بورس به دنبال بهانه جدید

بورس تهران هموار از اخبار جهانی و وضعیت بازارهای جهانی تاثیر می‌پذیرد و به واسطه این اخبار می‌تواند روند صعودی و نزولی به خود بگیرد و وارد یک محدوده جدید شود. چندی پیش انتشار گزارش تورم امریکا باعث شد که بورس تهران کمی نوسان شود و روز پنجشنبه نیز جدیدترین نرخ تورم امریکا منتشر شد. درست است که نرخ تورم امریکا نمی‌تواند به‌طور مستقیم روی بورس تهران اثر داشته باشد اما می‌تواند روند آن را تغییر داده و حتی نوسانی کند. 

به گفته کارشناسان بورس به دنبال یک بهانه جدید برای نزول است و آمار تورم امریکا نیز یک سیگنال منفی برای بازار سرمایه ایران به حساب می‌آید و برخی از سهامداران به واسطه این موضوع تصمیم به خروج از بازار سرمایه گرفته‌اند. البته برخی دیگر نیز می‌گویند اکنون با توجه با افزایش تورم امریکا زمان مناسبی برای ورود نقدینگی و سهامداران به بازار سرمایه است.

اما اگر بخواهیم به‌طور واقع‌بینانه به موضوعات نگاه کنیم، تورم امریکا نمی‌تواند تاثیری مستقیم روی بورس تهران داشته باشد و شاید به واسطه سایر اخبار و تغییرات درصدهای بازار چند صدم درصد و به‌طور غیر مستقیم روی بازار سهام تاثیر داشته باشد. در اصل سهامداران به دنبال اخبار هستند تا نوع معامله خود را تغییر دهند و کاری ندارند که این خبر تاثیری دارند یا نه تنها به دنبال بهانه برای تغییر روند و خروج از بازار سرمایه هستند.

   آمار تورم اعلام شد

روز پنجشنبه نرخ تورم امریکا برای ماه سپتامبر منتشر شد و اژدهای تورم بار دیگر نشان داد که به سادگی تن به شکست نمی‌دهد. شاخص قیمت مصرف‌کننده ایالات متحده درحالی برای بازه سالانه و ماهانه به ترتیب عدد ۸.۲ درصد و ۰.۴ درصد را به ثبت رساند که بازارها انتظار اعداد ۸.۱ درصد و ۰.۲ درصد را می‌کشیدند.

افزایش قیمت‌های اجاره، غذا و مراقبت‌های پزشکی بیشترین سهم را در جهش کلی داشتند که با کاهش ۴.۹ درصدی قیمت بنزین جبران شد. تورم هسته که قیمت‌های بی‌ثبات مواد غذایی و انرژی را در نظر نمی‌گیرد، در ماه سپتامبر ۰.۶ درصد به صورت ماهانه افزایش یافت که بالاتر از از افزایش ۰.۴ درصدی پیش‌بینی شده توسط اقتصاددانان بود. به این ترتیب این متغیر به بالاترین میزان در ۴۰ سال گذشته یعنی ۶.۶ درصد در سال نسبت به سال گذشته رسید. یان سیلاگی، مدیرعامل شرکت تحقیقاتی سرمایه‌گذاری Toggle AI در واکنش به نرخ تورم سپتامبر امریکا آن را «کابوس فدرال رزرو» خواند و گفت: افزایش قیمت‌های اصلی سیگنال‌هایی است که تورم کلی می‌تواند ثابت بماند، زیرا کاهش تورم برای خدمات «بسیار سخت‌تر» از کاهش تورم برای انرژی است.

همین موضوع در لحظات ابتدایی باعث واکنش منفی اکثر بازارهای سهامی و کالایی شد و انتظارات برای تداوم سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو افزایش یافت به‌طوری که نفت تا ۹۱.۵ دلار، طلا تا ۱۶۴۴ دلار و مس تا ۷۴۲۷ کاهش را تجربه کردند.

