چرخش در انبوه‌سازی دولتی
گروه راه و شهرسازی|
وزیر راه و شهرسازی در کمیسیون عمران مجلس به‌طور رسمی از سومین و تازه‌ترین شیوه اجرای طرح ساخت 4 میلیون مسکن در سال رونمایی کرد. پیش از این قرار بود، متقاضیان مسکن دولتی، همچون متقاضیان مسکن مهر صرفا با مشارکت مالی و پرداخت تسهیلات در پروژه دولت شرکت کنند. البته شیوه دومی موسوم به «خودمالکی» نیز در این طرح پیش بینی شده بود به این صورت که مالکان «زمین» می‌توانستند با استفاده از تسهیلات ساخت نهضت ملی مسکن، بنایی را روی زمین خود احداث کنند. در سومین و تازه‌ترین شیوه اما دولت بنا دارد، در 900 شهر به متقاضیان «زمین رایگان» و «تسهیلات ساخت» اعطا کند تا آنها خود راسا به احداث خانه ویلایی یک طبقه اقدام کنند.
آنگونه که مسوولان دولتی از روند اجرای قانون جهش تولید و تامین مسکن یا همان طرح و وعده دولت مبنی بر ساخت 4 میلیون مسکن در سال، گزارش کرده‌اند، اجرای این قانون (طرح دولتی) در نخستین سال اجرای خود از برنامه مورد نظر جامانده است. البته کارشناسان قبل از آغاز این پروژه بزرگ، نسبت به اجرای صحیح و دقیق آن ابراز تردید کرده بودند. پس از گذشت قریب به یک سال از اجرای قانون یادشده، مشخص شده است که وزارت راه و شهرسازی صرفا برای ساخت حدود یک میلیون و 700 هزار واحد مسکونی زمین تامین کرده است.
حال آنکه قرار بود در دو ماهه اول اجرای قانون یادشده زمین مورد نیاز برای احداث 4 میلیون مسکن آماده و تامین شود و در دو سال اول نیز 2 میلیون واحد مسکونی ساخته و تحویل متقاضیان شود. از سوی دیگر، قرار بود که نظام بانکی تسهیلات 450 میلیون تومانی ساخت واحدهای طرح نهضت ملی مسکن را تامین کنند اما دیروز رییس کمیسیون عمران مجلس در این زمینه اعلام کرد که 98 درصد از تکالیف بانک‌ها در این زمینه اجرا نشده است. به عبارت دیگر، صرفا بانک مسکن طی یک سال گذشته تلاش کرده است تا تکالیف قانونی خود را عمل کند و سایر بانک‌ها برای اعطای تسهیلات ساخت مسکن هیچ‌گونه اقدامی نکرده‌اند. به این ترتیب، تاکنون گروه اندکی (بیش از 300 هزار نفر) از متقاضیان مسکن دولتی (بیش از 300 هزار واحد مسکونی) موفق به دریافت وام ساخت شده‌اند. اطلاعات منتشر شده از سوی مسوولان دولتی همچنین حاکی است که در بخش خودمالکی (متقاضیانی که مالک زمین هستند و صرفا می‌خواهند از تسهیلات ساخت 450 میلیون تومانی استفاده کنند) نیز تاکنون وامی پرداخت نشده است.
در چنین شرایطی است که دولت به سمت ایجاد «شیوه» تازه‌ای برای اجرای قوی‌تر پروژه ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال گام برداشته و با اعطای «زمین» رایگان و تسهیلات ساخت به متقاضیان تلاش دارد تا عملیات ساختمانی و تامین هزینه‌هایی که به صورت ماهانه یا روزانه (به دلیل تورم) به هزینه‌های ساخت مسکن سربار می‌شود، از سوی متقاضیان پرداخت شود. البته از آنجا که ساخت خانه‌های ویلایی یک طبقه با استفاده از تکنولوژی‌های سطح پایین و سنتی بنا خواهند شد، هزینه تمام شده آنها نیز نسبت به پروژه‌های آپارتمانی به طرزچشمگیری کمتر خواهد بود. در این شیوه، افزون بر «رانت تسهیلات ساخت»، «رانت زمین رایگان» نیز به متقاضیان داده می‌شود و در واقع وزن مشوق‌های دولت سنگین‌تر شده است.
