انرژی ایران و بازار جهانی

حمیدرضا صالحی

یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در سال‌های گذشته اهمیت آن را کمتر درک کردیم، اهمیت حضور ما در بازار انرژی جهانی بوده است. در واقع ایران توانایی آن را داشته که به هاب گازی منطقه تبدیل شده و از اصلی‌ترین صادرکنندگان نفت جهان باشد اما عقب افتادن از برنامه‌ها و فراهم نکردن زیرساخت‌های لازم دستیابی به این اهداف را دشوار کرده است.

در صورتی که ایران می‌توانست سهم و نقش خود را در این بازار افزایش دهد، آنگاه تحریم کردن ما نه تنها ممکن نبود که خود به چالشی برای دیگر کشورها بدل می‌شد. در کنار آن عقب افتادن از برنامه‌ها باعث شده که استفاده از میادین مشترک نیز از سمت ما محدود شود و تحت تاثیر همین موضوع کشورهای همسایه از ما سبقت بگیرند. ما توان تولید نفت روزانه‌مان بسیار بالاتر از این اعداد است، اما با توجه به از دست دادن بازار و عقب نگه داشته شدن اقتصاد ایران به وسیله تحریم‌ها محدودیت‌هایی داریم و باید گام به گام به سمت روزهای اوج گذشته حرکت کنیم. در صورتی که ما بتوانیم سهم خود را از بازار جهانی نفت افزایش دهیم و با یک ثبات چند ساله در این حوزه فعالیت کنیم قطعا در آینده همین موضوع مانع از اعمال تحریم‌های جدید علیه اقتصاد ایران خواهد شد.

همانطور که چندی قبل وزیر نفت تاکید کرد، ما برای آنکه بتوانیم به حداکثر تولید برسیم، نیاز به سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه نفت و انرژی خواهیم داشت. پیش از دوره تحریم‌ها، مذاکرات و توافقاتی با کشورهای خارجی برای حضور در این زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری آنها انجام شده بود اما متاسفانه در سال‌های اخیر این روند عملا متوقف شده است. ما باید برای عبور از این شرایط به دنبال یک راه‌حل بلندمدت بگردیم. چه بنا باشد سرمایه‌گذاری داخلی در این حوزه انجام شود و چه با بهبود شرایط سرمایه‌گذاری خارجی در دستور کار قرار گیرد، همگی نشان از آن دارد که باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای این موضوع تصمیم‌گیری شود. در صورتی که ما بتوانیم برای این حوزه راهکاری پیدا کنیم، در صورت احیای برجام، انرژی ایران سهم خود را باز خواهد یافت و راه برای عبور از شرایط دشوار فعلی هموار می‌شود اما در غیر این صورت کار ما حتی در صورت احیای توافق نیز دشوار خواهد بود. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و افزایش نقش و سهم در بازار جهانی اولویتی جدی است که باید به آن پرداخته شود.