پس از فروکش کردن شوک منفی ایجاد شده اما بازارهای جهانی با قدرت نسبتا خوبی تغییر جهت دادند و علاوه بر جبران ریزش خود، بازدهی مثبت قابل توجهی را نیز به ثبت رساندند و از آنجا که ثبات تورم در سطوح بالا منجر به افزایش فشار از سمت فدرال رزرو توسط نرخ بهره خواهد شد، ایجادیک روند صعودی در نوع خود برخلاف انتظارات و جالب توجه بود. حال سوال این است چرا بازارها پس از گذشت مدتی کوتاه به مدار صعودی بازگشتند؟

   غرش اژدهای تورم ادامه دارد

پس از ثبت تورم سالانه ۹.۱ درصدی امریکا در ماه مارس سال جاری، فدرال رزرو اقدام به افزایش نرخ بهره خود به میزان کم‌سابقه‌ای کرد و تاکنون طی ۵ مرحله این نرخ را از ۰.۲۵ درصد به ۳.۲۵ درصد رسانده است که از ابتدای سال ۲۰۰۸ تاکنون تکرار نشده بود. همین موضوع باعث شد که شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) روندی نزولی را به خود بگیرد و طی سه ماه کاهش ۰.۹ درصدی را تجربه کند. این کاهش اگرچه قابل توجه است اما به میزانی نیست که بانک مرکزی امریکا و بازارها انتظار آن را داشتند.

تورم سالانه در ماه سپتامبر درحالی عدد ۸.۲ درصد را به ثبت رساند که پیش‌بینی‌ها از تورم ۸.۱ درصد خبر می‌دادند و ثبت اعداد بیش از انتظار (۶.۶ درصد در مقابل ۶.۵ درصد) برای تورم هسته (Core inflation) نیز نشان داد که بدون در نظر گرفتن بخش انرژی و غذا نیز که جزو اصلی‌ترین متهمان افزایش کم‌سابقه تورم در امریکا طی ماه‌های اخیر بودند، این ویروس اقتصادی همچنان خود را در سطوح بالایی حفظ کرده است. از این رو به نظر می‌رسد که تا مدت‌ها باید شاهد افزایش نرخ بهره‌های بیشتری از سمت فدرال رزرو باشیم.

   عبور تورم امریکا از اوج؟

بر اساس گزارش فردای اقتصاد؛ کارشناسان دو دلیل اصلی را برای برگشت سریع بازارها پس از ریزش کوتاه روز پنجشنبه عنوان می‌کنند. دلیل اول به روند کاهشی تورم طی سه ماه گذشته برمی‌گردد و بسیاری از کارشناسان عنوان می‌کنند که علی‌رغم بالاتر بودن تورم از انتظارات، روند نزولی آن و فاصله گرفتن از رکورد ۴۰ ساله در ماه مارس، نشان از عبور تورم امریکا از نقطه اوج خود دارد و پیش‌بینی می‌شود که این مسیر کاهشی در ماه‌های آتی نیز ادامه داشته باشد و سیاست‌های انقباضی تا حدی تاثیرگذار بوده‌اند.

دلیل بعدی اما در مبحث تکنیکالی برخی شاخص‌ها نهفته است. در تصاویر زیر نمودار شاخص نزدک (Nasdaq) به عنوان نماینده بازار سهام و همچنین نمودار قیمتی مس به عنوان نماینده‌ کامودیتی‌ها نمایش داده شده و همانطور که توسط خطوط مشکی رنگ مشخص شده است، این شاخص‌ها از حمایت‌های خوبی در سطوح کنونی برخوردارند و این موضوع نیز تا حدی به برگشت تقاضا در این بازارها دامن زده است.

با تمام این تفاسیر اما کارشناسان هشدار می‌دهند که بازارها همچنان باید منتظر دوران سختی باشند. نرخ تورم ۸.۲ درصدی علاوه بر بیشتر بودن نسبت به انتظارات، فعلا فاصله زیادی با هدف ۲ درصدی فدرال رزرو دارد و همین موضوع باعث می‌شود که در ادامه سال و سال آینده افزایش نرخ‌ بهره‌های بیشتری را شاهد باشیم که می‌تواند بازارهای سرمایه‌گذاری را با چالشی جدی مواجه کند.

تورم ماه سپتامبر یک افزایش ۰.۷۵ درصدی را در نشست بعدی فدرال رزرو در ماه نوامبر قطعی کرده است که نرخ بهره امریکا را به عدد ۴ درصد خواهد رساند که یک رکورد ۱۵ ساله محسوب می‌شود و به نظر می‌رسد که این اقدام تهاجمی اما به همین جا ختم نخواهد شد و در نشست‌های بعدی نیز ادامه خواهد شد. از همین رو جیمی دیمن مدیرعامل جی‌پی مورگان، اعتقاد دارد که نرخ بهره در سال ۲۰۲۳ می‌تواند حتی به بالاتر از هدف ۴.۵ درصدی و حتی ۵ درصدی برود و این موضوع اقتصاد جهانی را با یک رکود جدی تهدید می‌کند.