با این حال، پیش بردن طرح ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال با این شیوه منتقدانی نیز دارد که راس آنها انبوه‌سازان قرار دارند. به باور انبوه‌سازان و البته اغلب کارشناسان مستقل ساخت و ساز، واسپاری ساخت و ساز به مردم عادی، ماحصلی جز تکثیر بافت‌های فرسوده و ناپایدار و غیرمقاوم در برابر بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل نخواهد داشت. افزون بر این، شاهد شکل‌گیری شهرک‌هایی در زمین‌های بایر حاشیه شهرها خواهیم بود که فاقد حداقل امکانات شهرنشینی از جمله خیابان آسفالت، لوله کشی آب و فاضلاب، نبود شبکه برق و گاز و تلفن، نبود امکانات آموزشی و بهداشتی و حتی نبود کلانتری و بیمارستان و ... هستند.
واگذاری زمین رایگان در 900 شهر
آنگونه که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی گفته است، در ۹۰۰ شهری که کمبودی از نظر زمین نداریم، واحدهای مسکونی به همراه تسهیلات به‌شکل ویلایی به مردم واگذار می‌کنیم. به گزارش ایرنا، قاسمی پس از نشست مشترک با اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، گفت: من همواره در کمیسیون عمران مجلس حاضر شده و به سوالات نمایندگان پاسخ می‌دهم. سوالات نمایندگان عمدتا درباره موضوعات مرتبط با وزارت راه و شهرسازی از جمله وضعیت طرح نهضت ملی مسکن است.
جلسه امروز هم بسیار طولانی اما مفید بوده و نمایندگان نکات مد نظر خود را مطرح کردند.
وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم درباره روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن افزود: با اجرای این طرح کار بزرگی را شروع کردیم، همان‌گونه که مدت‌ها پیش مطرح کردیم روند تامین زمین تقریباً به جای بسیار خوبی رسیده و پس از حضور رییس‌جمهور در وزارت راه و شهرسازی بیان کردیم که در حدود ۹۰۰ شهر کشور که برای تامین زمین مشکلی وجود نداشته و مردم در خانه‌های یک‌طبقه زندگی می‌کنند. زمین‌های ۲۰۰ تا ۲۵۰ متری به همراه تسهیلات در اختیار مردم قرار می‌دهیم و آنها متعهد می‌شوند در یک سال و نیم به صورت ویلایی بسازند، این قرار داد میان وزارت راه و سازنده که مردم هستند، ایجاد می‌شود.
قاسمی تاکید کرد: حجم گسترده‌ای متقاضی برای این نوع واگذاری‌ها وجود داشته و هم‌اکنون در شهرهای که مشکل زمین نداریم با جدیت آغاز کردیم، در مرکز استان یزد حدود ۴۰ هزار واحد مسکونی تک واحدی به مردم داده خواهد شد. در سایر استان‌ها نیز به دنبال اجرای این طرح و تغییر نظام شهرسازی هستیم.
بانک‌ها ۹۸ درصد تکلیف را انجام ندادند
وزیر راه در حالی از اعطای «زمین رایگان به همراه تسهیلات ساخت» به متقاضیان مسکن دولتی در 900 شهر خبر داده است که به گفته رییس کمیسیون عمران مجلس «بانک‌ها کمتر از ۲ درصد به تکلیف خود در پرداخت وام مسکن عمل کردند»به گزارش تسنیم، محمدرضا رضایی‌کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس اظهار کرد: با توجه به اینکه 14 ماه از ابلاغ قانون جهش تولید مسکن گذشته باید برای مردم توضیح دهیم که تاکنون چه کاری انجام شده است. وی با بیان اینکه وزارت راه در حوزه تأمین زمین به خوبی عمل کرده و برای 2 میلیون واحد مسکونی زمین آماده است، افزود: اما در زمینه ساخت واحدهای مسکونی که به تسهیلات بانکی مرتبط بوده رضایت نداریم. وی ادامه داد: بانک‌ها مکلفند 360 هزار میلیارد تومان در سال اول به حوزه مسکن تسهیلات پرداخت کنند که متاسفانه جز بانک مسکن سایر بانک‌ها کمتر از 2 درصد به وظیفه خود در پرداخت تسهیلات عمل کردند، این به معنی نبود اراده جدی در بانک در حوزه تسهیلات مسکن است. رییس کمیسیون عمران مجلس گفت: امیدواریم در جلسه شورای عالی مسکن با حضور رییس‌جمهور، بانک‌ها مکلف به پرداخت تسهیلات به حوزه مسکن شوند چراکه مردم ثبت نام و آورده اولیه خودشان را نیز واریز کرده‌اند، اگر مشکلات تسهیلات بانکی حل شود شاهد نتیجه گرفتن قانون جهش تولید مسکن خواهیم بود.
