تعقیب سود و زیان در شرکت‌های دولتی
در چهارمین مرحله از فرآیند انتشار صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی، روز گذشته عملکرد حدود ۴۰۰ شرکت دولتی سال ۱۴۰۰ در سامانه کدال برای عموم افشا شد.البته سید عباس حسینی، معاون وزیر اقتصاد، در اوایل شهریور ماه اعلام کرده بود که این صورت‌های مالی در هفته دولت منتشر خواهند شد اما این اتفاق با بیش از یک ماه تاخیر رخ داد. بررسی اجمالی تعدادی از صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی از حال ناخوش برخی از این شرکت‌ها در مقابل سودهای چشمگیر چند شرکت دیگر حکایت دارد؛ به‌طوری‌که زیان انباشته شرکت ملی پست، شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران، ایدرو و سه بانک به میزان چشمگیری در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است اما به‌طور نمونه شاهد افزایش ۱۰ برابری سود فولاد هم هستیم. صورت‌های مالی ۳۹۶ شرکت غیردولتی روز چهارشنبه (۲۰مهر) در راستای شفافیت منتشر شده و در سامانه کدال در دسترس عموم مردم قرار گرفته است. البته این برای بار دوم است که صورت‌های مالی شرکت‌ها منتشر می‌شود. پیش از این نیز شاهد انتشار صورت‌های مالی ۳۱۳ شرکت دولتی در کدال بودیم. بر اساس اعلام وزارت اقتصاد، صورت‌های مالی ۸۵۲ شرکت که متناسب با بند م تبصره ۲ شناسایی شدند، آماده انتشار بوده که ۲۴۳ شرکت بورسی بوده‌اند و صورت‌های مالی آنها متناسب با زمان‌بندی خود منتشر شده است.صورت مالی ۳۹۶ شرکت غیربورسی نیز هفته قبل منتشر شد. ۲۰۰ شرکت باقی مانده که هنوز حسابرسی نشده و آماده انتشار نیست. البته این آمار مربوط به موارد شناسایی شده تاکنون است و پیش‌بینی می‌شود تا انتهای سال این عدد چهار رقمی شود.
ارتباطات زیرساخت سود ساخت
صورت‌های مالی شرکت ارتباطات زیرساخت نشانگر این است که سود خالص این شرکت در سال ۱۳۹۹ معادل ۷۵۴ میلیارد تومان بوده که در سال ۱۴۰۰ به ۱۰۴۷ میلیارد تومان رسیده است. همچنین سود انباشته شرکت مذکور ۲۹۸ میلیارد تومان است.این در حالی است که طی سال گذشته اپراتورهای ارایه‌دهنده اینترنت ثابت و موبایل از قیمت خدمات اعلام نارضایتی کرده و ابتدای سال قیمت اینترنت را افزایش دادند.درآمد حاصل از ارایه خدمات پهنای باند در سال 1400 به 4200 میلیارد تومان رسیده و نسبت به سال 1399 رشدی 27 درصدی را تجربه کرده است. در بخش خالص درآمد عملیاتی این شرکت به تفکیک مشتریان اشاره شده که همراه اول و ایرانسل بزرگ‌ترین مشتریان شرکت ارتباطات زیرساخت هستند. نزدیک به 78 درصد خالص درآمد عملیاتی این شرکت از همراه اول و ایرانسل تامین می‌شود.شرکت ارتباطات سیار ایران است نام تجاری «همراه اول» حدود 2100 میلیارد تومان و ایرانسل حدود 1300 میلیارد تومان در سال 1400 بابت تامین اینترنت به شرکت زیرساخت پول پرداخت کرده‌اند. آسیاتک نیز بزرگ‌ترین مشتری این شرکت در میان اپراتورهای ارایه‌دهنده اینترنت ثابت است.
افزایش ۲۳۰ درصدی زیان شرکت ملی پست
بررسی‌های از سامانه کدال نشان می‌دهد به‌طور نمونه شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته ۴۸۲ میلیارد تومان زیان خالص داشته است، درحالی که این میزان در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۴۶ میلیارد تومان بوده که افزایش ۲۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.این شرکت در سال گذشته ۹۳ میلیارد تومان از دولت کمک دریافت کرده است. زیان انباشته شرکت مذکور در سال ۱۳۹۹ معادل ۹۷۱ میلیارد تومان بوده که در سال ۱۴۰۰ به ۱۴۵۴ میلیارد تومان رسیده که از بدتر شدن وضعیت این شرکت حکایت دارد. از طرف دیگر پارسال تعداد کل کارکنان شرکت پست از جمله رسمی، پیمانی، قراردادی و کارکنان شرکت‌های خدماتی ۱۴ هزار و ۱۱۷ نفر بوده که در سال ۱۳۹۹، ۱۳ هزار و ۵۰۰ یعنی ۵۶۷ نفر نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش داشته است.
