مُسکن‌ها؛ پرمصرف‌ترین دارو در جهان
رییس انجمن درد ایران با تاکید بر اهمیت درمان به موقع «دردها» و جلوگیری از تبدیل درد عادی به درد مزمن، گفت: نباید فراموش کرد که در نهایت «درد» باید درمان شود و نمی‌تواند صرفا به مصرف مُسکن اکتفا کرد. عدم درمان درد علاوه بر اینکه سبب مزمن شدن آن می‌شود، سبب ایجاد مقاومت به درمان هم می‌شود.دکتر مسعود هاشمی با اشاره به شعار امسال روز جهانی مبارزه با درد مبنی بر «تبدیل درد از علم به عمل»، گفت: درد یک مفهوم کلی است که شامل احساسی ناخوشایند می‌شود و از یک آسیب بافتی آغاز می‌شود. این بافت می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن که حاوی اعصاب انتقال‌دهنده درد است، باشد. معمولا برای درد چند جنبه در نظر گرفته می‌شود که بخش عمده آن جسمی است، اما جنبه دیگر درد بخش روانی آن است که بسیار پررنگ است و جنبه دیگر آن بخش اجتماعی درد است. به همین دلیل باید از تمام وجوه به موضوع درد اهمیت داد.
سطح‌بندی «درد» از یک تا ۱۰
وی با اشاره به اینکه می‌توان از روی شدت درد، دردها را تقسیم‌بندی کرد، تصریح کرد: دردهای خفیف، متوسط و شدید از صفر تا ۱۰ تقسیم‌بندی می‌شوند. هر دردی که بیش از سه ماه طول کشیده باشد، درد مزمن است که نیازمند بررسی دقیق و کار بیشتری است. از نظر کیفیت درد نیز تقسیم‌بندی‌های متفاوتی شامل دردهای آسیب واضح بافتی، آسیب عصب، آسیب بافت احشایی و دردهای سرطانی وجود دارد.
دردهای سرطانی چگونه التیام می‌یابند؟
او در توضیح دردهای سرطانی، بیان کرد: این دردها در کسانی رخ می‌دهد که مبتلا به سرطان هستند که جدا از مشکلات بیماری و عوارض درمان در طی فرایند بیماری، دچار دردهایی می‌شوند که این موضوع خود به تنهایی سرفصلی برای مجامع علمی است که مباحث مرتبط با درد را دنبال می‌کنند؛ زیرا خود سرطان به اندازه کافی مشکلات برای افراد ایجاد می‌کند و لازم است تا به دردی که در کنار درمان و بیماری به وجود آمده است، توجه شود. گاهی درد سرطانی ناشی از خود بیماری و آسیب تهاجم بافت سرطانی است و گاهی نیز به دلیل عوارض دارو و درمان شامل جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی رخ می‌دهد که لازم است افراد پس از دریافت این درمان‌ها برای کنترل درد اقدام کنند. نوروپاتی‌های شایعی (دردهایی که به خاطر آسیب به اعصاب محیطی رخ می‌دهد) در شیمی درمانی و پرتودرمانی در دست و پای بیمار رخ می‌دهند که لازم است بهبود یابند.
لزوم توجه بیشتر بیمه‌ها به هزینه‌های درمان «درد»
او تاکید کرد: هرچند که طی این سال‌ها اقدامات خوبی در راستای افزایش پوشش بیمه‌ای درمان درد انجام شده است اما لازم است توجه بیمه‌ها به درمان‌های پیشرفته نیز جلب شود تا بیمار درد کمتری داشته باشد.
مُسکن‌ها پرمصرف‌ترین دارو در جهان
رییس انجمن درد ایران درخصوص مصرف مسکن‌ها برای کاهش درد نیز توضیح داد: در همه جای دنیا مسکن‌ها پر مصرف‌ترین داروهایی هستند که با نسخه یا بدون نسخه مصرف می‌شوند. مسکن‌ها هم چند دسته هستند. مسکن‌های ساده مانند استامینوفن‌های ساده یا استامینوفن کدئین، مسکن‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مانند بروفن، ژلوفن، مفنامیک اسید و... که قدرت بیشتری از استامینوفن‌ها دارند، ولی عوارض گوارشی به ویژه در سالمندان دارند که باید در مصرف آنها دقت کرد. عوارض دیگر خونی، قلبی و کلیوی نیز به دنبال مصرف این مسکن‌ها مشاهده شده است که لازم است در مصرف این داروها دقت شود. دسته قوی‌تر مسکن‌ها هم آن دسته است که ساختار مخدری دارند که انواع گوناگونی دارند و عوارض کمتری نسبت به مسکن‌های ضد التهاب غیر استروئیدیدارند ولی مشکل آنها ایجاد وابستگی و مشکلاتی مانند خواب‌آلودگی، یبوست، بی‌اشتهایی و... است. از این رو این دسته از مسکن‌ها باید با نظر و تجویز پزشک مصرف شوند. وی در ادامه تاکید کرد: انجمن درد ایران که شاخه انجمن جهانی درد است، بارها با همکاری وزارت بهداشت بخش عمده‌ای از نیاز بیماران برای این دسته از داروهای مسکن را برطرف کرده است و کارهای تحقیقاتی و علمی در این زمینه صورت گرفته است. در مورد دردهای سرطانی، دردهای مقاوم به درمان و دردهای مزمن نیاز به مسکن‌هایی با ساختار مخدری داریم که همواره با همکاری سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در این حیطه فعالیت کرده‌ایم.
«درد» باید درمان شود
او با بیان اینکه میزان مصرف مُسکن در ایران هنوز به مرحله خطرناک نرسیده است، گفت: خوشبختانه آگاهی مردم در این زمینه افزایش یافته است و سعی می‌کنند در مصرف مسکن‌ها احتیاط کنند؛ البته نباید فراموش کرد که در نهایت درد باید درمان شود و نمی‌توان صرفا به مصرف مسکن اکتفا کرد. عدم درمان درد علاوه بر اینکه سبب مزمن شدن درد می‌شود، سبب ایجاد مقاومت به درمان نیز می‌شود.
کدام «دردها» هشدار‌دهنده است؟
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره دردهای هشدار‌دهنده، بیان کرد: در وهله اول موضوع زمان می‌تواند هشدار مهمی باشد. همیشه اعلام می‌کنیم اگر پس از ۵ روز تا یک هفته مصرف مسکن برای یک درد عمومی مانند کمردرد یا سردرد، درد بهبود نیافت احتیاج به بررسی بیشتر وجود دارد. در برخی موارد نیز علائم همراه با درد وجود دارد؛ به عنوان مثال درد سیاتیک که با بی‌حسی در پا همراه باشد یا درد گردنی که به بی‌حسی، خواب رفتن یا گِز گِز شدن دست منجر شود، دردهایی که هنگام خواب سبب بیدار شدن فرد می‌شود، دردهایی که به مسکن‌های معمول پاسخ نمی‌دهند و... نیازمند بررسی بیشتر است. در وهله دوم شدت و در وهله سوم علائم همراه با درد حائز اهمیت است.
