آرامش بازار ارز مدیون بازارساز؟

در حالی که طی یکی ،دو هفته گذشته بازار ارز بر اثر اخبار سیاسی شاهد نوسانات افزایشی بود نرخ این ارز دیگر در کانال 32 هزار تومانی باقی ماند. دلار 33 هزار تومانی در بازار تهران و هرات چندان دوام نداشت و قیمت این ارز در هر دو بازار در روزهای اخیر مجددا وارد کانال 32 هزار تومان شده است؛ قیمت دلار عصر دیروز در معاملات در محدوده 32 هزار و 300 تومان در نوسان بود. در بازار متشکل ارزی نیز در روزهای اخیر، حجم روزانه معاملات 10 میلیون دلار با نرخ میانگین 31 هزار و 300 تومان است. همچنین در سامانه نیما نیز طبق اعلام بانک مرکزی روزانه به‌طور میانگین حدود یک میلیارد دلار عرضه و بیش از 150 میلیون دلار معامله را شاهد بوده‌ایم که بیانگر مازاد عرضه بر تقاضا در این بازار به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بازار ارزی کشور است

اگرچه برخی از فعالان بازار عقیده دارند تمرکز بازارساز به معاملات اول وقت و تقویت عرضه در ابتدای روز ممکن است عاملی باشد تا قیمت دلار در روزهای آینده کاهشی باشد. اما در مقابل تلاش بازارساز برای کنترل قیمت ارز، اخبار سیاسی چندان مثبت نیست. روز گذشته رییس سازمان هواپیمایی کشور از اعمال تحریم‌های جدید اروپا و امریکا در بخش سوخت، هواپیما و قطعات خبر داد. خبری که می‌تواند تلاش بازار را تحت تاثیر قرار دهد.

جواد فلاحیان، کارشناس مسائل مالی شرایط کنونی بازار دلار را با ثبات پیش‌بینی کرد و به تجارت‌نیوز گفت: در شرایط فعلی دلار در همین محدوده باقی می‌ماند اما در بلندمدت روند دلار صعودی است. اتفاق خاصی در اقتصاد نیفتاده. تحریم‌های جدی پیش از این انجام شده و بر بازار تاثیر گذاشته و خبرهایی که در رابطه با برخی تحریم‌های جدید می‌شنویم بی‌اثر است. او با اشاره به رشد شارپی دلار در هفته گذشته و ورود به محدوده ۳۳ هزار تومان گفت: در هفته گذشته نیز پیش‌بینی کردم که دلار دوباره افت می‌کند و در محدوده قیمتی فعلی باقی می‌ماند.

او در پاسخ به اینکه ثبات در بازار ارز را تا چه زمانی پیش‌بینی می‌کند، افزود: ‌فنر دلار و طلا به صورت عمده در دستان دولت است و باید ببینیم دولت تا کجا قادر خواهد بود این بازار را کنترل کند. فلاحیان گفت: سیاست دولت فعلی مانند دولت‌های قبل است یعنی کنترل بازار با ارزپاشی، خبردرمانی و از طریق صرافی‌های دولتی قیمت را کنترل می‌کنند. اما در مقطعی دولت دیگر توان ندارد و فنر رها می‌شود و قیمت‌ها رشد می‌کند. بنابراین ثبات بازار ارز تا زمانی اتفاق می‌افتد که دولت بتواند بازار را دستوری کنترل کند. روز گذشته میثم رادپور کارشناس مالی بازار سرمایه، کنترل و بازارسازی دولت را در بازار ارز بی‌اثر عنوان کرد. او در این باره گفت: زمانی ما درآمد نفتی داشتیم، ارز هزار تومان بود اما در حال‌حاضر حقوق و درآمد دریافتی را اگر به دلار حساب کنیم زیر خط مطلق فقر جهانی است. شاید نرخ دلار در آن زمان قابلیت کنترل داشت اما الان مدت‌هاست از آن دوران گذشته و عواملی مثل کاهش فروش نفت، تحریم‌ها، بزرگ شدن بی‌دلیل بدنه دولت و ناکارآمدی آن توانی برای کنترل بازار نمی‌گذارد.