پارس جنوبی زیان‌ده شد
سود خالص مجتمع گاز پارس جنوبی هم در سال گذشته ۵۲۷ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال ۱۳۹۹ که ۶۵۳ میلیارد تومان بوده، ۱۲۶ میلیارد تومان کاهش داشته است.تعداد کارکنان این شرکت شامل کارکنان رسمی، پیمانی، قرارداد مستقیم و کارکنان شرکت‌های پیمانکاری در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۶ هزار و ۹۴۴ نفر بوده است که در سال ۱۴۰۰ به ۱۷ هزار و ۴۸۰ نفر رسیده است.
سود 4 برابری توسعه زیربنای حمل ونقل
سودخالص شرکت توسعه زیربنای حمل و نقل کشور در سال ۱۳۹۹، در حدود 3 میلیارد و ۶۰۰ میلیون و در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۵ میلیارد تومان بوده است که رشدی حدود چهار برابری را نشان می‌دهد.همچنین سود خالص فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران که در سال ۱۳۹۹ معادل ۳۰۲ میلیارد تومان بوده با رشدی ۴.۵ برابری به ۱۳۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است. سود انباشته این شرکت نیز حدود ۲۹ میلیارد تومان است. اما شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران در سال ۱۳۹۹، حدود چهار میلیارد تومان سود خالص داشته که در سال گذشته با سه میلیارد تومان زیان خالص مواجه شده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلیل حرکت این شرکت از سود به زیان، افزایش قابل توجه بهای تمام شده شرکت از ۱۳۸ به ۱۸۹ میلیارد تومان بوده است. دلیل این موضوع طبق یادداشت ۱_۵ صورت‌های مالی حسابرسی شده این شرکت، افزایش بهای مواد اولیه (کاغذهای خریداری شده از کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار) است.
کاهش 89 درصدی سود
همچنین طبق صورت‌های مالی تلفیقی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، این سازمان در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۸۹ درصدی سود خالص نسبت به سال ۱۳۹۹ مواجه بوده است. به عبارت دیگر سود این شرکت طی یک سال یک دهم شده است.یکی از دلایل اصلی این موضوع کاهش ۹ درصدی درآمد عملیاتی و افزایش بیش از ۴۵ درصدی هزینه بهای تمام شده این شرکت است.در بررسی دیگر از صورت‌های مالی اعلام شده، صورت مالی فولاد ایران است که چشمگیر شده چراکه سود خالص این شرکت در سال ۱۳۹۹، یک میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان بوده که در سال ۱۴۰۰ به ۱۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است که از رشد حدود ۱۰ برابری حکایت دارد.
حال بانک‌ها خوب نیست
خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌گذاری بانک کشاورزی در سال ۱۴۰۰ با رشد ۴۱درصدی نسبت به سال گذشته به ۹هزار و ۷۸۴میلیارد تومان رسید. به این ترتیب بانک کشاورزی سود خالص ۲۳میلیارد تومانی را رقم زد. این در حالی است که این بانک در سال ۹۹ زیان ۲۸۹میلیارد تومانی را متحمل شده بود. همچنین سود خالص اندک بانک کشاورزی نتوانست زیان انباشته عظیم آن را جبران کند و زیان انباشته این بانک در سال ۱۴۰۰ به هشت هزار ۶۱۹میلیارد تومان رسید.. بانک ملی در سال ۱۴۰۰ از اعطای تسهیلات، درآمدی ۵۰هزار و ۲۳۳میلیارد تومانی را کسب و از سویی دیگر به سپرده‌گذاران خود ۴۸هزار و ۸۴۰میلیارد تومان سود پرداخت کرد. به این ترتیب سود ناخالص بانک ملی به هزار و ۳۹۱میلیارد تومان رسید. این در حالی است که بانک ملی در سال ۹۹ زیان ناخالص هزار و ۶۰۰میلیارد تومانی را متحمل شده بود.با وجود اینکه عملیات بانکی بانک ملی سودده بوده، اما هزینه‌های بالای اداری و عمومی و مطالبات مشکوک الوصول، باعث شد که بانک ملی زیان خالص دو هزار و ۶۷۶میلیارد تومانی را ثبت کند. با این وجود زیان خالص بانک ملی نسبت به سال ۹۹ حدود ۶۰درصد کاهش یافته است. همچنین این زیان خالص باعث شد که زیان انباشته بانک ملی از ۶۶هزار و ۸۵۹میلیارد تومان در سال ۹۹ به ۶۹هزار و ۵۳۵میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ برسد. بانک مسکن نیز توانست در سال ۱۴۰۰ سود ناخالص خود را ۴۵درصد افزایش داده و به هشت هزار و ۵۱۳میلیارد تومان برساند. با این حال سود خالص این بانک تنها به یک میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان رسید. البته این عدد در شرایطی ثبت شد که بانک مسکن در سال ۹۹ متحمل زیان خالص هزار و ۷۸۶میلیارد تومانی شده بود.سود خالص اندک بانک مسکن در سال ۱۴۰۰ نتوانست تغییر خاصی در وضعیت زیان انباشته این بانک به وجود آورد و این بانک همچنان زیان انباشته‌ای پنج هزار میلیارد تومانی را ترازنامه خود می‌بیند.
