم در سال گذشته، ۵ میلیارد دلار اعلام شده است. بررسی آمارهای تجاری دو کشور می‌گوید در هشت ماه گذشته از سال جاری میلادی، تجارت ایران و چین به نفع چین تمام شده است و تراز تجاری در این مدت به یک میلیارد و ۲۶۸ میلیون دلار رسیده است.رشد تجارت ایران با چین در سال ۲۰۲۲ درحالی است که صادرات ایران به چین در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۵ درصدی، ۹ میلیارد دلار گزارش شده است. همچنین ایران در سال گذشته خورشیدی ۹ میلیارد و ۶۲۹ میلیون دلار کالا از چین وارد کرده است که نسبت به سال ۱۳۹۹، ۱۲ درصد کاهش یافته است. این درحالی است که آمارها از رشد تجارت ایران و چین در سال ۲۰۲۲ خبر می‌دهد. پیش از اعلام آمار تجارت ۸ ماه گذشته، تجارت در ۷ ماه از سال ۲۰۲۲ با چین، از رشد ۲۲ درصدی آن خبر داده است.

   سهم اندک ایران در سبد وارداتی هند

از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد، کل تجارت دو کشور هند و ایران طی هفت ماهه نخست سال ۲۰۲۲ حدود ۱,۶ میلیارد دالار با سهم ۷۷ درصدی واردات ایران از هند و سهم ۲۳ درصد صادرات ایران به این کشور است. در مقایسه با مدت مشاه سال قبل، صادرات ایران به هند با افزایش ۵۴ درصدی و واردات ایران از این کشور هم با رشد ۳۵ درصدی همراه بوده است. با وجود رشد صادرات، سهم ایران در کل واردات هند در هفت ماهه ۲۰۲۲ همچنان کم و حدود ۰۸.۰ درصد است.  واردات کالایی هند از جهان طی هفت ماهه نخست ۲۰۲۲ حدود ۴۲۷,۷ میلیارد دلار بوده که ۷۷ درصد از این رقم مربوط به واردات از ۲۰ اقتصاد جهان است؛ که برخی از اقتصادهای منطقه خاورمیانه به ترتیب شامل؛ «امارات متحده عربی، عربستان سعودی، عراق، قطر و کویت» نیز در این فهرست قرار دارند. در مدت مزبور؛ صادرات امارات متحده عربی به هند۸۷ برابر، عربستان سعودی ۷۵ برابر، صادرات عراق ۷۱ برابر، صادرات قطر ۲۸ برابر و صادرات کویت ۲۲ برابر رقم مشابه صادرات ایران به این کشور است. مجموع صادرات ۵۴,۲ میلیارد دلاری اقلام نفتی تحت تعرفه ۲۷۱۰ کشورهای عراق (۹۰ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل (، عربستان سعودی (۱۲۷ درصد رشد (و امارات (۸۴ درصد رشد) به کشور هند طی ۷ ماهه ۲۰۲۲ بوده است.