با بررسی بازار به نظر می‌رسد تاکتیک سیاست‌گذار برای کنترل نوسان نرخ ارز به این صورت است که بیشتر بر معاملات اول وقت تمرکز دارد و قیمت آنها را تنظیم می‌کند و هرچند در ادامه معاملات نرخ تغییراتی پیدا می‌کند، اما با تقویت عرضه در ابتدای روز، نرخ‌شکنی انجام می‌شود. فعالان بازار معتقدند احتمال اینکه این تاکتیک بازار‌ساز در روزهای آینده نیز ادامه داشته و نرخ دلار به کمتر از ۳۲ هزار تومان برسد نیز وجود دارد

   موافقان بازارساز چه می‌گویند؟

به گزارش تسنیم، آنطور که علی صالح‌آبادی رییس کل بانک مرکزی می‌گوید: هیچ مشکلی بابت تامین ارز در بازار وجود ندارد و تامین ارز به خوبی در حال انجام است. به گفته صالح آبادی در شش ماهه ابتدایی سال جاری معادل 22 میلیارد و 430 میلیون دلار در سامانه نیما معامله ارز انجام شده در حالی که این میزان در مدت مشابه سال گذشته معادل 12 میلیارد و 362 میلیون دلار بود که این آمار بیانگر رشد 80 درصدی معاملات در نیما در سال جاری است.

علاوه بر افزایش عرضه ارز از سوی بازارساز در نیما و حجم بالای معاملات در بازار متشکل، خبرهای جدید درباره آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران نیز می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار ارز کمک کند؛ درآمدهای ارزی همواره یکی از مهم‌ترین عوامل در به تعادل رسیدن بازار ارز بوده است. در صورت آزاد شدن و بازگشت منابع ارزی بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر، نوسانات بازار ارز رفع و ثبات نسبی را شاهد خواهیم بود. به اذعان کارشناسان، آزادسازی قریب الوقوع 7 میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی که بنا بر اعلام مقامات رسمی کشور در حال طی مراحل نهایی است نقش بسزایی در باز شدن دست بازارساز برای کنترل بازار ارز خواهد داشت.

علاوه بر منابع ارزی بلوکه شده، منابع ارزی بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز از محل اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز 4200 تومانی نیز افزایش داشته که همین موضوع قدرت مانور بازارساز در بازار را بیشتر کرده است؛ طبق تاکید رییس کل بانک مرکزی، با اجرای سیاست عادلانه‌سازی یارانه‌ها و حذف ارز 4200 تومانی تقاضاهای کاذب در بازار ارز کاهش پیدا کرده و نیازها واقعی شده است؛ در واقع نیاز ارزی کاذب برای ارز 4200 تومانی بالا بود و با حذف این موضوع ارز قابل ملاحظه برای فروش در سامانه نیما وجود دارد و صرافی‌ها ‌توانند از این ارزها برای تامین کالاهای اساسی و غیر اساسی استفاده کنند.

همچنین تسهیل مقررات در زمینه بازگشت ارزهای صادراتی و اقدامات مناسب صادرکنندگان در زمینه بازگشت ارز نقش مهمی در رفع نیازهای وارداتی داشته است. در این زمینه رییس کل بانک مرکزی با اشاره به فعالیت‌های صادرکنندگان گفت: صادرکنندگان فعالیت‌های درخور توجهی در زمینه بازگشت ارز داشتند و در شکل حواله و اسکناس عرضه‌های خوبی داشتند و امیدواریم با عمق بخشی به این بازار به افزایش حجم عرضه‌ها کمک کنیم.

همچنین بانک مرکزی در راستای ثبات بخشی به بازار ارز و جلوگیری از اثرات نامطلوب نوسانات و تلاطمات شدید نرخ‌های ارز بر انتظارات تورمی اقدامات قابل توجهی در راستای مدیریت تقاضای ارز، مهار و کنترل فعالیت‌های سفته‌بازانه و قاچاق ارز، اولویت‌بندی نیازهای وارداتی انجام داده است که مهم‌ترین آثار آن کاهش انحراف معیار نرخ دلار در بازار غیررسمی و تأمین ارز موردنیاز برای واردات کالاها به کشور بوده است.

مدیریت بازار ارز در مواجهه با نوسانات بازار با تقویت بازار متشکل ارزی از طریق فراهم ساختن امکان فروش ارزهای صادراتی با نرخ توافقی به صرافی‌ها و امکان معامله توافقی ارز در بازار متشکل ارزی و نیز تسهیل مقررات مربوط به تقاضای بازار در حوزه اسکناس ازجمله مهم‌ترین اقدامات بانک مرکزی در یک سال گذشته به‌منظور ثبات بخشی به بازار ارز به شمار می‌روند.

بازار ارز توافقی در حال حاضر نسبت به روزهای ابتدایی به بلوغ کافی رسیده و حجم مبادلات روزانه در آن بیش از 10 میلیون دلار است. ایجاد تابلوی مجزای معاملات توافقی و انتشار لحظه‌ای نرخ و حجم معاملات و تقاضاها در بازار ارز توافقی از طریق سامانه بازار متشکل برای عموم مردم و فعالان بازار از جمله اقداماتی است که نقش مهمی در شفاف‌سازی و تعمیق این بازار داشته است.

علاوه بر اینها اخیرا و با ابلاغ بانک مرکزی امکان اعلام نرخ خرید و فروش ارز توسط هر صرافی به صورت برخط از طریق سامانه بازار متشکل نیز فراهم شده و کلیه صرافی‌های موظفند نرخ‌های خرید و فروش خود را علاوه بر ویترین صرافی در درگاه یکپارچه اعلام نرخ ارز صرافی‌ها نیز اعلام کنند.

برخی کارشناسان معتقدند نوسانات اخیر بازار ارز بیشتر از آنکه تحت تاثیر عوامل بنیادین اقتصادی و عرضه و تقاضا باشد متاثر از جو روانی و اخبار منفی عدم موفقیت مذاکرات برجام است، اما در پس انتشار چنین خبری چه هدفی مستتر و پنهان است؟

در پاسخ به این سوال باید به یک اصل کلی اشاره کرد که دلالان و سفته بازان از یک طرف و دشمنان از جانب دیگر پاشنه آشیل اقتصاد ایران را در به هدف رسیدن اغراض خود که کسب منعفت برای دلالان و تضعیف اقتصاد برای دشمنان است در انتشار اخبار جعلی عدم چشم‌انداز روشن مذاکرات می‌بینند، متاسفانه در این میان برخی از شهروندان نیز تحت تاثیر این اخبار متقاضی خرید ارز و برخی فعالان اقتصادی نیز از عرضه ارز خود به بازار خودداری می‌کنند که در نتیجه افزایش تقاضا و عدم عرضه بالتبع هیجان و نوسان در بازار ارز ایجاد می‌شود و تعادل بازار از دست خواهد رفت.

 سوار شدن بر موج بدبینانه و عدم حصول توافق پیش از آنکه در واقعیت نشانه‌ای از توافق یا عدم توافق را شاهد باشیم خطی است که دشمنان طراحی کرده‌اند و فرصت طلبان و سودجویان با این حربه درصدد رسیدن به اغراض خود با این ترفند هستند.

با تمام این تفاسیر طی روزهای اخیر بازار ارز با کاهش محسوس قیمت‌ها همراه شده است؛ فعالان بازار از افزایش فشار فروشنده‌ها در بازار می‌گویند و تأکید دارند که در صورت ادامه همین روند می‌توان بزودی شاهد ریزش بیشتر قیمت‌ها در بازار بود.